Με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ψωρίασης (29 Οκτωβρίου) ξεκινάμε κάθε χρόνο τις αναφορές και τις ενημερώσεις για αυτή την αρκετά συχνή και ιδιαίτερη κατάσταση, που αφορά ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων, οι οποίοι πέραν της κλινικής αντιμετώπισης, πρέπει να διαχειριστούν και τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της.
Πρόκειται για ένα αρκετά συχνό νόσημα, με χαρακτηριστικές δερματικές βλάβες, αν και στην πραγματικότητα είναι μια χρόνια, αυτοάνοση, φλεγμονώδης ασθένεια, που συνήθως εμφανίζεται με υφέσεις και εξάρσεις.
Το νόσημα είναι γνωστό από τους αρχαιοτάτους χρόνους. Αναφέρεται σε Αιγυπτιακά, Ελληνικά συγγράμματα, ακόμα και στην Παλαιά Διαθήκη, όπου οι πάσχοντες χαρακτηρίζονταν σαν καταφρονημένα και περιθωριοποιημένα άτομα. Ο όρος ψωρίαση, προέρχεται από την Ελληνική λέξη “ψώρος” που σημαίνει λέπι.
Σύμφωνα με την Διεθνή Ομοσπονδία Συλλόγου Ψωρίασης (IFPA) το 2% – 3% του Παγκοσμίου πληθυσμού νοσεί από ψωρίαση, αυτό σημαίνει ότι περίπου 125 εκατομμύρια άτομα πάσχουν. Στη χώρα μας, υπολογίζεται ότι περισσότερα από 200.000 άτομα έχουν τη νόσο.
Και τα δύο φύλα προβάλλονται περίπου εξίσου. Η ψωρίαση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε ένα ποσοστό 10% – 15% μπορεί να εμφανιστεί πριν την ηλικία των 10 ετών. Η πιο συχνή ηλικία εμφάνισης της είναι στο 15 – 35 έτος, αλλά δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που μπορεί να εκδηλωθεί μετά τα 60 έτη.
Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική. Σίγουρα η κληρονομική προδιάθεση είναι μια από τις βασικές αιτίες για την εμφάνιση της αλλά σημαντικό ρόλο παίζουν και άλλοι παράγοντες. Οποιαδήποτε μορφή στρες του οργανισμού μπορεί να επηρεάσει στην εκδήλωση της. Ψυχολογικό κυρίως αλλά και σωματικό στρες, λοιμώξεις, μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, τραυματισμός δέρματος (φαινόμενο Koebner), ακόμα κακή διατροφή και κάπνισμα μπορούν προκαλέσουν αίτια για την πρόκληση της. Η εποχή επίσης μπορεί να συσχετίζεται με την επιδείνωση της νόσου. Συνήθως τον χειμώνα, όπου η ηλιακή ακτινοβολία και η έκθεση στον ήλιο είναι μειωμένη, μπορεί να παρατηρηθεί επιδείνωση.
Όπως ήδη αναφέραμε η ψωρίαση είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα και όπως συμβαίνει στα αυτοάνοσα νοσήματα, ο οργανισμός, παραδόξως, αναγνωρίζει σαν εχθρικά δικά του φυσιολογικά στοιχεία, με συνέπεια να προκαλούνται διάφορα προβλήματα. Όσο αφορά την δερματική εκδήλωση της ψωρίασης η διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος έχει σαν αποτέλεσμα την πολύ μεγάλη παραγωγή κερατινοκυττάρων (δηλαδή των κυττάρων της επιφανειακής στοιβάδας της επιδερμίδας) που αυτό σημαίνει τη δημιουργία σκληρών πλακών από κολλημένα λέπια δέρματος που παίρνουν ένα χαρακτηριστικό ασημί -γκρι χρώμα.
Οι πλάκες αυτές μπορούν να εμφανιστούν σε διάφορα μέρη του σώματος αν και υπάρχουν περιοχές που η παρουσία τους είναι πιο συνηθισμένη, όπως οι αγκώνες, τα γόνατα, το τριχωτό κεφαλής. Υπάρχουν αρκετές μορφές ψωρίασης. Η πιο συχνή (περίπου 85%) είναι η λεγόμενη ψωρίαση κατά πλάκας, με τις χαρακτηριστικές αργυρόχρωες πλάκες. Η Ψωρίαση παλμών – πελατών, ιδιαίτερα ενοχλητική μορφή, με εντόπιση στα συγκεκριμένα σημεία. Η σταγονοειδής ψωρίαση, με μεμονωμένες βλάβες που μοιάζουν με σταγόνες. Η λυκταινώδης Ψωψρίαση, με χαρακτηριστικές φυσαλίδες. Η ερυθροδερμική ψωρίαση, σοβαρή μορφή ψωρίασης που προκαλεί γενική ερυθρότητα στο δέρμα και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Η ψωριασική νυχία, με εντόπιση και αλλοίωση των νυχιών. Τέλος η αναστροφή ψωρίαση και σε ένα 30% των ασθενών μπορεί να συνοδεύεται με ψωριασική αρθρίτιδα.
Γνωρίζουμε ότι η ψωρίαση είναι επίσης μια φλεγμονώδης νόσος, οπότε ο κίνδυνος εμφάνισης και άλλων φλεγμονωδών νοσημάτων είναι αυξημένος. Μιλάμε λοιπόν για τις λεγόμενες συννοσηρότητες, την συνύπαρξη περισσότερων του ενός νοσημάτων, όπως η ψωριασική αρθρίτιδα, η συνύπαρξη με καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, νεφροπαθείς κ. λ. π. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στη διαγνωστική προσπέλαση και φυσικά στην επιλογή της θεραπείας.
Σχετικά με τη βαρύτητα της νόσου, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου 80%), υπάρχει ήπια συμπτωματολογία και ένα 20% παρουσιάζει μέτρια έως σοβαρή. Εάν οι βλάβες καλύπτουν πάνω από 5% της επιφάνειας του σώματος, θεωρείται σοβαρή.
Ανεξάρτητα όμως από τη σοβαρότητα της κατάστασης, πρέπει οπωσδήποτε να λάβουμε υπόψη μας τις πολύ σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχολογία, την ποιότητα και την κοινωνική ζωή των ασθενών. Οπότε η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση της νόσου είναι πολύ σημαντική.
Στόχος του θεραπευτικού σχήματος είναι η επιβράδυνση του μεγάλου πολλαπλασιασμού των κερατινοκυττάρων και η υποχώρηση των υπολοίπων συμπτωμάτων, όπως φλεγμονή, φαγούρα, πόνος κ. λ. π. Ανάλογα λοιπόν την περίπτωση επιλέγουμε ειδικές τοπικές ή συστηματικές θεραπείες, σε μορφή κρεμών, αφρών, χαπιών η ακόμα ενέσιμων. Σε κάποιες περιπτώσεις η φωτοθεραπεία (PUVA), μπορεί να βοηθήσει, χρησιμοποιώντας, με τεχνικούς τρόπους, την ευεργετική δράση της UVB( ηλιακή ακτινοβολία). Σε σοβαρότερες μορφές ή σε συννοσηρότητες μπορούμε να εντάξουμε τις νεότερες θεραπείες με βιολογικούς παράγοντες, με πραγματικά πολύ καλά αποτελέσματα.
