Ο καρκίνος είναι προτεραιότητα και πρόκληση για όλα τα Συστήματα Υγείας τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα. Η αντιμετώπιση του καρκίνου απαιτεί στρατηγική, συντονισμένη προσπάθεια και σημαντικές επενδύσεις σε όλα τα επίπεδα: Στην πρόληψη, στην έγκαιρη διάγνωση και στην αποτελεσματική θεραπεία.
Μάλιστα η πρόοδος που έχει καταγράψει η Επιστήμη στην καταπολέμηση του καρκίνου τα τελευταία 10 χρόνια, είναι εκπληκτική. Για πρώτη φορά η ανθρωπότητα μπορεί να πει ότι «νικάμε» τον καρκίνο κι αυτό είναι κάτι υπέροχο. Ωστόσο οι δημοσιονομικές προκλήσεις που συνοδεύουν τις καινοτόμες θεραπείες πολλές φορές μπορούν να τινάξουν τον προϋπολογισμό στον αέρα. Είναι λοιπόν αυτό από μόνο του μια πρόκληση για το σύνολο της δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο.
Ένας τρόπος να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση αυτή, είναι μέσω της προληπτικής ιατρικής. Η χώρα μας δεν είχε ποτέ οργανωμένο και συστηματικό χαρακτήρα για τον προ συμπτωματικό έλεγχο. Ειδικά στον τομέα της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης, δυστυχώς η Ελλάδα είχε μείνει πίσω. Όμως τώρα, για πρώτη φορά, επενδύονται πάνω από 200 εκ. ευρώ μέχρι το 2025 για προγράμματα δευτερογενούς πρόληψης που αφορούν τον καρκίνο, και στην πλειονότητά τους προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σήμερα το τοπίο στη θεραπεία του καρκίνου έχει αλλάξει δραματικά σε σχέση με αυτά που ξέραμε για τη νόσο αλλά και τις θεραπείες που είχαμε στη διάθεση μας πριν από λίγες δεκαετίες. Πλέον, αυτό που όλοι γνωρίζουμε καλά, είναι ότι οι προληπτικές εξετάσεις είναι όχι μόνο σωτήριες για τον ίδιο τον ασθενή αλλά και για το ίδιο το Σύστημα Υγείας. Η δευτερογενής πρόληψη του καρκίνου, η πρώιμη δηλαδή διάγνωση της νόσου είτε ως προκαρκινική κατάσταση είτε σε αρχικό στάδιο μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της επιβίωσης των ασθενών και μπορεί ταυτόχρονα να γλιτώσει το Σύστημα Υγείας από πολλά χρήματα που θα δαπανούνταν για τη θεραπεία μιας προχωρημένης νόσου.
Δυστυχώς ο καρκίνος είναι από τους πιο συχνές αιτίες θανάτων στην Ελλάδα. Ένας στους πέντε για την ακρίβεια. Ακόμα και σήμερα που έχουμε στη διάθεση μας περισσότερα εργαλεία από ποτέ και καλύτερες μεθόδους θεραπείας, τα νούμερα θνησιμότητας δεν είναι αυτά που θα θέλαμε. Πρέπει λοιπόν να δούμε πως μπορούμε μέσω της πρόληψης να αλλάξουμε αυτήν την κατάσταση.
Με επίκεντρο την ανίχνευση των καρκίνων σε πρώιμο στάδιο, στόχος είναι να αυξηθεί ο αριθμός των προσυμπτωματικών ελέγχων ώστε να καλύπτουν περισσότερες ομάδες-στόχους και περισσότερα είδη καρκίνου. Αυτή η προσέγγιση, η οποία βασίζεται στις πλέον πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις και στοιχεία, θα βοηθήσει τα κράτη μέλη – ανάμεσα σε αυτά και την Ελλάδα – να διασφαλίσουν ότι έως το 2025 θα προσφέρεται προσυμπτωματικός έλεγχος στο 90% του πληθυσμού της ΕΕ που πληροί τις προϋποθέσεις.
Στην Ελλάδα, υπάρχουν προληπτικές εξετάσεις που αφορούν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, τον καρκίνο του παχέος εντέρου, εντοπισμό καρκίνου του πνεύμονα σε συστηματικούς καπνιστές, αλλά και βασικά πακέτα πρόληψης, τα οποία έχουν να κάνουν με καρδιακά και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Το πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης» είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων που έχει γίνει ποτέ στη χώρα και κατά βάση είναι προσανατολισμένο στην διερεύνηση της υγείας των γυναικών. Τα δύο μεγαλύτερα προγράμματα του είναι το πρόγραμμα για τη πρόληψη του καρκίνου του μαστού στο οποίο έχουν ήδη διενεργηθεί 300.000 δωρεάν διαγνωστικές εξετάσεις και ο στόχος είναι μέχρι τέλος του 2025 να έχουμε ξεπεράσει το 1.300.000 δωρεάν διαγνωστικές εξετάσεις σε γυναίκες. Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει από 1η Μαρτίου ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο στόχος μας είναι μέχρι το τέλος του 2025 να έχουμε 1.290.000 γυναίκες που θα έχουν κάνει έλεγχο σε όλες τις κρίσιμες ηλικίες.
Μάλιστα, τον Μάιο ξεκινάει το πρόγραμμα δωρεάν εξετάσεων για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, ενώ παράλληλα επεκτείνονται τα όρια του προγράμματος «Φώφη Γεννηματά» για τον καρκίνο του μαστού και ακολουθούν και επιπλέον προγράμματα για την ψυχική υγεία.
Οι πολίτες πρέπει να καταλάβουν την αξία της πρόληψης. Δεν μπορούμε πια το 2024 να συζητάμε μόνο για το τι συμβαίνει αφότου χάσει κάποιος τη ζωή του και τι θα μπορούσε να είχε συμβεί για να μην γίνει αυτό. Τα προγράμματα υπάρχουν, η χρηματοδότηση έχει εξασφαλιστεί. Από εκεί και πέρα πρέπει και ο καθένας από μόνος του να αναλάβει την ευθύνη και να φροντίσει για την έγκαιρη διάγνωση. Ως Υπουργός Υγείας προτρέπω όλους τους πολίτες να επωφεληθούν από αυτά τα προγράμματα και να πάνε στα Δημόσια νοσοκομεία, να εξεταστούν.
