Συναγερμός έχει σημάνει στις αρχές της Ισπανίας για μια ενδεχόμενη νέα πανδημία, μετά το ξέσπασμα της γρίπης των πτηνών σε εκτροφείο μινκ.
«Η εξάπλωση δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για να μεταλλαχθεί ο ιός και να προκαλέσει πανδημία», προειδοποιούν κορυφαίοι ειδικοί.
«Είναι άκρως ανησυχητικό» σχολιάζει στο Science ο Τομ Πίκοκ, ιολόγος του Imperial College στο Λονδίνο. «Είναι ξεκάθαρα ένας μηχανισμός μέσω του οποίου μπορεί να ξεκινήσει πανδημία γρίπης Η5», προσθέτει η Ιζαμπέλα Μόνε του ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Αναφοράς Γρίπης των Πτηνών στην Ισπανία, όπου εξετάστηκαν δείγματα από το εκτροφείο μινκ.
Η αρχική υποψία ήταν πως επρόκειτο για κρούσματα κορονοϊού SARS-CoV-2, όπως είχε συμβεί στην αρχή της πανδημίας της Covid-19 σε άλλα εκτροφεία μινκ στην Ευρώπη. Όμως τελικά αυτό διαψεύστηκε.
Τα 50.000 ζώα του εκτροφείου θανατώθηκαν όταν διαπιστώθηκε ότι είχαν μολυνθεί με H5N1, που σάρωσε πέρυσι άγριους πληθυσμούς πτηνών και οδήγησε στη θανάτωση δεκάδων εκατομμυρίων εκτρεφόμενων πουλερικών.
Ο H5N1 εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε φάρμα χήνας στην Κίνα το 1996. Ένα μεγάλο ξέσπασμα σε πουλερικά στο Χονγκ Κονγκ το 1997 οδήγησε στους πρώτους τεκμηριωμένους θανάτους ανθρώπων και πυροδότησε τους πρώτους φόβους πανδημίας. Γύρω στο 2005, ο ιός μεταδόθηκε στα αποδημητικά πτηνά, τα οποία έκτοτε τον έχουν εξαπλώσει σε όλο τον κόσμο.
Νέα μετάλλαξη διευκολύνει την μετάδοση σε θηλαστικά
Μια νέα παραλλαγή με το όνομα 2.3.4.4b που εμφανίστηκε το 2020 εξαπλώθηκε ταχύτερα και μακρύτερα από κάθε προκάτοχό της, προκαλώντας τεράστια πλήγματα στη βιομηχανία πουλερικών στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική πριν φτάσει στην Κεντρική και Νότια Αμερική το φθινόπωρο του 2022 . «Φαίνεται ότι αυτός ο ιός είναι απλώς πιο προσαρμοσμένος σε όλα τα πουλιά από οποιονδήποτε άλλο», λέει ο Richard Webby, ερευνητής γρίπης στο νοσοκομείο St. Jude Children’s Research Hospital.
Επειδή οι υποδοχείς με τους οποίους συνδέεται ο ιός στους ανώτερους αεραγωγούς των πτηνών είναι λιγότερο συνηθισμένοι σε εκείνους των θηλαστικών, ο H5N1 δεν απειλεί σε μεγάλο βαθμό τα θηλαστικά. Αλλά αυτή τη φορά, πολλά είδη θηλαστικών έχουν μολυνθεί, όπως αλεπούδες, γάτες, κουνάβια, φώκιες και δελφίνια, πιθανώς μέσω επαφής με μολυσμένα πουλιά.
Στις 17 Ιανουαρίου, οι αρχές της Μοντάνα δήλωσαν ότι τρεις ανήλικες αρκούδες γκρίζλι υποβλήθηκαν σε ευθανασία το φθινόπωρο, αφού αρρώστησαν πολύ μολύνθηκαν με H5N1. Μέχρι στιγμής, έχουν επιβεβαιωθεί έξι πρόσφατες μολύνσεις σε ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου ενός θανάτου.
Τα αγροκτήματα αποτελούν εξίσου μεγάλη απειλή όταν πρόκειται για τον H5N1, σημειώνει ο Thijs Kuiken, κτηνίατρος στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Erasmus. Τα περισσότερα από τα είδη θηλαστικών που έχουν μολυνθεί με τον ιό μέχρι στιγμής είναι άγρια αρπακτικά που τρέφονται με μολυσμένα πουλιά. Είναι απίθανο να μεταδώσουν τον ιό μακριά ή να μολύνουν ανθρώπους.
Σε φάρμες βιζόν όμως, χιλιάδες τέτοια σαρκοφάγα ζώα αναγκάζονται να ζήσουν μαζί, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για να «προσαρμοστεί» ο ιός των πτηνών στα θηλαστικά. «Είναι μια ανθρώπινη κατασκευή», τονίζει ο Kuiken.
