Νέο χρηστικό οδηγό για τον εμβολιασμό των πολιτών έναντι του κορονοϊού εξέδωσε τον Μάιο ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), σε μία επικαιροποίηση της παλαιότερη έκδοσής του, στις αρχές του έτους, γύρω από τα εμβόλια σε χρήση στη χώρα μας.
Αρχικά, ο Οργανισμός επιχειρεί μία σύντομη αναδρομή με τους βασικότερους σταθμούς της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης, οι οποίοι έχουν ως εξής:
✓ 12/2019 : ενημέρωση του Π.Ο.Υ από τις Κινεζικές αρχές (Wuhan) για περιστατικά πνευμονίας άγνωστης αιτιολογίας
✓ 1/2020 : απομόνωση νέου ιού ως αιτιολογικού παράγοντα
✓ ιός SARS-CoV-2 : ομάδα κορονοϊών
- SARS και MERS επιδημίες τελευταίας 20 ετίας
✓ COVID-19 : νόσος οφειλόμενη στον ιό SARS-CoV-2
✓ ταχεία παγκόσμια εξάπλωση
✓ 11/3/2020 : κήρυξη πανδημίας από Π.Ο.Υ
Στη συνέχεια, η «ταυτότητα» του ιού, που επισήμως ονομάστηκε SARS-CoV-2, περιγράφεται συνοπτικά ως εξής:
✓RNA ιός (διαμέτρου 60-140 nm)
✓σχήμα κορόνας
✓περιβάλλεται από μεμβρανώδη εξωτερικό φάκελο
✓πρωτεΐνες σε σχήμα ακίδας (spike)
Η μετάδοση του – συνεχίζει ο οδηγός γίνεται «με σταγονίδια, με άμεση ή έμμεση επαφή με εκκρίσεις», κατά την ίδια έκθεση, στην οποία περιλαμβάνονται σχετικές εικόνες και γραφήματα:
{gallery}eody odigies{/gallery}
Στην ενότητα κεφάλαιο «κλινική εικόνα», υπενθυμίζονται τα ακόλουθα σημεία:
✓ χρόνος επώασης : 2-14 ημέρες
- συνήθη συμπτώματα :
✓πυρετός
✓ξηρός βήχας
✓δυσκαταποσία
✓κεφαλαλγία
✓μυαλγίες
✓κόπωση
✓απώλεια γεύσης – όσφρησης
✓διάρροια – έμετοι
- νοσούν βαρύτερα άτομα με υποκείμενα νοσήματα
- ≈80% των προσβληθέντων παρουσιάζουν ήπια ή καμία συμπτωματολογία
Όσον αφορά τα προληπτικά μέτρα, οι επσιτήμονες υπογραμμίζουν πως τα πλέον αποτελεσματικά «εργαλεία» παραμένουν η μάσκα, οι αποστάσεις και η υγιεινή των χεριών.
Ακολούθως, στο κεφάλαιο «Ανάπτυξη εμβολίων», ο ΕΟΔΥ θυμίζει πως «ριζική αποτελεσματική θεραπεία δεν υπάρχει προς το παρόν» για την αντιμετώπιση της νόσου. Αντίθετα, το εμβόλιο, καρπός της «συνεργασίας επιστημόνων, εταιρειών και οργανισμών σε όλο τον κόσμο» θεωρείται ο «αποτελεσματικότερος τρόπος ελέγχου εξάπλωσης της».
Αναφορικά με τις τεχνολογίες που έχουν αξιοποιηθεί για την παρασκευή τους, αναφέρονται τα παρακάτω:
✓εξασθενημένος αδενοϊός λειτουργεί ως μεταφoρέας της γενετικής πληροφορίας αντιγόνων της επιφάνειας του ιού Sars-Cov-2
✓μόριο mRNA περιέχει τη γενετική πληροφορία αντιγόνων της επιφάνειας του ιού Sars-Cov-2.
Στη συνέχεια ο οδηγός του ΕΟΔΥ παραθέτει αναλυτικά στοιχεία ανά εμβόλιο, παραμένοντας, βεάβαια, σε εκείνα που έχουν εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA):
«ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ Pfizer /BioNTech
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΟΥ
✓πακέτα εμβολίων : 195 φιαλίδια
✓χρόνος ζωής : 6 μήνες
✓διατήρηση : σε θερμοκρασία -80οC έως -60οC, προστασία από έκθεση στο φως
✓διατήρηση στους 2οC – 8οC : μέχρι 5 ημέρες
✓χορήγηση :I.M
✓1 φιαλίδιο → 6 δόσεις 0.3 ml (30mcg)
ΧΟΡΗΓΗΣΗ
✓2 δόσεις σε μεσοδιάστημα 21 ημερών
✓χορήγηση : I.M στη περιοχή του δελτοειδούς
✓δεν απαιτείται ειδικός καθαρισμός δέρματος πριν τον εμβολιασμό
✓προσδιορισμός της σωστής περιοχής δέρματος
✓τοποθέτηση της βελόνας σε γωνία 90ο (κάθετα) το σημείο εμβολιασμού ώστε να επιτευχθεί I.M (ενδομυϊκή) χορήγηση
✓ένεση του εμβολίου
✓ήπια αφαίρεση της βελόνας-σύριγγας
✓ελαφρά πίεση περιοχής με γάζα ή βαμβάκι
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ Moderna
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΟΥ
✓συσκευασμένα φιαλίδια πολλαπλών δόσεων
✓1 φιαλίδιο → 10 δόσεις (0,5 ml)
✓1 δόση περιέχει: περιέχει 100 μικρογραμμάρια αγγελιαφόρου RNA (mRNA) ενσωματωμένο σε SM-102 λιπιδικά νανοσωματίδια
✓λευκή ως υπόλευκη διασπορά
✓χορήγηση: I.M.
ΧΟΡΗΓΗΣΗ
✓η δόση στη σύριγγα πρέπει να χρησιμοποιείται αμέσως
✓χορήγηση στον δελτοειδή μυ : I.M
✓2 δόσεις: σε μεσοδιάστημα 28 ημερών
ΕΜΒΟΛΙΑ ΙΪΚΟΥ ΦΟΡΕΑ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ AstraZeneca
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΟΥ
✓πακέτα εμβολίων με φιαλίδια των 5 ml
✓1 φιαλίδιο →10 δόσεις (0.5 ml)
✓1 δόση περιέχει : ChAdOx1-S ανασυνδυασμένο 5 x 1010 vp (Αδενοϊό Χιμπατζή που κωδικοποιεί τη γλυκοπρωτεΐνη της ακίδας (S) του SARSCoV2)
✓εναιώρημα άχρωμο προς ελαφρώς κίτρινο, αδιαφανές διάλυμα, χωρίς ορατά σωματίδια
✓xορήγηση :I.M
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ & ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΟΣΕΩΝ
✓φιαλίδιο : περιέχει 10 δόσεις
✓δεν απαιτείται ανακίνηση του φιαλιδίου
✓δεν απαιτείται αραίωση του εναιωρήματος
✓αναγραφή ημερομηνίας και ώρας διάνοιξης στην ετικέτα του φιαλιδίου
✓καθαρισμός της επιφάνειας του φιαλιδίου με γάζα εμποτισμένη με αλκοολούχο διάλυμα και στέγνωμα αυτής
✓αναρρόφηση ποσότητας εναιωρήματος 0.5 ml/δόση (χρήση διαφορετικής βελόνας / δόση)
✓διασφάλιση λήψης σωστής ποσότητας εναιωρήματος
✓χορήγηση I.M στο δελτοειδή
✓2 δόσεις : σε μεσοδιάστημα 12 εβδομάδων (84 ημερών)
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ Janssen (σ.σ. της Johnson & Johnson)
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΜΒΟΛΙΟΥ
✓συσκευασία εμβολίων : 10 ή 20 φιαλίδια πολλαπλών δόσεων
✓1 φιαλίδιο → 5 δόσεις (0.5 ml)
✓1 δόση περιέχει :όχι λιγότερες από 8,92 log10 μολυσματικές μονάδες (Inf.U) (ανασυνδυασμένος ανθρώπινος αδενοϊός 26 που κωδικοποιεί την γλυκοπρωτεΐνη-ακίδα του SARS-CoV-2 )
✓εναιώρημα άχρωμο προς ελαφρώς κίτρινο, διαυγές έως πολύ ιριδίζον, χωρίς ορατά σωματίδια
✓χορήγηση :I.M
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ & ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΟΣΕΩΝ
✓φιαλίδιο : περιέχει 5 δόσεις
✓ήπια περιδήνηση του φιαλιδίου, ΟΧΙ ανακίνηση
✓αναγραφή στην ετικέτα του φιαλιδίου ημερομηνίας και ώρας που θα πρέπει να απορριφθεί το φιαλίδιο
✓καθαρισμός της επιφάνειας του φιαλιδίου με γάζα εμποτισμένη με αλκοολούχο διάλυμα και στέγνωμα αυτής
✓αναρρόφηση ποσότητας εναιωρήματος 0.5 ml/δόση (χρήση διαφορετικής βελόνας / δόση )
✓διασφάλιση λήψης σωστής ποσότητας εναιωρήματος
✓χορήγηση I.M στο δελτοειδή σε 1 δόση».
Τον οδηγό συμπληρώνουν ενότητες σχετικές με τις παρενέργειες των εμβολίων, περιλαμβανομένων των σπάνιων περιστατικών θρομβώσεων (TTS), καθώς και πληροφορίες για το τι ισχύει για εγκύους, θηλάζουσες κ.α. ειδικές περιπτώσεις.
«ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ
✓ δεν υπάρχουν δεδομένα ασφαλούς συγχορήγησης με άλλα εμβόλια. Συνιστάται η χορήγηση του εμβολίου μετά παρέλευση 14 ημερών από τη χορήγηση άλλου εμβολίου
✓ δεν έχει τεκμηριωθεί η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των εμβολίων σε άτομα ηλικίας 16 ετών
✓ στις έγκυες προτιμάται η χορήγηση εμβολίων mRNA λόγω περιορισμένης εμπειρίας για τα εμβόλια ιϊκού φορέα στην εγκυμοσύνη. Οι γιατροί οφείλουν να ενημερώνουν την έγκυο για τους ενδεχόμενους κινδύνους από τη νόσο και για τα οφέλη του εμβολιασμού και να αναφέρουν τα περιορισμένα στοιχεία ασφάλειας για το εμβόλιο της COVID-19 κατά την κύηση
✓ οι θηλάζουσες μπορούν να εμβολιάζονται με οποιοδήποτε από τα εγκεκριμένα εμβόλια για την COVID-19
✓ αντένδειξη εμβολιασμού ατόμων με ιστορικό αναφυλακτικής αντίδρασης σε συστατικά του εμβολίου ή στη 1 η δόση του εμβολίου. Παραπομπή σε Εμβολιαστικό Κέντρο Νοσοκομείου γίνεται αποκλειστικά και μόνο σε άτομα με
ιστορικό σοβαρής αναφυλαξίας άγνωστης αιτιολογίας που χρειάσθηκε αγωγή με ενέσιμα φάρμακα (αδρεναλίνη, κορτιζόνη) ή νοσηλεία
✓ αναβολή εμβολιασμού ατόμων που παρουσιάζουν οξεία εμπύρετο λοίμωξη
✓ δυνατότητα εμβολιασμού ατόμων με ιστορικό προηγηθείσας συμπτωματικής/ ασυμπτωματικής λοίμωξης από τον ιό SARS-CoV-2
✓ παρακολούθηση εμβολιασθέντων για διάστημα 30 min μετά τον εμβολιασμό
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ
- υποχωρούν σύντομα
- συνηθέστερες :
✓πόνος, οίδημα, ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης
✓πονοκέφαλος, μυαλγίες, αρθραλγίες, κόπωση
✓ρίγος ± πυρετός
- σπανιότερες :
✓λεμφαδενίτιδα
✓κνησμός ή εξάνθημα
✓διαταραχές ύπνου
✓αίσθημα ζάλης, μειωμένη όρεξη
- Μη συνήθη συμπτώματα που εμφανίζονται μετά τη χορήγηση εμβολίου πρέπει να αναφέρονται ΑΜΕΣΑ στους Επαγγελματίες Υγείας που διενήργησαν τον εμβολιασμό.
ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΜΕ ΣΥΝΟΔΟ ΘΡΟΜΒΟΠΕΝΙΑ (TTS)
✓σπάνιο σύμβαμα που έχει περιγραφεί μετά τη χορήγηση 1ης εμβολίου AstraZeneca, η έκβαση του οποίου αναμένεται να βελτιωθεί με την έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπισή του
✓ιδιοσυγκρασιακή αντίδραση οργανισμού
✓ανοσολογικός παθοφυσιολογικός μηχανισμός
✓κλινικές εκδηλώσεις: σοβαρά θρομβοεμβολικά επεισόδια (φλεβωδών κόλπων εγκεφάλου, σπλαχνικών φλεβών, αρτηριών), θρομβοπενία , αυξημένα επίπεδα D-dimer
✓ αναβολή εμβολιασμού σε άτομα που εκδήλωσαν το προαναφερθέν σύνδρομο και χορήγηση εναλλακτικού εμβολίου
ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ
✓σπάνια και δυνητικά απειλητική για τη ζωή ανεπιθύμητη ενέργεια (ΑΕ)
✓αναφυλαξία μετά από εμβολιασμό αποτελεί εξαιρετικά σπάνια ΑΕ
✓ταχεία έναρξη εντός λεπτών με ποικίλη βαρύτητα
✓δεν υπάρχει ένδειξη από τις κλινικές δοκιμές ότι η συχνότητά της θα είναι μεγαλύτερη στον εμβολιασμό έναντι COVID-19
✓είναι σημαντικό να υπάρχει η απαραίτητη υποδομή σε όλα τα εμβολιαστικά κέντρα και οι εμβολιαστές να είναι εκπαιδευμένοι να την αντιμετωπίζουν».
Ο οδηγός του αρμόδιο θεσμού υγείας της Ελλάδας κλείνει με τις τρέχουσες πληροφορίες για την παρεχόμενη προστασία από τα εμβόλια:
«ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
✓κανένα εμβόλιο δε προσφέρει 100% προστασία
✓πλήρως εμβολιασμένο άτομο : άτομο που έχει λάβει τις 2 δόσεις εμβολίου δυο δόσεων ή την 1 η δόση του μονοδοσικού εμβολίου και έχει παρέλθει χρονικό διάστημα 14 ημέρων από την ολοκλήρωση του εμβολιαστικού σχήματος
✓δεν είναι γνωστός ο χρόνος διατήρησης των αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό
✓συνέχιση εφαρμογής των προστατευτικών μέτρων».
- Δείτε ολόκληρο τον οδηγό εδώ.
