Το τέλος της πανδημίας δεν θα το σημάνει η μηδενική κυκλοφορία του ιού. Αυτό που περιμένουμε, είναι η σημαντική μείωση του ποσοστού σοβαρών νοσηλειών και θανάτων που σχετίζονται με τον SARS-CoV-2. Αυτό έχει συμβεί σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα και αυτός είναι ο λόγος που οι διεθνείς οργανισμοί δημόσιας υγείας έχουν υποβαθμίσει το επίπεδο συναγερμού για την πανδημία. Έτσι, τόσο για την Ελλάδα αλλά και διεθνώς, τα μέτρα περιορισμού ή οι συστάσεις θα είναι στοχευμένα και θα αφορούν, κυρίως, τα άτομα άνω των 60 ετών και τις ευπαθείς ομάδες.
Αξιολογώντας σήμερα τα μέτρα που ελήφθησαν πρώτα πρέπει να λάβουμε υπόψη τις δυνατότητες και τις επιλογές που είχαμε κατά το ξέσπασμα της πανδημίας. Θεωρώ ότι στις επιτυχίες της διαχείρισης θα πρέπει να αναφερθούν οι συντονισμένες ενέργειες που αφορούν την εφαρμογή περιοριστικών μέτρων σε διεθνή κλίμακα, η διαθεσιμότητα και η επικοινωνία δεδομένων που αφορούν την πανδημία, η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη εμβολίων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, η αντίστοιχη έρευνα και παραγωγή αντιικών φαρμάκων, καθώς και η εφαρμογή των εμβολιαστικών προγραμμάτων που παρόμοια δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στην υφήλιο.
Σημαντικά είναι επίσης τα «μαθήματα» που πήραμε: Η πανδημία μας δίδαξε τη σημασία συνεργασίας μεταξύ φορέων και κρατών, το τι απαιτείται για να αντιμετωπιστεί μια κρίση, καθώς και την ανάπτυξη σημαντικής τεχνογνωσίας αναφορικά με συστήματα επιτήρησης, την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπευτικών μέσων. Το 2023 είμαστε καλύτερα οχυρωμένοι για την αντιμετώπιση μιας νέας απειλής σε σχέση με το 2019, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι απειλές γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες και συνεπώς η προετοιμασία μας δεν είναι ποτέ 100% επαρκής για την αντιμετώπιση νέων απειλών για τη δημόσια υγεία.
Ως επιδημιολόγος θεωρώ δεδομένες τις διαρκείς προκλήσεις, και την ανάγκη για ορθή ενημέρωση τόσο των υγειονομικών αρχών όσο και των πολιτών. Στις μέρες μας έχουμε να αντιμετωπίσουμε και το φαινόμενο του «infodemic», των ψευδών δηλαδή πληροφοριών που διακινούνται με σκοπό την παραπλάνηση της κοινής γνώμης, αναφορικά με κρίσιμα θέματα, όπως συνέβη για παράδειγμα με τον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η εμπιστοσύνη προς την επιστήμη είναι σημαντική για την αντιμετώπιση μιας κρίσης και η ευθύνη είναι αμφίδρομη και βαραίνει τους επιστήμονες αλλά και το κοινό αναφορικά με τις πηγές που θα πρέπει να εμπιστεύεται.
Παρά τις αντιξοότητες της πανδημίας, και της μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης στη χώρα μας η οποία επηρέασε και τα Πανεπιστήμια, το Πανεπιστήμιο Αθηνών στο οποίο έχω την τιμή να υπηρετώ, μπήκε σε τροχιά ανάπτυξης. Αυξήθηκαν οι κτιριακές εγκαταστάσεις, αναβαθμίστηκαν οι υποδομές, ανήλθε στους διεθνείς πίνακες κατάταξης. Παράλληλα, πιστοποιήθηκε ή βρίσκεται στη διαδικασία περάτωσης μεγάλο ποσοστό προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων, και επιταχύνθηκε η διεθνοποίηση του Ιδρύματος. Έτσι, το Πανεπιστήμιο Αθηνών συμμετέχει ως Ιδρυτικό μέλος στη συμμαχία 11 Πανεπιστημίων από ανάλογες Ευρωπαϊκές χώρες, και η Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση κατευθύνεται σε καθηγητές και φοιτητές με στόχο την μετακίνησή τους στα Πανεπιστήμια της συμμαχίας, καθώς και στην πραγματοποίηση κοινών ερευνητικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Σε αυτή την κομβική στιγμή, επιθυμώ να βοηθήσω ακόμη περισσότερο το Πανεπιστήμιο Αθηνών να διασφαλίσει την τεράστια πρόοδο που έχει επιτελεστεί, και να προχωρήσουμε όλοι μαζί, με σταθερά βήματα, προς ένα Πανεπιστήμιο που απαντά τις προκλήσεις του μέλλοντος, συμπεριληπτικό, με τεχνοκρατική και ανθρωπιστική φυσιογνωμία, προς όφελος των εργαζομένων, των Καθηγητών και πάνω από όλα της νέα γενιάς.
