Το παράδειγμα χωρών όπου οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να προωθήσουν κεντρικά το άτμισμα με σκοπό τη μείωση της βλάβης απο το κάπνισμα, παρουσίασε στην εναρκτήρια στρογγυλή τράπεζά του το συνέδριο 7th Summit on Tobacco Harm Reduction.
Με συντονιστή τον καθηγητή Καρδιολογίας, Ιγνάτιο Οικονομίδη, που είναι πρόεδρος του SCOHRE, της επιστημονικής ένωσης ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για τον έλεγχο του καπνίσματος και τη μείωση της βλάβης, αναδείχτηκε το γεγονός ότι η διακοπή του καπνίσματος είναι πρώτη προϋπόθεση καρδιολογικής υγείας στις κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας και περιλαμβάνεται στις νέες οδηγίες και της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας που δημοσιεύθηκαν φέτος στο συνέδριό της, όπου αναφέρεται για πρώτη φορά ότι ίσως τα εναλλακτικά προΪόντα πρόσληψης νικοτίνης να βοηθάνε στη διακοπή του καπνίσματος.
Κατά την ομιλία της, η Δρ Louise Ross από τη Βρετανία παρουσίασε το επιτυχημένο πείραμα της χώρας της, όπου σταδιακά το άτμισμα άρχισε να αντικαθιστά το κάπνισμα τσιγάρων: «Στην Αγγλία το άτμισμα είναι ένας τρόπος να σταματήσει ο κόσμος το κάπνισμα. Έχουμε ιστορία στο πεδίο με προγράμματα από το 1999. Εδώ και 40 χρόνια κάνουμε καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης ώστε να σταματήσει ο κόσμος το κάπνισμα. Αυτοί που δεν σκέφτονται να πάνε σε δομές διακοπής καπνίσματος, βοηθιούνται να ξεκινήσουν το άτμισμα. Ειδικά πληθυσμοί με μειωμένο εισόδημα τούς οποίους πλησιάζουν κρατικοί οργανισμοί», δήλωσε η καθηγήτρια που είναι εκπρόσωπος του National Centre for Smoking Cessation and Training (NCSCT) της Βρετανίας.
Και συνέχισε εξηγώντας: «Πολλοί γιατροί και νοσηλευτές, δυστυχώς, έχουν ελλιπή ενημέρωση για το άτμισμα και κάνουν λόγο για έναν θεωρητικό κίνδυνο που δεν έχει αποδειχτεί. Υποστηρίζουν, δε, ότι είναι η νικοτίνη το πιο επικίνδυνο συστατικό και όχι τα προϊόντα που παράγονται κατά την καύση του καπνού των τσιγάρων, που στην πραγματικότητα είναι το βασικό πρόβλημα. Επίσης, σε ό,τι αφορά στους νέους, βλέπουμε ότι οι νέοι το κάνουν ως πείραμα και όσοι το συνεχίζουν, είναι πολύ πιθανόν να κάπνιζαν ούτως ή άλλως τσιγάρα. Τέλος, στη Βρετανία υπάρχει ποιοτικός έλεγχος όλων των προϊόντων ατμίσματος, όλα ελέγχονται από τις υγειονομικές Αρχές και πληρούν τις προδιαγραφές». Κατέληξε, δε, λέγοντας: «Από την κλινική μου εμπειρία, συστήνω να μην βιαστούν να σταματήσουν να ατμίζουν όσοι αντικαταστήσουν με αυτό το κάπνισμα, διότι κινδυνεύουν να επιστρέψουν στα τσιγάρα. Αυτό πρέπει να γίνει σταδιακά με μειώνοντας την περιεκτικότητα της νικοτίνης. Πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια να συμπεριλάβουμε στο πρόγραμμά μας όσους δεν διακόπτουν το τσιγάρο με στόχο τη μείωση του κινδύνου, αλλά και την τελική διακοπή του καπνίσματος».
Από την πλευρά της, η Δρ Mareva Glover, διευθύντρια του Center of Research Excellence: Indigenous Sovereignty & Smoking της Νέας Ζηλανδίας, παρουσίασε το επιτυχημένο «πείραμα» της Νέας Ζηλανδίας και τη θέση της χώρας της στην παγκόσμια προσπάθεια για διακοπή του καπνίσματος μέσω της μετάβασης σε προϊόντα μειωμένου κινδύνου, όπως είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο.
Όπως σημείωσε η ειδικός, «σκοπός μας ήταν να μειώσουμε το κάπνισμα στο 5% του πληθυσμού μέχρι το 2025. Έχουμε ανάλογο πρόγραμμα διακοπής καπνίσματος από το 1990, αλλά μέχρι το 2000 δεν είχαμε επικεντρωθεί στην αλλαγή (από το τσιγάρο) σε εναλλακτικά είδη (όπως το άτμισμα). Η μείωση του καπνίσματος ήταν εντυπωσιακή με τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης ενώ, παλαιότερα, είχαμε μία πολύ αργή μείωση της τάξεως του 0,5% ετησίως. Το 2023 καταφέραμε να αυξήσουμε το ποσοστό του ατμίσματος, μειώνοντας σημαντικά το κάπνισμα σε μία προσπάθεια που ξεκίνησε το 2019».
Και εξήγησε πώς το πέτυχε η κυβέρνηση της χώρας της: «Οι εκστρατείες μας άρχισαν να ενημερώνουν τον κόσμο ότι “αν δεν μπορείτε να διακόψετε εντελώς το κάπνισμα, αλλάξτε σε άτμισμα”. Μάλιστα, μεταξύ της φυλής των Μαορί υπάρχει πολύ αυξημένη κατανάλωση τσιγάρων με τις γυναίκες να καπνίζουν 100 χρόνια πριν αρχίσουν να το βλέπουν ως μόδα οι Ευρωπαίες. Και αφού κάπνιζαν και οι δύο γονείς, το μάθαιναν και όλα τα παιδιά. Πριν από 30 χρόνια, κάπνιζε το 50% του πληθυσμού αυτού. Τώρα, με το άτμισμα έπεσαν τα ποσοστά αυτά εντυπωσιακά και είμαστε ενθουσιασμένοι». Άρα, καταλήγει, όταν επικεντρώνεσαι σε πληθυσμούς με ιδιαιτερότητες και χαμηλό οικονομικό επίπεδο, βλέπεις ότι τα άλλα μέτρα δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στην διακοπή του καπνίσματος όσο το άτμισμα. «Πρόκειται για κυβερνητική καμπάνια που καταρρίπτει τους μύθους και τα λάθη που λέγονται από ελλιπώς ενημερωμένους», προσθέτει.
Χώρες που τα έχουν καταφέρει καλύτερα με τις καμπάνιες διακοπής καπνίσματος μέσω του ατμίσματος, είναι πρώτη η Σουηδία, ακολουθεί η Νέα Ζηλανδία, και ακολουθούν οι ΗΠΑ και η Βρετανία. «Στο μέλλον, αν θέλουμε να συνεχίσουμε τη μείωση της χρήσης τσιγάρων και πλησιάσουν όλες οι χώρες το 5% που είναι ο δικός μας στόχος, τα επιστημονικά δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι το άτμισμα μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Και πολλοί ειδικοί συστήνουν να δίνεται η ανάλογη συμβουλή από τους θεράποντες ιατρούς. Το παράδειγμα της Σουηδίας που χρησιμοποίησε την μετάβαση στο snus για τη μείωση της επίπτωσης του καπνίσματος έχει αποδώσει και έχει μειώσει σημαντικά τα περιστατικά καρκίνου», βεβαιώνει η ειδικός.
Αλλά συμπληρώνει ότι, δυστυχώς, τα επιστημονικά δεδομένα δεν αξιολογούνται από αρκετούς φορείς και Αρχές ενώ συνεχίζει να υπάρχει η αντίληψη ότι το κακό προκαλείται απο τη νικοτίνη και ότι όλοι οι τρόποι πρόσληψης νικοτίνης είναι ομοίως επιβλαβείς. «Αυτό είναι λάθος και πρέπει να το ανατρέψουμε με καμπάνιες ενημέρωσης», τονίζει.
Στη Νέα Ζηλανδία δεν υπάρχει καν φορολογία για τα προϊόντα ατμίσματος ώστε να είναι προσβάσιμα σε όλους και η κυβέρνηση ελέγχει την ποιότητα των προϊόντων αυτών με αποτέλεσμα την ασφάλεια. Η Αυστραλία, πάλι, ακολουθεί άλλη πολιτική οδηγώντας τους πολίτες της στη «μαύρη αγορά». Συγκεκριμένα, σε αντίθετη με τη Νέα Ζηλανδία, απαγόρευσε το άτμισμα εκτός από τις περιπτώσεις που χορηγείται με ιατρική συνταγή και πωλείται μέσω φαρμακείου, θεωρώντας το μάλιστα εξίσου επικίνδυνο για την υγεία. Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται πιο αργά ο αριθμός των καπνιστών σε σχέση με την Νέα Ζηλανδία και να υπολογίζεται ότι δυστυχώς 2 εκατ. Αυστραλοί στρέφονται στη μαύρη αγορά ατμίσματος.
