Τα ιδιαίτερα προβλήματα και οι αγωνίες των ανθρώπων αυτών ελάχιστα γνωστά είναι στο ευρύ κοινό αλλά παρόλα αυτά αφορούν χιλιάδες Έλληνες και εκατοντάδες χιλιάδες παγκοσμίως που αξίζουν την προσοχή και τον σεβασμό μας για τον αγώνα τους.
Μετά τις δυσκολίες και τα διλήμματα της προηγούμενης περιόδου, τώρα στο κάδρο εμφανίστηκε και ερωτηματικά για την ασφάλεια των εμβολίων σε γυναίκες που πρόκειται να κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση ή να φυλάξουν ωάρια και μεταγενέστερη χρήση πριν υποβληθούν σε αντικαρκινικές θεραπείες.
«Η απουσία δεδομένων μακρόχρονης εμπειρίας για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα δημιουργεί ανασφάλεια, τόσο στις γυναίκες που επιθυμούν να κάνουν παιδί ή βρίσκονται σε εγκυμοσύνη, όσο και στα ζευγάρια που προγραμματίζουν προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης στο επόμενο διάστημα», λέει στο iEidiseis ο χειρουργός γυναικολόγος, ειδικός σε θέματα αναπαραγωγής Δρ. Ιωάννης Ζερβομανωλάκης.
Σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ESHRE, κατά τη διάρκεια μελετών σε ζώα δεν παρουσιάστηκαν βλαβερές συνέπειες στην κύηση για τα ζώα που εμβολιάστηκαν.
Επειδή δεν υπάρχουν δεδομένα για τους ανθρώπους, οι επιστημονικές εταιρείες δεν μπορούν να εκδώσουν οδηγίες για τον εμβολιασμό πριν από την έναρξη της θεραπείας.
Ωστόσο, σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης στον κορoνοϊό, όπως είναι οι επαγγελματίες υγείας, συνιστάται ο εμβολιασμός πριν τη σύλληψη, είτε φυσιολογικά είτε στα πλαίσια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Όπως εξηγεί ο γιατρός, «η συλλογή ωαρίων και σπέρματος καθώς και η εμβρυομεταφορά μπορούν να αναβληθούν από μερικές μέρες μέχρι και δύο μήνες από την ολοκλήρωση και της δεύτερης δόσης του εμβολιασμού, όχι λόγω πιθανής επίδρασης του εμβολίου στο γενετικό υλικό, αλλά για να εξασφαλιστεί η απόκτηση ανοσίας. Προφανώς, η προσπάθεια αναβάλλεται και στην σπάνια περίπτωση αντίδρασης μετά τον εμβολιασμό».
Αλλά σε ό,τι αφορά αν επιτρέπεται ο εμβολιασμός για την COVID-19 κατά την κύηση, απαντά ότι «στην ιατρική υπάρχει μεγάλη εμπειρία ασφαλούς εμβολιασμού στην κύηση, π.χ. κατά της γρίπης ή της διφθερίτιδας, τετάνου και κοκκύτη. Στην περίπτωση του κορoνοϊού δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα. Σύμφωνα με την Ελληνική Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, αλλά και διεθνείς φορείς, όπως το αμερικανικό CDC, η επίσημη σύσταση είναι να μην γίνεται εμβολιασμός κατά του κορoνοϊού κατά τη διάρκεια της κύησης.
Αν έχει ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός και επιβεβαιωθεί εγκυμοσύνη, δε συνιστάται διακοπή. Αν έχει γίνει μόνο η πρώτη δόση, η δεύτερη δόση γίνεται μετά το τέλος της κύησης. Εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτελούν γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης στον κορoνοϊό, όπως είναι οι επαγγελματίες υγείας, ή γυναίκες με υποκείμενα νοσήματα. Επειδή σε περίπτωση νόσου η εκδήλωση στην έγκυο είναι περισσότερο έντονη σε σχέση με μια γυναίκα που δεν είναι έγκυος, ο εμβολιασμός προσφέρει μεγαλύτερο όφελος σε σχέση με τον θεωρητικό κίνδυνο. Επιπλέον, επειδή τα εμβόλια περιέχουν mRNA και όχι πρωτεΐνη ή ιό, ο θηλασμός μπορεί να γίνει κανονικά».
Το iEidiseis έθεσε στον γιατρό το εύλογο ερώτημα αν έχουν προσαρμοστεί στην πανδημία τα ζευγάρια που προγραμματίζουν προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης στην Ελλάδα.
Και εκείνος μάς είπε ότι «κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας, την άνοιξη, η σύσταση της Εθνικής Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ήταν να πραγματοποιείται μόνο κατάψυξη ωαρίων ως μέθοδος διατήρησης γονιμότητας σε γυναίκες με καρκίνο που θα έπρεπε να ξεκινήσουν άμεσα τη θεραπεία τους. Από το Μάιο και μετά τα ζευγάρια πραγματοποιούν κανονικά την προσπάθειά τους, καθώς ελέγχονται με τεστ για COVID-19 πριν από την ωοληψία και εμβρυομεταφορά, ώστε να αποφύγουμε τη μόλυνση με κορονοϊό στην έναρξη της κύησης. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι η εικόνα έχει ομαλοποιηθεί και τα ζευγάρια ακολουθούν τα βήματα που σχεδιάζουν μαζί με το γιατρό τους».
Η επίσημη γνώμη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων
Όπως ανακοίνωσε προ ημερών η καθηγήτρια Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Τσολιά, «αν και ο απόλυτος κίνδυνος από την Covid-19 είναι χαμηλός για τις έγκυες, εντούτοις έχει διαπιστωθεί ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρότερης νόσου με ανάγκη για εισαγωγή στην ΜΕΘ και χρήση μηχανικού αερισμού σε σύγκριση με γυναίκες που δεν είναι έγκυες. Επίσης υπάρχει ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού.
Στις κλινικές μελέτες των εμβολίων με MRNA που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα, δεν έχουν συμπεριληφθεί έγκυες. Όμως συμμετείχαν αρκετές γυναίκες που εμβολιάστηκαν και στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι είναι έγκυες και παρακολουθούνται στενά. Επίσης πρόκειται άμεσα να αρχίσουν μελέτες εμβολιασμού εγκύων. Εξάλλου τα αποτελέσματα των μελετών που έχουν διεξαχθεί σε πειραματόζωα με το εμβόλιο της Moderna είναι καθησυχαστικά σχετικά με την εγκυμοσύνη.
Επιπλέον, δεν αναμένεται να υπάρχει κάποια επίδραση του MRNA στο έμβρυο, δεδομένου ότι το μόριο αυτό δεν εισέρχεται στον πυρήνα των κυττάρων. Είναι ασταθές και αποσυντίθεται γρήγορα μέσα στα κύτταρα. Εάν μια έγκυος ανήκει σε ομάδα στην οποία συστήνεται ο εμβολιασμός – π.χ. είναι υγειονομικός – μπορεί να αποφασίσει να εμβολιαστεί, ζυγίζοντας τον κίνδυνο έκθεσης στην λοίμωξη, το επίπεδο κυκλοφορίας του ιού στην κοινότητα, τον κίνδυνο εκδήλωσης επιπλοκών από την λοίμωξη και τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες».
Σημαντικό είναι, τέλος, να γνωρίζουμε ότι δεν απαιτείται τεστ κυήσεως για να εμβολιαστεί μια γυναίκα και δεν συστήνεται να αποφεύγεται η εγκυμοσύνη μετά τον εμβολιασμό.
