Παρότι η Πολιτεία αυστηροποίησε από το Σεπτέμβριο του 2020 τη διαδικασία προμήθειας αντιβιοτικών από τα φαρμακεία, εμείς φαίνεται ότι βρίσκουμε τον τρόπο μας να κάνουμε τη μεγαλύτερη κατανάλωση στην ΕΕ …
Αυτό έδειξε για πολλοστή φορά μελέτη σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, που αποκάλυψε ότι οι γιατροί συχνά συνταγογραφούν αντιβιοτικά για λοιμώξεις του αναπνευστικού, ακόμα και όταν αυτές προκαλούνται από ιούς… Να θυμίσουμε ότι τα αντιβιοτικά καταπολεμούν μικρόβια και όχι ιούς! Για να χρειαστεί κάποιος αντιβίωση μετά από ίωση, πρέπει να έχει αναπτύξει σε δεύτερο χρόνο και βακτηριακή (μικροβιακή) λοίμωξη.
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο JAC-Antimicrobial Resistance με τη συμμετοχή του Χρήστου Λιονή, καθηγητή Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από ασθενείς οι οποίοι επισκέφτηκαν ιατρεία και δομές υγείας εκτός ωραρίου στη Γαλλία, την Ελλάδα, τη Λιθουανία, την Πολωνία και την Ισπανία την περίοδο του 2022 και του 2023, με συμπτώματα οξείας λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού (ανώτερο αναπνευστικό είναι η μύτη και ο στοματοφάρυγγας ενώ κατώτατο είναι οι πνεύμονες) .
Από τις 11.270 περιπτώσεις που καταγράφηκαν από 196 κλινικούς γιατρούς, τα αντιβιοτικά χορηγήθηκαν στο 34% των ασθενών, με το υψηλότερο ποσοστό να αφορά την πνευμονία (85%). Ακολουθούν η οξεία μέση ωτίτιδα (82,9%), οι οξείες παροξύνσεις χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (77,9%), η οξεία ρινοκολπίτιδα (67,8%) και η οξεία φαρυγγοτονσιλίτιδα (63,7%).
Το υψηλότερο ποσοστό καταγράφηκε στην Ελλάδα (51,5%) και το χαμηλότερο στην Ισπανία (27,5%). Η μέση διάρκεια θεραπείας ήταν 7,52 ημέρες, με μεγαλύτερη διάρκεια στην Ελλάδα (8,54 ημέρες) και μικρότερη στη Γαλλία (6,53 ημέρες). Για την πνευμονία, τη λοίμωξη COVID-19 και τη φαρυγγοτονσιλίτιδα, η διάρκεια ήταν περίπου 8 ημέρες, ενώ για λοιμώξεις που προκαλούνται κυρίως από ιούς, όπως το κρυολόγημα, η γρίπη, η λαρυγγίτιδα και η οξεία βρογχίτιδα, ήταν μικρότερη (6,32-6,98 ημέρες). Περίπου το 27% των θεραπειών ξεπέρασε τις 10 ημέρες.
Η νομοθεσία στην Ελλάδα
Με το Άρθρο 16 της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου της 1ης Αυγούστου 2020 (ΦΕΚ Α 157) αντικαθίσταται το άρθρο 18 του Ν. 4675/2020 αναφορικά με τον τρόπο διάθεσης των αντιβιοτικών.
Συγκεκριμένα:
Κάθε συνταγή που περιέχει αντιβιοτικό φαρμακευτικό προϊόν, εξαιρουμένων όσων προορίζονται για τοπική χρήση και των ιδιοσκευασμάτων, είναι ηλεκτρονική. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν είναι δυνατή η έκδοση ηλεκτρονικής συνταγής επιτρέπεται η χειρόγραφη συνταγή.
Οι περιπτώσεις όπου μπορούν να εκδοθούν χειρόγραφες συνταγές είναι στις εξής κατηγορίες ασθενών:
- Ασφαλισμένοι φορέων που δεν έχουν ενταχθεί στο σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης.
- Πολίτες (τουρίστες) από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και οι Ευρωπαίοι πολίτες που δεν κατέχουν ΕΚΑΑ (Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας).
- Μετανάστες, που για διάφορους λόγους δεν έχουν αποκτήσει ΑΜΚΑ.
- Ασθενείς για τους οποίους εισάγονται εκτάκτως και ατομικά μέσω ΙΦΕΤ φάρμακα εξωτερικού.
- Νοσηλευόμενοι ασθενείς σε δημόσια νοσοκομεία ή ιδιωτικά θεραπευτήρια.
Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, πλην των προαναφερθέντων, η χειρόγραφη συνταγή θεωρείται άκυρη.
2.Μόνο οι χειρόγραφες συνταγές που περιέχουν αντιβιοτικό, φέρουσες την υπογραφή του ασθενή, φυλάσσονται από τον φαρμακοποιό επί διετία, είτε σε φωτοτυπία είτε σε ηλεκτρονικό αρχείο με τη μορφή αρχείου εικόνας. Οι ηλεκτρονικές συνταγές φυλάσσονται αυτόματα στο ηλεκτρονικό σύστημα της ΗΔΙΚΑ και δεν απαιτείται για αυτές πλέον εκτύπωση και φύλαξη.
«Η αιτιολογημένη συνταγή χορήγησης νεωτέρων κινολονών από του στόματος, για τοπική οφθαλμική χρήση ή για τοπική ωτική χρήση ή δερματολογική χρήση και κεφαλοσπορινών Γ’ γενεάς από του στόματος» είναι ηλεκτρονική και καταργείται πλέον η χειρόγραφη αιτιολογημένη συνταγή .
Για τα σκευάσματα για τοπική οφθαλμική, ωτική και δερματολογική χρήση που περιέχουν κινολόνη ή κεφαλοσπορίνη Γ΄ γενεάς απαιτείται ηλεκτρονική αιτιολογημένη συνταγή.
Η ισχύς του άρθρου ξεκίνησε από την 1η Σεπτεμβρίου 2020.
Προμήθεια αντιβιοτικών
Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο παραπάνω άρθρο, ο πολίτης για να προμηθευτεί αντιβιοτικό από το φαρμακείο, πρέπει να έχει συνταγή γιατρού ο οποίος φέρει την ευθύνη για τη συνταγογράφηση του φαρμάκου θεωρώντας απαραίτητη τη χορήγησή του. Κι ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις ο γιατρός πράττει τα δέοντα και συνταγογραφεί αντιβιοτικά μόνο σε αυτούς που έχουν μικροβιακή λοίμωξη, υπάρχουν περιπτώσεις αρκετών ασθενών που ζητούν μετ’ επιτάσεως από το γιατρό τους αντιβιοτικά επειδή βήχουν ή έχουν καταρροή εξαιτίας μίας ίωσης. Κάποιοι μάλιστα πηγαίνουν από γιατρό σε γιατρό προσπαθώντας να πείσουν ότι η κατάστασή τους απαιτεί τη λήψη αντιβίωσης, λέγοντας υπερβολές ότι υποφέρουν επί σειρά ημερών ή και εβδομάδων, με σκοπό να πάρουν αυτό που θεωρούν απαραίτητο.
Υπάρχουν δυστυχώς και κάποιοι γιατροί που εξασκώντας «αμυντική ιατρική» δίνουν αντιβιοτικά τελευταίας γενεάς για να βεβαιωθούν ότι εξάντλησαν τα θεραπευτικά τους όπλα και δεν θα έχουν παράπονα ενώ μεμονωμένες περιπτώσεις φαρμακοποιών φαίνεται ότι ξεπερνούν τα εμπόδια και δίνουν αντιβιοτικά σε φίλους και γείτονες περιμένοντας να έρθει η ιατρική συνταγή σε επόμενο χρόνο… Όπως και να έχει, η Ελλάδα έχει ακόμα πρόβλημα πολυφαρμακίας και αντίστασης στα αντιβιοτικά με τα ανθεκτικά μικρόβια να μάς έχουν δώσει επί σειρά ετών τον αρνητικό τίτλο του «πρωταθλητή» στην Ευρώπη.
Αυτό φάνηκε στο επιστημονικό Forum, που διοργάνωσε τον περασμένο Νοέμβριο, το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του ΠΟΥ και η Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, με την υποστήριξη του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων της «Πανελλήνιας Εκστρατείας Ενημέρωσης για την Ορθή Χρήση των Αντιβιοτικών και την Αξία των Εμβολίων», οι συμμετέχοντες επιστήμονες προειδοποίησαν ότι η μάχη με τα μικρόβια, βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο παγκοσμίως. Επισήμαναν τον αυξανόμενο κίνδυνο από τα superbugs (υπερμικρόβια) -που τρέφονται από τα αντιβιοτικά και αποτελέσουν άμεση απειλή για νέα φονική πανδημία.
Η χώρα μας για 14η χρονιά συνέχισε το 2024 να έχει τη θλιβερή πρωτιά στην υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών, καθώς και στην μικροβιακή αντοχή, τόσο στην κοινότητα όσο και στα νοσοκομεία, ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Χαρακτηριστικά οι ειδικοί ανέφεραν ότι το 16% των πολιτών προμηθεύεται από το φαρμακείο αντιβιοτικά χωρίς συνταγή, ενώ το 50% των νοσοκομειακών λοιμώξεων μπορεί να προληφθεί με τη συστηματική εφαρμογή των μέτρων πρόληψης.
Εξ ου και η χώρα μας καταμέτρησε 2000 θανάτους από πολυανθεκτικά μικρόβια το 2020, σε αντίθεση με τη Σουηδία που με ισάριθμο πληθυσμό, ο αριθμός είναι 300 θάνατοι!
