Αλλαγές που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το ενδεχόμενο της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στον φυσικό τους χώρο, προέκυψαν μετά τους τελευταίους διορισμούς στη διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου, καθώς σε αυτούς περιλαμβάνεται ακαδημαϊκός – εμπειρογνώμονας που αντιτίθεται στην επιστροφή κλεμμένων αρχαιοτήτων.
Σύμφωνα με τον Guardian, η δρ Τίφανι Τζένκινς, η συγγραφέας του βιβλίου «Κρατώντας τα μάρμαρά τους», θα ενταχθεί στους νέους επιτρόπους που περιλαμβάνουν την τηλεοπτική παρουσιάστρια και συγγραφέα Κλαούντια Γουίνκλμαν, τον λόρδο Φινκελστάιν, έναν συντηρητικό που ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού Τζον Μέιτζορ, τον ιστορικό και podcaster Τομ Χόλαντ και την πρώην παρουσιάστρια ραδιοφωνικών ειδήσεων του BBC, Μάρθα Κέρνι, για μια τετραετή θητεία. Πρόεδρος παραμένει ο Τζορτζ Όσμπορν, ο πρώην συντηρητικός υπουργός Οικονομικών.
Τα μάρμαρα του Παρθενώνα, ή Ελγίνεια μάρμαρα, είναι τα αρχαία ελληνικά γλυπτά που κάποτε διακοσμούσαν το ναό στην Ακρόπολη της Αθήνας, υπενθυμίζει ο Guardian. Αφαιρέθηκαν το διάστημα μεταξύ 1801 και 1815 από τον λόρδο Έλγιν, τον Βρετανό πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι είχε άδεια να τα πάρει, αν και δεν έχει βρεθεί κανένα έγγραφο που να τα υποστηρίζει. Τα γλυπτά αποκτήθηκαν από το Βρετανικό Μουσείο το 1816, αλλά η νόμιμη ιδιοκτησία τους αμφισβητείται από τη δεκαετία του 1980.
Στο βιβλίο της «Keeping Their Marbles: How the Treasures of the Past Ended up in Museums… and Why They Should Stay There», η Τζένκινς εξέτασε τις επιρροές πίσω από τη μάχη για την επιστροφή μουσειακών αντικειμένων σε μια προσπάθεια να αποκατασταθούν ιστορικά λάθη. Οι απόψεις της έρχονται σε αντίθεση με εκείνες μιας άλλης γνωστής ιστορικού και ραδιοτηλεοπτικού παραγωγού, της δρ. Άλις Ρόμπερτς, η οποία πρόσφατα συναντήθηκε με την Ελληνίδα υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της σειράς της για την Αρχαία Ελλάδα για το Channel 4.
Νωρίτερα αυτό το μήνα η Ρόμπερτς δήλωσε στους Radio Times: «Ανήκουν πίσω στην Αθήνα. Δεν είναι ισοδύναμο, αλλά φαντάζομαι ότι στην Αγγλία θα ήμασταν αναστατωμένοι αν μια άλλη χώρα είχε σημαντικά κομμάτια του Στόουνχεντζ και δεν τα έδινε πίσω. Αλλά στην πραγματικότητα το επιχείρημα είναι βαθύτερο από αυτό. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να αναγνωριστούν ορισμένες αμφισβητήσιμες πρακτικές του παρελθόντος, οι οποίες συχνά πήγαιναν χέρι-χέρι με την ιστορία της αποικιοκρατίας».
Τον περασμένο μήνα, η Ελλάδα εξέλεξε νέο πρόεδρο, τον Κωνσταντίνο Τασούλα, ο οποίος είναι υποστηρικτής της επιστροφής των μαρμάρων, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα. Πρώην υπουργός Πολιτισμού, ο Τασούλας διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην αναζωογόνηση των προσπαθειών για την ανάκτηση των γλυπτών ηλικίας 2.500 ετών.
Το επιχείρημα των Βρετανών
Μέχρι πρόσφατα, το επιχείρημα των Βρετανών βασιζόταν στην ιδέα ότι η αφαίρεση ήταν νόμιμη και ότι το Βρετανικό Μουσείο είναι ο ασφαλέστερος θεματοφύλακας. Αλλά το επιχείρημα άλλαξε τα τελευταία χρόνια, καθώς η Ελλάδα απομακρύνθηκε από την απλή διεκδίκηση της κυριότητας. Το ζήτημα συχνά διαμορφώνεται τώρα ως ζήτημα «επανένωσης», που περιλαμβάνει τον διαμοιρασμό της κληρονομιάς.
Η στάση αυτή τονίστηκε από τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος πρότεινε την τέχνη να μπορεί να φυλάσσεται σε άλλη χώρα χωρίς να χάνει τη σημασία της. Αλλά το 2023, ο Ρίσι Σουνάκ, που ήταν τότε πρωθυπουργός, ακύρωσε την τελευταία στιγμή μια συνάντηση με τον Μητσοτάκη, σε μια κίνηση που ερμηνεύτηκε ως τρόπος αποφυγής του θέματος.
Η Τζένκινς, επίτιμη συνεργάτης του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, δέχθηκε τα συγχαρητήριά της για τον διορισμό της από την Κλερ Φοξ, συνάδελφό της στην Ακαδημία Ιδεών. Αυτό το think tank, που ιδρύθηκε από την Φοξ πριν από 25 χρόνια με το κλείσιμο του Living Marxism, δεν είναι κομματικοποιημένο, αλλά προωθεί αυτό που περιγράφει ως «μια στιβαρή στάση σε αμφιλεγόμενα ζητήματα».
Τον διορισμό χαιρέτισε επίσης η συγγραφέας και παρουσιάστρια Τιμάντρα Χακνες, η οποία δήλωσε στον Observer ότι η Τζένκινς ασχολείται αποκλειστικά με τη σοβαρή υπόθεση της προστασίας της ιστορίας και ότι «δεν θα ενταχθεί στο συμβούλιο για να δώσει εξωτερικές μάχες».
Επιπλέον, ασκήθηκε κριτική για το γεγονός ότι οι νέοι διαχειριστές είναι όλοι λευκοί. «Αν κανείς μαύρος ή καστανός εκτός Λονδίνου δεν έκανε αίτηση για να γίνει διαχειριστής, θα έπρεπε να είχαν βγει να ψάξουν για κάποιον. Υπάρχουν εκεί έξω», δήλωσε ένας κορυφαίος πολιτιστικός παράγοντας που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, αλλά ο οποίος είναι απογοητευμένος από τη σύνθεση.
Το συμβούλιο των επιτρόπων
Το συμβούλιο των 20 επιτρόπων του μουσείου περιλαμβάνει όντως ένα μείγμα πολιτισμικών καταβολών, όπως η Ινδοαμερικανίδα στέλεχος της Amazon Πριγιάνκα Γουάντχαγουαν και ο οικονομολόγος καθηγητής Αμπίτζιτ Μπάνερτζι, καθώς και ο οικονομολόγος Γεϊτζιάν Σαν από την Κίνα και ο Κολομβιανοαμερικανός Αλεχάντρο Σάντο Ντομίνγκο.
Ανακοινώνοντας τους διορισμούς, ο υπουργός Πολιτισμού Κρις Μπράιαντ δήλωσε: «Οι δημόσιοι διορισμένοι βοηθούν να ηγηθούν ορισμένων από τα πιο γνωστά ιδρύματα του Ηνωμένου Βασιλείου, και αυτά τα εξαιρετικά ταλαντούχα άτομα με ένα ευρύ φάσμα προσωπικής και επαγγελματικής εμπειρίας θα συμβάλουν σημαντικά στον τρόπο με τον οποίο διοικούνται και θα βοηθήσουν στην προώθηση της βρετανικής ήπιας ισχύος στο εξωτερικό».
