Η υγειονομική πρόκληση της αντιμετώπισης των ασθενών με καρκίνο, οι βιοδείκτες και η απρόσκοπτη πρόσβαση στα καινοτόμα φάρμακα ήταν στο επίκεντρο ευρείας σύσκεψης όλων των εμπλεκομένων με την αντιμετώπιση του καρκίνου, που διεξήχθη με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ).
Οι νέες παρεμβάσεις και οι πρωτοβουλίες που ξεκινούν άμεσα και διαμορφώνουν την εθνική πολιτική για τον καρκίνο βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης εργασίας που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) και τη συμμετοχή της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, αλλά και της επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας στα γραφεία του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα. Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά οι εμπλεκόμενοι φορείς είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν και να καταθέσουν τις απόψεις τους, αναφορικά με τη χάραξη της εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο, με στόχο την καλύτερη διαχείριση και φροντίδα των ασθενών.
Ο πρόεδρος του Δ.Σ του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, υπογράμμισε πως η παρουσία όλων των εμπλεκόμενων φορέων στη συνάντηση καταδεικνύει τη σημαντικότητα του προβλήματος της διαχείρισης του καρκίνου και επιβεβαιώνει την αξία της συνεργασίας και της συναίνεσης, όχι μόνο για τη συγκεκριμένη νόσο, αλλά και για κάθε υγειονομική πρόκληση. Τόνισε επίσης τη σημασία που έχει η διασφάλιση της έγκαιρης πρόσβασης σε νέες και καινοτόμες ογκολογικές θεραπείες και υπογράμμισε την δέσμευση των εταιρειών μελών του ΣΦΕΕ να συνεχίσουν να επενδύουν στην Έρευνα και Ανάπτυξη νέων θεραπειών και λύσεων, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι ασθενείς θα έχουν γρήγορη και ισότιμη πρόσβαση στις καλύτερες διαθέσιμες θεραπείες.
Στην τοποθέτησή του, ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, υπογράμμισε ότι η «πρόοδος στην αντιμετώπιση του καρκίνου είναι συγκλονιστική», επισημαίνοντας ότι «ασθένειες που πριν από δέκα χρόνια θεωρούνταν θανατηφόρες, τώρα αντιμετωπίζονται και το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων αυτών έχει αυξηθεί πολύ», γεγονός που, όπως είπε, είναι «μια μεγάλη πρόοδος της ανθρωπότητας», αλλά ταυτόχρονα και «μια μεγάλη πρόκληση».
Δήλωσε ο κ. Γεωργιάδης: «Πέρσι ήμασταν εδώ και ανακοινώσαμε κάποια πράγματα. Άρα, τώρα θα σας πω τι έχουμε κάνει αυτό τον ένα χρόνο. Είχαμε ανακοινώσει πέρυσι ότι θα εντάξουμε νέους βιοδείκτες μέσα στο σύστημα αποζημίωσης. Έγινε όπως ξέρετε μια πολύ συστηματική δουλειά. Έχει ήδη φύγει η επιστολή μου στη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ για να έχουμε φέτος διακριτό προϋπολογισμό αποζημίωσης για τους βιοδείκτες. Αρχικά πάμε την χρηματοδότηση από 3,5 εκατομμύρια που είναι σήμερα, στα 10 εκατομμύρια. Η μελέτη είναι ότι θα χρειαστούμε άλλα περίπου 8 εκατομμύρια, τα οποία μένει να τα βρούμε. Τώρα εφαρμόζεται η διάταξή μου για το rebate σε ιατροτεχνολογικά προϊόντα, το οποίο θα δώσει περίπου 40 εκατομμύρια. Ένα μέρος του θα πάει εκεί, γιατί θέλω να αποζημιώνονται όλοι οι βιοδείκτες. Η μελέτη του κυρίου Αθανασάκη, το λέω για να προλάβω και την πλευρά της βιομηχανίας που μπορεί να ανησυχήσει για τη δαπάνη, δεν έχει να ανησυχεί διότι σύμφωνα με τη μελέτη η εφαρμογή των βιοδεικτών θα φέρει τα λεφτά της πίσω 15 έως 20 φορές. Μιλάμε για μια εξοικονόμηση που μπορεί να ξεπεράσει τα 250 εκατομμύρια. Άρα, πέρυσι σας είπα ότι θα εξετάσω να μπουν οι βιοδείκτες, φέτος σας λέω ότι μπαίνουν οι βιοδείκτες.
Σε αυτό το σημείο να εξηγήσουμε τι είναι οι βιοδείκτες: Πρόκειται για εξειδικευμένες εξετάσεις που αποκαλύπτουν ποιο φάρμακο είναι κατάλληλο για κάθε ασθενή με καρκίνο και ποιο όχι. Επειδή είναι πολύ ακριβές, έχουν αποτελέσει τα προηγούμενα χρόνια αντικείμενο διεκδίκησης από ασθενείς και φαρμακευτικές επιχειρήσεις ώστε οι καινοτόμες θεραπείες να χρησιμοποιούνται με τρόπο που να αποδίδουν.
Συνέχισε αναφέροντας ο κ. Γεωργιάδης … «Δεύτερον, πέρσι σάς είχα πει για το μητρώο ασθενών καρκίνου – που είχα υπογράψει και τη σχετική απόφαση- και γενικά για το έργο για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ογκολογικών ασθενών. Στην εκδήλωση που θα έχουμε στο 9ο ετήσιο συνέδριο της ΕΛΛΟΚ, έχουμε οργανώσει μια επίσημη παρουσίαση της πλατφόρμας που θα τεθεί τον Φεβρουάριο σε επίσημη λειτουργία. Δεν είναι σχέδιο πλέον, είναι λειτουργική πλατφόρμα. Είναι το ολοκληρωμένο σύστημα φροντίδας ογκολογικών και αιματολογικών ασθενών. Είναι από τα πιο εμβληματικά έργα στην προσπάθεια της ψηφιακής μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού της χώρας στον χώρο της υγείας. Έχει ήδη ετοιμαστεί και μέσα από αυτό θα λειτουργούν το εθνικό μητρώο νεοπλασματικών ασθενειών και τα θεραπευτικά ογκολογικά και αιματολογικά πρωτόκολλα, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η ολιστική παρακολούθηση της πορείας των ογκολογικών και αιματολογικών ασθενών».
«Πιστεύω ότι με αυτά τα μέτρα θα μπορέσουμε πραγματικά να παρέχουμε και εξοικονόμηση στο σύστημα γιατί όλα αυτά έχουν να κάνουν με τον έλεγχο της δαπάνης της συνταγογράφησης. Αυτό όμως είναι το δευτερεύον. Το πρωτεύον είναι ότι θα εξασφαλίσουμε ότι θα παίρνουν τη θεραπεία που πρέπει, οι ασθενείς που πρέπει».
«Η πρόοδος της επιστήμης στην αντιμετώπιση των νεοπλασματικών ασθενών, του καρκίνου εν γένει είναι συγκλονιστική. Ασθένειες που πριν από 10 χρόνια θεωρούνταν απολύτως θανατηφόρες, τώρα αντιμετωπίζονται άμεσα, κάποιες θεραπεύονται και σίγουρα το προσδόκιμο της ζωής των ανθρώπων αυτών έχει αυξηθεί πολύ. Αυτό είναι πάρα πολύ καλό, είναι μια μεγάλη πρόοδος της ανθρωπότητας. Αυτό το πολύ μεγάλο καλό, δημιουργεί σε εμάς τους υπουργούς Υγείας μια πρόκληση. Πώς αυτές τις νέες, καινοτόμες θεραπείες, δηλαδή τη δημιουργία ενός μορίου, ενός φαρμάκου, μιας θεραπείας που βοηθάει εκεί που δεν είχες τίποτα άλλο, να τις χωρέσουμε σε μια περιορισμένη δαπάνη. Γνωρίζετε όλοι ότι έχουμε δώσει πολύ μεγάλη ενέργεια και έχουμε κάνει πολύ μεγάλη προσπάθεια για να μπορούμε να φτιάξουμε στα μέτρα των δημοσιονομικών μας δυνατοτήτων έναν τέτοιο χώρο».
«Θέλω να γνωρίζετε ότι εγώ ποτέ δεν θα απέρριπτα για οικονομικούς λόγους ένα φάρμακο σε έναν ασθενή. Αντιθέτως η διάθεσή μου είναι ότι όσο και να κάνει ένα φάρμακο, αν κρίνουν οι γιατροί ότι ο ασθενής δεν έχει καμία άλλη θεραπεία παρά μόνο αυτό το φάρμακο, εγώ είμαι υποχρεωμένος να βρω τον τρόπο να το πάρει. Αυτός είναι ο στόχος μου. Κανένας ασθενής να μην μείνει χωρίς το φάρμακο που πραγματικά χρειάζεται. Αυτό όμως διαβάζεται και ανάποδα. Δεν γίνεται να παίρνουν οι ασθενείς όλα τα φάρμακα, πρέπει να μπορούμε να ξεχωρίσουμε ποιος ασθενής χρειάζεται ποια θεραπεία. Για αυτό εργαζόμαστε και πιστεύω ότι τα δύο εργαλεία που μόλις ανέφερα –οι βιοδείκτες και το ολοκληρωμένο ψηφιακό σύστημα- θα μας βοηθήσουν να κάνουμε τη δουλειά μας καλύτερα. Κλείνοντας, μπορώ να σας πω ότι αυτά που σας υποσχέθηκα πέρυσι, έχουν γίνει πράξη φέτος».
Ο Ευρωβουλευτής του Κινήματος Αλλαγής και μόνιμο μέλος της Επιτροπής Δημόσιας Υγείας (SANT), κ. Νίκος Παπανδρέου, τόνισε από την πλευρά του ότι είναι μεγάλο πρόβλημα η έλλειψη βασικών φαρμάκων. Όμως η Ευρώπη έχει καταλάβει την κρισιμότητα της έλλειψης πρώτων υλών και στόχος είναι να έρθει πίσω στο ευρωπαϊκό έδαφος η παραγωγή. Συμπλήρωσε ακόμη, πως υπάρχουν σημαντικά εργαλεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου που θέλουμε να γίνουν πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο αποτελεσματικά.
Ο κ. Γιώργος Καπετανάκης, πρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ και πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών Πιερίας στην παρέμβασή του τόνισε ότι:
«Ο καρκίνος πραγματικά είναι ένα μεγάλο ζήτημα, αλλά για πρώτη φορά έχουμε πρόοδο σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Χρειαζόμαστε εντούτοις περισσότερη στήριξη, οικονομική ίσως, για τη βελτίωση της διαχείρισης της νόσου και της ποιότητας ζωής των ασθενών. Χρειάζεται η συστράτευση όλων των φορέων για να προσχωρήσουν οι αλλαγές και ένα Εθνικό σχέδιο θα μπορούσε να φέρει τη χώρα ποιο μπροστά. Ήδη 20 χώρες της Ευρώπης έχουν Εθνικό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου. Χρειάζεται επίσης να βρεθεί χρηματοδότηση για να στηριχθεί από το σχέδιο.»
Ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης, αθηγητής Πολιτικής Υγείας και Κοσμήτωρ της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου είπε μεταξύ άλλων: «Υπάρχει πρόοδος σε σχέση ήδη από πέρσι, αλλά το ζητούμενο είναι η κατάλληλη φροντίδα, στον κατάλληλο ασθενή με το κατάλληλο κόστος. Πιστεύω πως η δουλειά μας είναι να «φωτίζουμε» την κεντρική διοίκηση. Τα σχέδια δράσης είναι σημαντικά, αλλά θα πρέπει να γίνεται και η σωστή τους εφαρμογή και υλοποίηση, με συγκεκριμένους άξονες.»
Η κυρία Ζένια Σαριδάκη, πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος ευχαρίστησε τον Υπουργό Υγείας για το έργο που έχει γίνει και σημείωσε: «Όταν προχωρήσει η ψηφιοποίηση και οι βιοδείκτες, θα έχουμε μια κοσμογονία στην Ελλάδα, θα έχουμε πρωτογενή δεδομένα και θα αλλάξει γενικότερα η πολιτική διαχείρισης της νόσου. Ήδη έχει βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών, όμως απαιτούνται και άλλες παρεμβάσεις όπως το πρόγραμμα Οίκοθεν, η καλύτερη συνεργασία των γιατρών, τα ογκολογικά συμβούλια, η ανακουφιστική φροντίδα κ.ά.»
Ο κ. Κώστας Αθανασάκης, καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ανέφερε: «Θα σταθώ στη δημιουργία ενός Εθνικού σχεδίου δράσης που θα είναι κοντά στο Ευρωπαϊκό. Προφανώς το σχέδιο πρέπει να εστιάζει σε όλους τους τομείς, από την πρόληψη μέχρι την αποκατάσταση. Ακόμη, δεν χρειάζεται μόνο να εφαρμοστεί, αλλά είναι απαραίτητο και να παρακολουθείται η πορεία του. Οι στόχοι είναι σημαντικοί, απαιτείται όμως και δημόσια παρακολούθηση όσων επιτεύχθηκαν, όσων δεν επιτεύχθηκαν και για ποιους λόγους.»
Ο κ. Ελευθέριος Ζέρβας, Ταμίας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας και Συντονιστής της Ομάδας Εργασίας Καρκίνου Πνεύμονα σημείωσε πως: «Εκτός από τη θεραπεία και τους στόχους που έχουμε για την αποζημίωση των βιοδεικτών, πρέπει να πάμε και λίγο πιο πίσω, στην αξία του προσυμπτωματικού ελέγχου. Και ο καρκίνος του πνεύμονα πρέπει να μπει στο πρόγραμμα του προληπτικού ελέγχου. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να διαγνώσουμε και να αντιμετωπίσουμε στον καρκίνο του πνεύμονα σε πρώιμο στάδιο.»
Ο κ. Γιώργος Βασιλόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας σημείωσε: «Θεωρούμε πολύ σημαντικό το ζήτημα των βιοδεικτών, μαζί με τα θεραπευτικά πρωτόκολλα. Θα θέλαμε μεγαλύτερη διείσδυση των γενοσήμων φαρμάκων και των βιο-ομοειδών. Δεν πρέπει να χάσουμε το «τρένο» της καινοτομίας και παράλληλα χρειάζεται να στηρίξουμε την εγχώρια παραγωγή φαρμάκων.»
Ο κ. Δημήτριος Δογάνης, Ππαιδίατρος- ογκολόγος, ιευθυντής Ογκολογικού Τμήματος Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐα Κυριακού» ανέφερε: «Έχουμε πλέον καινοτόμες θεραπείες στη χώρα μας και τα παιδιά σήερα λαμβάνουν τις θεραπείες όπως στην Ευρώπη και την Αμερική. Όμως το ζήτημα είναι που πάνε τα παιδιά αυτά μετά τη θεραπεία τους, όταν ξεπερνούν τα 16 έτη. Φεύγουν από τα παιδιατρικά νοσοκομεία και δεν γνωρίζουν που θα νοσηλευτούν μετά.»
Η κυρία Ελένη Κουρέα, Ππρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογικής Ανατομικής ανέφερε σχετικά: «Είναι εξαιρετική η πρωτοβουλία του υπουργείου Υγείας για τους βιοδείκτες. Είναι κάτω από το 1% της φαρμακευτικής δαπάνης, αλλά προσφέρει τεράστια εξοικονόμηση. Είναι σημαντική η πρόσβαση των ασθενών στους βιοδείκτες, αλλά και η άμεση συνταγογράφηση και εκτέλεσή τους, κάτι που επιταχύνει τη διάγνωση. Η διάγνωση είναι μια διαδικασία με πολλές διαστάσεις, επίπονη και πολυσύνθετη. Θέλει χρόνο και συνεχή εκπαίδευση. Από τα εργαστήρια έχουν φύγει άτομα, χωρίς να έχουν αντικατασταθεί. Γίνονται προσπάθειες στελέχωσης, αλλά πλέον έχουν αυξηθεί και τα δείγματα, και ο ποιοτικός φόρτος»
Ο κ. Δημήτρης Μπούμπας, πρόεδρος του ΚεΣΥ (Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας) σημείωσε με τη σειρά του: «Ο ρόλος του ΚεΣΥ είναι να εκπαιδεύσει τους γιατρούς και να τους ενημερώσει για το θέμα του καρκίνου. Επίσης είναι σημαντική η εξειδίκευση, πέρα από τη γενική ογκολογία. Είμαστε έτοιμοι μετά το Εθνικό σχέδιο δράσης, να εργαστούμε πάνω στην ανακουφιστική φροντίδα και στα κέντρα που θα την προσφέρουν.»
Ο κ. Νίκος Δέδες, γενικός γραμματέας Ένωσης Ασθενών Ελλάδας τόνισε: «Αυτό μου μας ενδιαφέρει στη σημερινή συζήτηση είναι ποιος σχεδιασμός γίνεται για την εφαρμογή των παρεμβάσεων, αλλά και η παρακολούθηση της υλοποίησής τους. Τα Εθνικά σχέδια είναι πολύ σημαντικά, όπως και η διαδικασία που ακολουθείται για την εφαρμογή τους.
Ο κ. Γιώργος Στύλιος, πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων τόνισε ότι «για να γίνει πράξη και να προχωρήσει μια μεταρρύθμιση και ένα Εθνικό σχέδιο, απαιτείται να το κατανοήσουν αυτοί που θα το εφαρμόσουν. Επιπλέον, χρειάζονται στοιχεία και δεδομένα που θα μπορούμε να τα επεξεργαστούμε, ώστε να μπορέσουμε στη συνέχεια να έχουμε και πολιτικές παρεμβάσεις.»
Από την πλευρά της η πρόεδρος του PIF (Pharma Innovation Forum) και πρόεδρος και CEO της Abbvie για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, κ. Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, απευθυνόμενη στον υπουργό Υγείας σημείωσε πως είναι σημαντική η πρωτοβουλία για τους βιοδείκτες και ειδικά στον καρκίνο, όπου κάθε μέρα μετράει. «Το ζητούμενο, όμως, είναι πως θα κάνουμε ακόμη πιο εύκολη την πρόσβαση των ασθενών στις νέες θεραπείες, ειδικά στην ελληνική αγορά, και πώς μπορούμε να ψηφιοποιήσουμε και να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες στα ογκολογικά συμβούλια για να μην περιμένουν οι ασθενείς μήνες για να ξεκινήσουν τη θεραπεία τους. Κομβικής σημασίας είναι επίσης η αποζημίωση και τη χρηματοδότηση των νέων φαρμάκων που αλλάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η αξία αυτών των φαρμάκων πρέπει να αναγνωριστεί», σημείωσε στην παρέμβασή της η κα Μπαρμπετάκη.
Ο Γενικός Διευθυντής της Amgen Hellas κ. Danny Donkers, σημείωσε πόσο σημαντική είναι η φροντίδα των ασθενών και πως πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά πράγματα για αυτούς. «Όλοι όσοι συμμετέχουν σε αυτή τη συνάντηση θα πρέπει να έχουν αυτόν τον προσανατολισμό» είπε.
Ο κ. Σπύρος Φιλιώτης, αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντή της Φαρμασέρβ – Λίλλυ ΑΕΒΕ, εξέφρασε την ανησυχία του για το πως αντιμετωπίζεται το θέμα του φαρμάκου, ειδικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Έχουμε μια κατάσταση δύο ταχυτήτων και οι ασθενείς που θα μπορούν να πληρώσουν το φάρμακό τους θα έχουν πρόσβαση σε αυτό, ενώ οι ασθενείς που δεν μπορούν να πληρώσουν, όχι. Πρέπει πραγματικά να βρούμε μια λύση σε αυτό».
