Αν και έχει αποδειχθεί πως τα εμβόλια κατά του κορονοϊού που έχουν εγκριθεί για χορήγηση στη χώρα μας είναι εξαιρετικά ασφαλή και αποτελεσματικά, δε μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι έχουν καταγραφεί ορισμένες παρενέργειες που πιθανώς να σχετίζονται με αυτά.
Μια από αυτές, αφορά τα εμβόλια τεχνολογίας mRNA όπως είναι αυτά της Moderna και της Pfizer/BioNTech, και έχει παρατηρηθεί κυρίως μεταξύ των ανδρών νεαρής ηλικίας.
Πρόκειται για κάποια σπάνια περιστατικά μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας (φλεγμονής στην καρδιά ή στο περικάρδιο), συνήθως ήπιων, τα οποία παρατηρήθηκαν μετά την χορήγηση mRNA εμβολίων.
Αυτές οι φλεγμονές καταγράφηκαν σε πρώτη φάση τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους στο Ισραήλ, όπου ο εμβολιασμός του πληθυσμού σε μαζικό επίπεδο προχώρησε ταχύτατα, ωστόσο στη συνέχεια σημειώθηκαν αντίστοιχα περιστατικά σε διεθνές επίπεδο.
Αν και η συντριπτική πλειοψηφία των εν λόγω περιστατικών μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα και αποτελεσματικά με αντιφλεγμονώδη, οι ειδικοί αναζητούν τη σύνδεση ανάμεσα στην τεχνολογία mRNA και την εμφάνιση μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας, προκειμένου να ανακαλύψουν τι είναι αυτό που ενδεχομένως να προκαλεί αυτή τη φλεγμονώδη αντίδραση στον καρδιακό μυϊκό ιστό ορισμένων ασθενών.
Την απάντηση σε αυτή την ερώτηση αποφάσισαν να δώσουν Έλληνες επιστήμονες από το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο και την Ιατρική Σχολή Αθηνών, οι οποίοι υποστηρίζουν πως η πιθανότερη εξήγηση βρίσκεται στην καρδιά της τεχνολογίας των εμβολίων mRNA.
Τι λέει η έρευνα
Όπως εξήγησαν μέσα από έρευνα που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Vaccine (μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ), φαίνεται πως οι φλεγμονές αυτές ίσως να προκαλούνται από την αντίδραση εγγενών ανοσολογικών αισθητήρων (όπως είναι οι toll-like υποδοχείς και οι κινάσες κυτταροπλασματικών πρωτεϊνών), έναντι κάποιων επιπλέον ειδών RNA (μονόκλωνου και δίκλωνου) που περιέχονται στα εμβόλια mRNA.
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα αναγνωρίζει τα συγκεκριμένα είδη ως δυνάμει παθογόνους «εισβολείς» και έτσι ο οργανισμός μπαίνει στη διαδικασία ανοσοδιέγερσης, με αποτέλεσμα τέτοιου είδους φλεγμονές.
Τα εν λόγω μόρια RNA πιθανότατα δημιουργούνται στα πρώτα στάδια παρασκευής του mRNA που θα χρησιμοποιηθεί για το εμβόλιο, ωστόσο θα μπορούσαν να προκύπτουν αργότερα, κατά τη διαδικασία παρασκευής ή ακόμα και της αποθήκευσης των εμβολίων, λόγω της εγγενούς αστάθειας του RNA.
Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος αυτής της ανεπιθύμητης ανοσοαπόκρισης που πιθανότατα ευθύνεται για τις ανεπιθύμητες επιπλοκές, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι πρέπει να γίνεται τροποποίηση της νουκλεοτιδικής σύνθεσης του βιομορίου, ώστε να περιέχει Ν1-μεθυλψευδο-ουριδίνη αντί της ουριδίνης. Εντούτοις, η τροποποίηση αυτή δε μπορεί να εξαλείψει εντελώς τον κίνδυνο.
Παράλληλα, παρά την ενθυλάκωση του mRNA σε λιποσωμιακά νανοσωματίδια (LNP), η αποδόμησή του δεν αποκλείεται να συμβεί, ιδιαίτερα αν δεν ακολουθηθούν σωστά οι οδηγίες αποθήκευσης, κατάψυξης και απόψυξης.
Επομένως, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι οι υπεύθυνοι να ακολουθούν σχολαστικά τις πρακτικές αποθήκευσης και παρασκευής, κυρίως για τον καθαρισμό του mRNA αλλά και για τη διασφάλιση ποιοτικού ελέγχου κάθε δόσης εμβολίου.
Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου (Δρ. Γεώργιος Λάζαρος και καθηγητής Κωνσταντίνος Τσιούφης), σε συνεργασία με το Εργαστήριο Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (αναπληρώτρια καθηγήτρια Κλειώ Αναστασοπούλου και καθηγητής Αθανάσιος Τσακρής).
Στη μελέτη συμμετείχαν επίσης και το Τμήμα Καρδιαγγειακής Ιατρικής της Κλινικής του Cleveland (καθηγητής Allan L. Klein) καθώς και το Εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών (επίκουρη καθηγήτρια Σοφία Χατζηαντωνίου).
