Για τους αναγνώστες των βιβλίων του Φίλιπ Κερ («Τριλογία του Βερολίνου») και του Φόλκερ Κούτσερ («Babylon Berlin»), το «Τέρας» του Φρανκ Γκολντάμερ θα είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτο. Διαθέτει όλα τα ατού των αφηγημάτων των δύο προηγούμενων συγγραφέων – δραματικό ιστορικό υπόβαθρο, συμπαθή ήρωα και ρυθμό-, αποφεύγοντας τα «ατοπήματά» τους. Ποια είναι αυτά; Το βερολινέζικο φολκλόρ που άρχισε να κουράζει, η τυποποίηση των κεντρικών ηρώων -συναισθηματικά ανάπηροι μοναχικοί λύκοι-, η πολιτική αφέλεια και η σχεδόν πορνογραφική περιγραφή των Ναζί.
Ο Γκολντάμερ, γέννημα – θρέμμα της Δρέσδης, διαχωρίζει τη θέση του από τους συναδέλφους του από την πρώτη παράγραφο. Τοποθετεί τη δράση του πρώτου βιβλίου του με ήρωα τον επιθεωρητή Μαξ Χέλερ στην πρωτεύουσα της Σαξονίας, μια πόλη οικεία στον ίδιο, όπου, παρά τις προσπάθειες εξωραϊσμού, ο Β’ παγκόσμιος Πόλεμος έχει αφήσει το αποτύπωμά του στον δημόσιο χώρο.
Και, σε αντίθεση με τους ήρωες των Φίλιπ Κερ και Φόλκερ Κούτσερ, ο Χέλερ είναι ένας άνθρωπος καθ’ όλα νορμάλ. Ζει με την γυναίκα του σε ένα μικροαστικό διαμέρισμα και μαζί αγωνιούν για τους δύο στρατευμένους γιους τους. Η κοινή ζωή τους, όταν δεν καθορίζεται από τον ήχο των σειρήνων που προειδοποιούν τους πολίτες να τρέξουν στα αντιαεροπορικά καταφύγια, περιστρέφεται γύρω από την δουλειά εκείνου, την αναζήτηση φαγητού και άλλων απαραίτητων αγαθών -σαπούνι, κάρβουνο κ.ά.-, την αγωνία για την έκβαση του πολέμου, τις (μισές) κουβέντες με τους γείτονες. Δεν υπάρχουν μοιραίες γυναίκες, προσωπικότητες larger than life, αστέρες του σινεμά ή του υπόκοσμου -ενίοτε και των δύο.
Και αυτή είναι η δύναμη του «Τέρατος» και του ίδιου του Μαξ Χέλερ. Η αγωνία του να διαφυλάξει την κανονικότητα, ακόμα και αν αυτή υπάρχει στο μυαλό του και μόνο.
Έτσι άρχισαν όλα
Την ώρα που τα βρετανικά αεροσκάφη σφυροκοπούν τη Δρέσδη και τα στίφη των άπλυτων, άρρωστων και πεινασμένων προσφύγων από τις ανατολικές επαρχίες του Τρίτου Ράιχ πλημμυρίζουν δρόμους και πλατείες, ο Χέλερ βρίσκεται αντιμέτωπος με το φριχτά παραμορφωμένο σώμα μιας γυναίκας σε μια αποθήκη του κωπηλατικού συλλόγου της πόλης. Ο προϊστάμενός του, στέλεχος των Ες – Ες και πρώην χασάπης που προήχθη στη θέση του αρχηγού της αστυνομίας, απαιτεί να βρεθεί άμεσα ο ένοχος, κατά προτίμηση μεταξύ των φυλετικά και πολιτικά ανεπιθύμητων.
Όμως, ο ένοχος δεν βρίσκεται, οι φήμες οργιάζουν και τα πτώματα -γυναίκες πάντα- πολλαπλασιάζονται. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όλοι οι αξιόπιστοι «σύμμαχοι» του Χέλερ, αστυνομικοί, ιατροδικαστές, εμπειρογνώμονες, έχουν επιστρατευτεί. Το μοναδικό ασφαλές συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο επιθεωρητής είναι ότι το «τέρας» δρα πάντα στην διάρκεια των αεροπορικών επιδρομών, όταν οι κάτοικοι της πόλης βρίσκονται στα υπόγεια.
Ποιο είναι το «Τέρας»;
Καθώς η ιστορία ξετυλίγεται, οι υποψήφιοι δράστες αυξάνονται. Η πρώτη ένδειξη ακολουθεί την ανακάλυψη του πρώτου πτώματος. Ο ένας από τους δύο πιτσιρικάδες που σήμαναν τον συναγερμό ρωτάει με αγωνία τον αστυνομικό αν ο φόνος είναι έργο του «τέρατος» που ακούγεται τα βράδια να γελάει δυνατά στους έρημους δρόμους. Όμως ο Χέλερ, κουρασμένος από τα fake news που έκαναν θραύση τις τελευταίες ημέρες του 3ου Ράιχ, πιστεύει ότι και αυτό είναι προϊόν της εύφορης φαντασίας των ανθρώπων.
Καλεσμένος από τον άξεστο προϊστάμενό του, ο οποίος απαιτεί άμεσα αποτελέσματα, ο Χέλερ συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται μπροστά σε ένα πραγματικό «τέρας» που δεν ορρωδεί προ ουδενός και, κατά πάσαν πιθανότητα, έχει πολλά να κρύψει. Οι υποψίες του θα επιβεβαιωθούν στο τέλος με τον πιο απροσδόκητο τρόπο.
Στο κάδρο μπαίνουν και οι άρρενες εργαζόμενοι στο νοσοκομείο όταν γίνεται φανερό ότι όλα τα θύματα σχετίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με αυτό. Από τον επιστάτη, ο οποίος διαθέτει τα μέσα για να παρακολουθεί και να παρασύρει νεαρές κοπέλες, ως τον γιατρό που κάνει τις νεκροψίες ενώ ταυτόχρονα κατακεραυνώνει το ναζιστικό καθεστώς. Στο τέλος, στον θίασο προστίθεται ο διανοητικά καθυστερημένος γιος του αρχηγού της αστυνομίας.
Ο αγώνας για να βρεθεί το ένοχος είναι σκληρός και γίνεται ακόμα σκληρότερος όταν το Φλεβάρη του ’45 τα συμμαχικά αεροσκάφη ισοπεδώνουν κυριολεκτικά τη Δρέσδη αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες νεκρούς. Τρεις μήνες αργότερα η Φλωρεντία του Έλβα βρίσκεται υπό σοβιετική στρατιωτική διοίκηση και το κυνήγι των Ναζί αποκτά προτεραιότητα έναντι της αναζήτησης του «τέρατος».
Όμως, η ξεροκεφαλιά του Χέλερ θα προκαλέσει το ενδιαφέρον ενός νεαρού νέου Ρώσου αξιωματικού, επιφορτισμένου με το ξεσκέπασμα των τέως Ες – Ες. Παρά την αμοιβαία δυσπιστία, ο νικητής και ο νικημένος θα σχηματίσουν ένα κοινό μέτωπο για να βρουν τον πραγματικό ένοχο.
Γιατί πρέπει να βάλετε «Το τέρας» στην βαλίτσα των διακοπών σας
«Το τέρας» είναι δομημένο στα πρότυπα ενός καλού whodunnit. Ο συγγραφέας ξέρει πως να θολώνει τα νερά, μοιράζοντας αριστοτεχνικά τα στοιχεία ώστε οι υποψίες να στρέφονται από τον έναν ύποπτο στον άλλο, συντηρώντας το σασπένς μέχρι την τελευταία σελίδα. Μιλάμε για ένα βιβλίο υψηλής ψυχαγωγικής αξίας, το οποίο θα έχει συνέχεια -οι επόμενες περιπέτειες του επιθεωρητή Μαξ Χέλερ κυκλοφορούν ήδη στα γερμανικά και στα αγγλικά.
«Το τέρας» του Φρανκ Γκολντάμερ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.
