Υπάρχει μυστικό για την ευτυχία; Κρύβεται σε εκατομμύρια σάουνες που υπάρχουν στη Φινλανδία. Δεν είναι μόνο μυρμήγκιασμα του δέρματος, αλλά βοηθά τους ανθρώπους να εξερευνήσουν τι σημαίνει τελικά να είσαι άνθρωπος.
Δείτε τι γίνεται στο Τάμπερε: Είναι μιάμιση ώρα με το τρένο βόρεια του Ελσίνκι και διαθέτει περίπου 60 δημόσιες σάουνες σε μια πόλη περίπου 250.000 κατοίκων. Έτσι κερδίζει τον τίτλο της «παγκόσμιας πρωτεύουσας της σάουνας» και βοηθά τους Φινλανδούς στο να αποκαλούνται οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο.
O Guardian αναφέρεται στη σάουνα και στα θετικά που προσφέρει στον οργανισμό, με έναν ανταποκριτή του να τονίζει: «Έχω ευτυχισμένες παιδικές αναμνήσεις από τις βουτιές ανάμεσα στη σάουνα και το υφάλμυρο νερό του αρχιπελάγους της Στοκχόλμης ένα καλοκαιρινό βράδυ. Σε ένα πρόσφατο ταξίδι στην Ισλανδία, μια νύχτα απεργίας, πήγα σε μια σάουνα σε ένα τροχόσπιτο όπου, ανά 15λεπτα, μας καλούσαν να κάνουμε μια βουτιά στον Βόρειο Ατλαντικό», σημειώνει και συνεχίζει:
«Όταν ακούστηκε ένας φεμινιστικός ύμνος, στο τροχόσπιτο ξέσπασαν αυθόρμητα σε τραγούδια. Αλλά στη Φινλανδία όχι μόνο οι σάουνες είναι άφθονες – υπολογίζεται ότι υπάρχουν 3,3 εκατομμύρια σε έναν πληθυσμό 5,6 εκατομμυρίων – αλλά και η κουλτούρα γύρω από αυτές είναι μοναδική. Αφού δημιουργήθηκε για να καλύψει μια πολύ πρακτική ανάγκη για θέρμανση και υγιεινή, η σημασία της σάουνας στη φινλανδική κοινωνία είναι πλέον πολύ βαθύτερη – ίσως ακόμη και στην ουσία του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».
Μια εμπειρία που συγκρίνεται μόνο με ζεστή αγκαλιά
Στο επίκεντρο όλων αυτών είναι το löyly (προφέρεται low-lu), μια λέξη που μεταφράζεται κυριολεκτικά ως ατμός ή θερμότητα. Αλλά αυτό δεν φτάνει ούτε κατά διάνοια για να το αποτυπώσει. Η εμπειρία του καλού löyly συγκρίνεται με μια έντονη – ζεστή – αγκαλιά.
Κάθε σάουνα έχει διαφορετικό löyly και η ποιότητά του μπορεί να διαφέρει στην ίδια σάουνα από μέρα σε μέρα ή ακόμα και από ώρα σε ώρα καθώς η θερμοκρασία πέφτει.
Οι σάουνες χρησιμεύουν επίσης ως ένα μοναδικό μέρος για τους Φινλανδούς άνδρες για να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους. Επίσης, ενώ σε άλλες χώρες συνιστάται συχνά στις εγκύους να αποφεύγουν τη σάουνα, στη Φινλανδία θεωρείται φυσιολογική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μάλιστα συνοδεία μικρών παιδιών.
Από την εποχή των παγετώνων
Η παράδοση της σάουνας στη Φινλανδία πιστεύεται ότι χρονολογείται από τους πρώτους οικισμούς μετά την εποχή των παγετώνων, όταν οι άνθρωποι έσκαβαν τρύπες στο έδαφος και τις κάλυπταν με δέρματα ζώων. Κατά τη διάρκεια της εποχής του σιδήρου, οι σάουνες θεωρείται ότι κατασκευάζονταν από κορμούς. Ήταν μια σάουνα χωρίς καμινάδα καπνού που παρέμεινε δημοφιλής μέχρι τη δεκαετία του 1930, μετά την οποία άρχισαν να κερδίζουν έδαφος οι θερμαινόμενες σάουνες. Ακολούθησαν οι ηλεκτρικές σάουνες.
Στο παρελθόν, εκτός από το πλύσιμο, χρησιμοποιούνταν για το μαγείρεμα, την παραγωγή ρούχων, την κοινωνική συναναστροφή, την περίθαλψη των ασθενών, την προετοιμασία της ταφής και τον τοκετό. Στη δεκαετία του 1950, οι παραδοσιακές δημόσιες σάουνες στις πόλεις σχεδόν εξαφανίστηκαν, αλλά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αναβίωση. Όλα αυτά σε μια χώρα που θεωρείται ότι έχει τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους. Η σάουνα είναι ένα από τα μυστικά για να το πετύχουν.
