Το ΕΣΥ με προβλήματα και ανισότητες, τα φάρμακα με χρηματοδότηση από τη βιομηχανία και το Ταμείο Ανάκαμψης ενέσκηψε εσχάτως ως σωτήρας: Όλα επί τάπητος στο φετινό συνέδριο για τα οικονομικά και τις πολιτικές στην Υγεία.
Αποτίμηση των 40 ετών λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) και ανάδειξη των χρόνιων ζητημάτων του έγινε μεταξύ άλλων στο φετινό Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας 2023 όπου ξεχώρισε και φέτος η διαπίστωση των ανισοτήτων στην Υγεία.
«Ανισότητες πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν και ίσως να μην μπορούν να εξαλειφθούν», είπε η Κοσμήτωρ της Σχολής Δημόσιας Υγείας του ΠΑΔΑ κ. Ελπίδα Πάβη στην Εκδήλωση για τα 40 χρόνια ΕΣΥ, και πρόσθεσε ότι «η αντιμετώπισή τους θα πρέπει να αποτελεί πάντα έναν στόχο που δεν μένει σε επίπεδο ρητορικής – και οι δράσεις που εφαρμόζονται να φθάνουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού». 40 χρόνια μετά την ίδρυση του ΕΣΥ, 40% των δαπανών υγείας στη χώρα μας εξακολουθούν να είναι ιδιωτικές, ποσοστό πολύ μεγάλο και που προφανώς θα πρέπει να βρεθούν πολιτικές ώστε να μειωθεί.
Η διαχείριση των χρονίων νοσημάτων διαδραματίζει καίριο ρόλο στη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας. Το φετινό συνέδριο επιχείρησε να καλύψει και συζήτησε τα ζητήματα των μειζόνων χρονίων νοσημάτων σε τρεις διαδοχικές συνεδρίες: Ι) Προς ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, ΙΙ) Η παχυσαρκία ως ανερχόμενη απειλή και ΙΙΙ) Η Εθνική Πολιτική για τον Καρκίνο – από τον σχεδιασμό στην εφαρμογή. Υπογραμμίστηκε η ανάγκη για εθνικά σχέδια δράσης για τις μεγάλες κατηγορίες των μειζόνων χρονίων νοσημάτων και αποτυπώθηκαν τα στάδια ωρίμανσης στην πορεία για τη διαμόρφωση των σχεδίων δράσης. Σε κάθε κατηγορία, αναδείχθηκαν οι επείγουσες ανάγκες.
Αναγνωρίστηκε πως η παχυσαρκία αποτελεί ανερχόμενη απειλή για την κοινωνία και την οικονομία, και ότι είναι ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας που απαιτεί πολυεπίπεδες παρεμβάσεις.
Κατά τη συνεδρία παρουσιάστηκε συγκριτική μελέτη από τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες η οποία επιβεβαίωσε ότι η παχυσαρκία και οι συννοσηρότητές της προκαλούν σημαντική οικονομική επιβάρυνση των συστημάτων υγείας, και πως η πρόληψη ή και η καθυστέρηση της εμφάνισης των συννοσηροτήτων οδηγεί σε μεγάλη εξοικονόμηση κόστους από τα συστήματα. Η μελέτη υποστηρίζει και προωθεί τις πολιτικές Δημόσιας Υγείας για την εκπαίδευση και την καταπολέμηση της παχυσαρκίας.
Για τον καρκίνο επισημάνθηκε ότι απαιτείται συνεχής εξέλιξη των στρατηγικών με τον χρόνο, με βάση τις υφιστάμενες μεταβολές τόσο στα ίδια τα νοσήματα όσο και στις θεραπείες. Είναι θετικό ότι οι ασθενείς με καρκίνο έχουν σήμερα πρόσβαση σε όλα τα καινοτόμα φάρμακα.
Ωστόσο, παραμένει η ανάγκη να υλοποιηθεί το Μητρώο Νεοπλασματικών Νόσων. Διατυπώθηκε το ελπιδοφόρο είναι ότι σήμερα βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ στην υλοποίηση του Εθνικού Μητρώου για τον Καρκίνο και πως υπάρχει συνεργασία στην εξεύρεση λύσεων στα κενά και τις ελλείψεις.
Η ανάγκη ύπαρξης μίας εθνικής φαρμακευτικής πολιτικής είναι ένα ζήτημα που συζητείται επί μακρόν στη χώρα μας, η συζήτηση αυτή ωστόσο μάλλον γινόταν μέχρι σήμερα με λάθος όρους, διαπιστώθηκε στο πλαίσιο της στρογγυλής τράπεζας με θέμα «Προαπαιτούμενα και προκλήσεις για μία εθνική φαρμακευτική πολιτική», στην οποία κεντρικοί ομιλητές ήταν ο καθηγητής Πάνος Καναβός και ο καθηγητής κ. Σωτήρης Βανδώρος.
Ο πρόεδρος του ΕΟΦ κ. Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μίλησε για τον ρόλο του Οργανισμού, τον οποίο χαρακτήρισε ως εργαλείο για την εφαρμογή πολιτικής με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της επιστημονικότητας.
Τις απόψεις της φαρμακοβιομηχανίας εξέφρασαν ο κ. Ζαχαρίας Ραγκούσης, πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Pfizer Hellas, ο κ. Θεόδωρος Τρύφων, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) και αντιπρόεδρος του Ομίλου ELPEN, και η κ. Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, πρόεδρος του PhARMA Innovation Forum (PIF) και της AbbVie Ελλάδας, Κύπρου & Μάλτας.
Ο κ. Νίκος Δέδες, πρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» και της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, εκπροσώπησε την πλευρά των ασθενών.
Η συζήτηση στην οποία συμμετείχε ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του υπουργείου Υγείας κ. Άρης Αγγελής, για να παρουσιάσει τις θέσεις της Πολιτείας, κατέληξε στο ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση μίας εθνικής φαρμακευτικής πολιτικής είναι να υπάρξει κοινή αντίληψη όλων των εμπλεκομένων φορέων, προκειμένου να μπορέσει να διατυπωθεί μία ολοκληρωμένη πρόταση με σαφείς στόχους, σαφείς δράσεις και σαφείς τρόπους μέτρησης των αποτελεσμάτων των δράσεων αυτών.
Το θέμα της φαρμακευτικής νοσοκομειακής δαπάνης πραγματεύτηκε η στρογγυλή τράπεζα «προς μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τη φαρμακευτική περίθαλψη στα νοσοκομεία», με τη διαπίστωση ότι η δυσκολία προσδιορισμού της έγκειται στην έλλειψη πρόσβασης στα δεδομένα και στη μη χρήση ψηφιακών εργαλείων. Οι ομιλητές κ. Βασίλης Κουράφαλος (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.), κ. Ρομίνα Σιατερλή (Roche Hellas), Γιώργος Τσιακαλάκης (BMS) κατέθεσαν τις απόψεις τους, ενώ ο κ. Κώστας Αθανασάκης, Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου, παρουσίασε το κείμενο συμπερασμάτων της πρωτοβουλίας του Ινστιτούτου για τα Οικονομικά της Υγείας (i-hecon) για τη βιώσιμη διαχείριση του νοσοκομειακού φαρμάκου.
Το κείμενο επεξεργάστηκε μια ομάδα εργασίας, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των εμπλεκομένων μερών και κατέληξε σε ορισμένες προτάσεις, όπως είπε. Και στις δύο στρογγυλές τράπεζες της φαρμακευτικής πολιτικής παρουσιάστηκαν κείμενα συμπερασμάτων και πλέγματα προτάσεων, για τη διαμόρφωση μιας Εθνικής Φαρμακευτικής Πολιτικής και για την επίλυση του ζητήματος της Νοσοκομειακής Φαρμακευτικής Δαπάνης, τα οποία αναδείχθηκαν μέσα από ειδικές συμμετοχικές προσεγγίσεις για την αναζήτηση ομοφωνίας, μεταξύ εκπροσώπων από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, στο σύνθετο πεδίο της φαρμακευτικής πολιτικής.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων της τελευταίας ημέρας του συνεδρίου ήταν η «Χρηματοδότηση της υγείας για την επίτευξη καθολικής κάλυψης», ένα διαρκές ζήτημα επιστημονικής συζήτησης διεθνώς, στο οποίο είμαστε πλέον σε θέση όλοι να γνωρίζουμε τα κυριότερα προβλήματα που απειλούν τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας της χώρας μας, όπως αναγνώρισαν οι ομιλητές της στρογγυλής τράπεζας.
Το χαμηλό (10%) συγκριτικά με το μέσο όρο του ΟΟΣΑ (14%) ποσοστό συνολικών δημόσιων δαπανών για την υγεία, η διαχρονική δημόσια υποχρηματοδότηση του συστήματος υγείας, αλλά και οι υψηλές ιδιωτικές δαπάνες υγείας αποτελούν όλα συνιστώσες ενός χρόνιου πλέον προβλήματος για το οποίο καλούμαστε επιτακτικά να βρούμε λύσεις. «Μια πρόταση για τη χρηματοδότηση για την υγεία» κατέθεσε ο επίκουρος καθηγητής, ΠαΔΑ, Κώστας Αθανασάκης, εξηγώντας τους δύο σημαντικές διαστάσεις της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας: τη δημοσιονομική, δηλαδή επάρκεια των πόρων, και την οικονομική, δηλαδή την αποδοτικότητα της δαπάνης.
Αναφέρθηκε στη διοχέτευση τμήματος της υπεραπόδοσης του φορολογικού συστήματος στην υγεία, που εξήγγειλε η κυβέρνηση, ως μια θετική εξέλιξη που μπορεί να μεταβάλει ουσιαστικά τους δείκτες καθολικής κάλυψης. Επίσης, μίλησε για την πρόταση για «φόρους υπέρ υγείας», η οποία κερδίζει έδαφος διεθνώς.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Υγείας της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδας κ. Γιάννης Καντώρος, στην ομιλία του με τίτλο «Ιδιωτική Ασφάλιση: βιώσιμη λύση για τη συμπλήρωση του ασφαλιστικού κενού στην υγεία», αναφέρθηκε στο μεγάλο άνοιγμα της ψαλίδας για τις «out of pocket» δαπάνες που δημιουργήθηκε κυρίως κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και στη συνέχεια παγιώθηκε και υποστήριξε ότι σύστημα υγείας θα πρέπει να ανασχεδιασθεί και να υπάρξει συμπληρωματικότητα ώστε να γίνει πιο αποδοτικό και να εξοικονομούνται πόροι. Έκανε επίσης συγκεκριμένες προτάσεις για την ενίσχυση της αποδοτικότητας του συστήματος, όπως την εφαρμογή DRGs, την ανάγκη διαφάνειας, gatekeeping και καλής χρήσης της τεχνολογίας και εν τέλει, της μέτρησης των εκβάσεων.
Ο κ. Άγγελος Τσακανίκας, μίλησε για τον ρόλο της φαρμακοβιομηχανίας στη χρηματοδότηση της Υγείας. Αρκετά από τα προβλήματα που υπήρχαν όταν έγινε το «κλείδωμα» της δαπάνης το 2010 διορθώθηκαν, ανέφερε ο κ. Τσακανίκας στην έναρξη της ομιλίας του, και το περιβάλλον σήμερα είναι πολύ διαφορετικό καθώς βρισκόμαστε σε πορεία ανάπτυξης. Τόνισε πως στις διορθώσεις που θα πρέπει να γίνουν απαραιτήτως στο σύστημα περιλαμβάνεται η δημιουργία και εφαρμογή ενός συστήματος κινήτρων.
Η Γενική Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων στο υπουργείο Ανάπτυξης κ. Βασιλική Λοΐζου, στην ομιλία της «Η πολιτική για την αύξηση των επενδύσεων στην υγεία», είπε ότι η χρηματοδότηση της υγείας από το δημόσιο μπορεί να αποτελεί σημαντική δημόσια επένδυση, ωστόσο στη χώρα μας γίνονται σημαντικές επενδύσεις και από τον ιδιωτικό τομέα -και όχι μόνο από τη φαρμακοβιομηχανία. Αναφέρθηκε στις επενδύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης στις οποίες έδωσε προτεραιότητα η παρούσα κυβέρνηση, αλλά και στα κίνητρα για στρατηγικές επενδύσεις τα οποία παρέχει στη βιομηχανία. Κλείνοντας, είπε πως προτεραιότητα της κυβέρνησης αποτελεί επίσης η χρηματοδότηση και επένδυση σε νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη.
