Για όλα τα επίκαιρα θέματα – αγκάθια της Φαρμακοβιομηχανίας μιλάει σήμερα στο iEidiseis ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), Ολύμπιος Παπαδημητρίου εκπροσωπώντας όλες τις πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Τα αβάσταχτα clawback και rebates, η νέα πραγματικότητα που διαμορφώθηκε με την πανδημία, τα εμβόλια και οι θεραπείες που περιμένουμε για τον Sars-Cov-2 και τη νόσο Covid-19 που προκαλεί, είναι τα θέματα αιχμής που απασχολούν όχι μόνο τον ΣΦΕΕ και το υπουργείο Υγείας, αλλά και κάθε πολίτη ξεχωριστά που έμμεσα πλήττεται ή ωφελείται.
1- Clawback και βιομηχανίες. Πως εξελίσσεται η κατάσταση;
Η κατάσταση με το clawback εξελίσσεται μόνο προς το χειρότερο… Το μέγεθος της φαρμακευτικής δαπάνης συνεχίζει να αυξάνει ανεξέλεγκτα. Τα στοιχεία του α΄ τριμήνου του 2020, συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα στοιχεία του α΄ τριμήνου του 2019, δείχνουν αύξηση της υπέρβασης κατά 45% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Μόνο κατά το α΄ τρίμηνο του 2020, η υπέρβαση της δαπάνης του ΕΟΠΥΥ άγγιξε τα 234 εκατ ευρώ και ακόμα δεν έχουμε ιδέα τι συμβαίνει με τη δαπάνη στα νοσοκομεία. Φαίνεται ότι το clawback θα αγγίξει το 1 δις ευρώ (!) και εάν συνυπολογίσουμε και τις υποχρεωτικές επιστροφές (rebates) θα ξεπεράσουμε το ποσό των 1,8 δις ευρώ!
Η συνεχιζόμενη υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης σε συνδυασμό με την πλήρη αδιαφορία του Υπουργείου Υγείας να εφαρμόσει ουσιαστικά μέτρα για τον έλεγχο της ζήτησης καταλήγουν σε εξωπραγματική υπερφορολόγηση των φαρμακευτικών επιχειρήσεων που πραγματικά τεστάρει τις αντοχές τους. Οι συνέπειες είναι εξαιρετικά δυσμενείς για τους ασθενείς, τους εργαζόμενους αλλά και την Ελληνική οικονομία.
O μηχανισμός αυτόματων επιστροφών διαιωνίζει τον εφησυχασμό, καθώς αντί να ωθεί στην αποτελεσματική διαχείριση των υπερβάσεων απλώς μετακυλίει το κόστος τους στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις.
Σε τρεις διαδοχικές εκθέσεις ενισχυμένης εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Surveillance Reports της Commission Ιούνιος 2019, Νοέμβριος 2019 και Φεβρουάριος 2020) αναφέρεται με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι ο μηχανισμός υποχρεωτικών επιστροφών (clawback) χρησιμοποιείται με λάθος τρόπο, δημιουργεί ηθικό κίνδυνο και δεν είναι βιώσιμος. Και παρόλα αυτά το Υπουργείο Υγείας κάνει πως δεν καταλαβαίνει, θα έλεγε κανείς πως συμπεριφέρονται λες και όλες αυτές οι εκθέσεις της ΕΕ δεν τους αφορούν, γράφονται για άλλους. Λες και δεν έχουν την ευθύνη χάραξης και εφαρμογής πολιτικής, λες και είναι απλά παρατηρητές… Ας γίνει επιτέλους κατανοητό πως για να έχουμε βιώσιμο Δημόσιο Σύστημα Υγείας πρέπει να έχουμε και βιώσιμες φαρμακευτικές επιχειρήσεις.
2-Ο sars-cov-2 δημιούργησε μια νέα πραγματικότητα παγκοσμίως. Πως εισπράττουν τα νέα δεδομένα οι εταιρίες;
Η πανδημία ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο της φαρμακοβιομηχανίας στην προάσπιση της δημόσιας υγείας μια που αποτελεί τον κλάδο στον οποίο εναποτίθενται οι ελπίδες για την διαχείριση της υγειονομικής κρίσης είτε μέσω ενός νέου εμβολίου είτε μέσω της ανάπτυξης αποτελεσματικών θεραπευτικών λύσεων για την καλή έκβαση της νόσησης από τον ιό. Τώρα αναδεικνύεται η σπουδαιότητα των επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων, τώρα καταλαβαίνουν οι πάντες την χρησιμότητα των κλινικών μελετών, και βέβαια τώρα καθίσταται προφανής η αξία του εμβολιασμού.
Όμως η κρίση αυτή κατέδειξε και τις αδυναμίες των συστημάτων Υγείας, αλλά και τις αυξημένες ανάγκες επιπρόσθετης χρηματοδότησης παγκοσμίως, αφενός για να ανταποκριθούν σε συνθήκες κρίσης, αφετέρου για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις αυριανές προκλήσεις.
Η πανδημία του COVID-19 μας έφερε τελικά αντιμέτωπους με νέες προκλήσεις και ανέδειξε την ανάγκη προσαρμογής σε νέα δεδομένα, την ανάγκη αναδιάρθρωσης των συστημάτων υγείας, αλλά και την ανάγκη αλλαγής του οικονομικού μοντέλου της κοινωνίας μας και του επιχειρηματικού μοντέλου των εταιρειών. Φαίνεται ότι η πανδημία δεν είναι απλά μια κρίση, αλλά μετάβαση σε μια νέα πραγματικότητα
3- Ποιοι οι πυλώνες του στρατηγικού σχεδίου του ΣΦΕΕ για ανάκαμψη εν καιρώ πανδημίας;
Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) σε πρόσφατη διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου παρουσίασε τις θέσεις του για μια βιώσιμη πολιτική φαρμάκου με επίκεντρο τον ασθενή, αλλά και τις Πολιτικές που χρειάζονται για τη δημόσια υγεία και την οικονομική ανάπτυξη στη μετά COVID-19 εποχή.
Η πρότασή μας έχει πληρότητα, είναι ορθολογικά δομημένη και αποκτά ιδιαίτερη αξία στην παρούσα συγκυρία μια που μπορεί να αποτελέσει έναν οδικό χάρτη για τη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος υγείας στα χρόνια που έρχονται.
Άμεσες και επιτακτικές κινήσεις που πρέπει να γίνουν είναι:
1) O επαναπροσδιορισμός της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας μας και τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού,
2) Η δημιουργία ενός πρόσθετου ξεχωριστού λογαριασμού (€ 200 εκατ.) για την κάλυψη των εμβολίων δεδομένου ότι αυτά αποσκοπούν στην πρόληψη και όχι στη θεραπεία νοσημάτων, άρα δεν αποτελούν μέρος της φαρμακευτικής δαπάνης. Η πιθανότητα διάθεσης εμβολίου για τον COVID-19 στο κοντινό μέλλον οδηγεί αυτονόητα στην υλοποίηση μιας τέτοια προσέγγισης, διαφορετικά οι Έλληνες πολίτες θα μείνουν χωρίς εμβόλια και αυτό θα είναι αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης.
3) Η άρση των εμποδίων για την πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, στα νέα φάρμακα και εμβόλια (και για τον COVID-19), όπως ο χωρίς όριο μηχανισμός υποχρεωτικών επιστροφών (clawback), το πρόσθετο τέλος εισόδου 25%, οι αγκυλώσεις και καθυστερήσεις στην εισαγωγή νέων φαρμάκων στην θετική λίστα (ορθή και γρήγορη λειτουργία Επιτροπής Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας και Επιτροπής Διαπραγμάτευσης).
Οι θέσεις του ΣΦΕΕ είναι αποτέλεσμα ενδελεχούς μελέτης, ενώ λαμβάνουν υπόψη τους τα διεθνή αλλά και τα ελληνικά δεδομένα. Συνιστούν ένα συνεκτικό πλέγμα ρεαλιστικών και ολοκληρωμένων προτάσεων που συμπυκνώνονται σε 7 πυλώνες δράσεων και αποσκοπούν σε μια συνεκτική, βιώσιμη και αποδοτική Πολιτική Υγείας και Φαρμάκου για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη:
1. Ο πρώτος Πυλώνας αφορά στον επαναπροσδιορισμό του Φαρμακευτικού Προϋπολογισμού.
2. Ο δεύτερος Πυλώνας αφορά στην επικέντρωση των προσπαθειών στην αύξηση της αποτελεσματικότητας.
3. Ο τρίτος Πυλώνας αφορά στην επαναξιολόγηση του μηχανισμού επιστροφών.
4. Ο τέταρτος πυλώνας αφορά στην ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.
5. Ο 5ος πυλώνας αφορά στην αναπτυξιακή διάσταση του κλάδου και την προώθηση των επενδύσεων.
6. Ο 6ος πυλώνας είναι η περαιτέρω αξιοποίησή των ψηφιακών τεχνολογιών στη λειτουργία και διακυβέρνηση όλων των οργανισμών που εμπλέκονται στην αλυσίδα αξίας της ελληνικής υγειονομικής περίθαλψης.
7. Ο 7ος πυλώνας αφορά στην προώθηση ενός ισχυρού πλαισίου συνεργασίας φαρμακοβιομηχανίας-Πολιτείας για την προαγωγή της κοινωνικής υπευθυνότητας και αλληλεγγύης.
4-Πότε να περιμένουμε φάρμακο για την covid-19 και εμβόλιο για τον cov-sars-2;
Από την εμφάνιση του ιού, οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους και συμμετέχουν σε πολλαπλά ερευνητικά προγράμματα για την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπειών προκειμένου να τον περιορίσουν.
Η παγκόσμια κοινότητα στηρίζει στην κλινική έρευνα τις ελπίδες της για την αντιμετώπιση της τωρινής πανδημίας, αλλά και την προφύλαξη από τις πιθανές μελλοντικές. Οι προσδοκίες για την ανακάλυψη ασφαλών και αποτελεσματικών θεραπειών και εμβολίων κατά του COVID-19 έχουν αναδείξει σε μεγάλο βαθμό τις ερευνητικές προσπάθειες των εργαστηρίων πολλών, μικρών ή και μεγαλύτερων διεθνών φαρμακευτικών εταιρειών. Παγκοσμίως «τρέχουν» πάνω από 1.100 κλινικές μελέτες.
Πάνω από 16 θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι αυτή τη στιγμή σε κλινικές μελέτες, ενώ περισσότερα από 40 εμβόλια είναι υπό ανάπτυξη ή δοκιμή. Σε αρκετές μελέτες συμμετέχει και η χώρα μας. Ευελπιστούμε ότι άμεσα θα είναι διαθέσιμα τόσο μια αποτελεσματική θεραπεία όσο κι ένα εμβόλιο.
Ως βιομηχανία έχουμε δεσμευτεί δημοσίως να συνεργαστούμε με τις κυβερνήσεις για να διασφαλίσουμε ότι οποιαδήποτε πιθανά εμβόλια ή θεραπείες θα είναι αφενός διαθέσιμα στις ποσότητες που απαιτούνται, αφετέρου οικονομικά προσιτά στα συστήματα υγείας και στους ασθενείς που τα χρειάζονται.
Θα πρέπει και στην Ελλάδα, η κυβέρνηση, όπως γίνεται σε άλλες χώρες, να επαναπροσδιορίσει τα κονδύλια για τη Δημόσια Υγεία, για την έρευνα και την ανάπτυξη, για τον εμβολιασμό. Και θα πρέπει να διατεθούν πόροι με βάση τις πραγματικές ανάγκες της χώρας μας – δεν είναι δυνατόν οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες να καλύπτονται τα τελευταία τουλάχιστον 4 χρόνια με τους ίδιους πόρους. Κάτι θα καταστραφεί με αυτή την προσέγγιση και η ζημιά θα είναι μη αναστρέψιμη.
