Πολιτισμός

«Bath Time, Σώμα, Νερό, Διάλογοι»: Τα λουτρά των θεών και των ανθρώπων

Η περιοδική έκθεση «Bath Time, Σώμα, Νερό, Διάλογοι», που εγκαινιάστηκε στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων τη Δευτέρα 23 Μαΐου και θα διαρκέσει έως τις 5 Σεπτεμβρίου 2022, αποτελεί σύμφωνα με την εναρκτήρια ομιλία της διευθύντριας της εφορείας αρχαιοτήτων Χανίων κας Ελένης Παπαδοπούλου, αποτελεί «το δεύτερο σκέλος της συνεργασίας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων με το ΜuCEM, μια συνεργασία που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της τριετούς προγραμματικής σύμβασης με το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδας για την τοπική ανάπτυξη μέσα από τον πολιτισμό».

Όπως επίσης ανέφερε και στο iEidiseis «το πρώτο σκέλος της συνεργασίας υλοποιήθηκε στη Μασσαλία από τις 20 Οκτωβρίου 2021 έως τις 7 Φεβρουαρίου 2022 με την προβολή του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων, μέσα από την παρουσίαση δεκατριών (13) αντιπροσωπευτικών αντικειμένων από τις συλλογές του». Δηλαδή πριν το νέο εμβληματικό μουσείο των Χανιών ανοίξει τις θύρες του στο κοινό, κάτι που κατά τη γνώμη μας καταδεικνύει τη δυναμική των συνεργασιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

EFACHANION ANNOUNC Bath Time Header scaled e1653039674183 1900x928

Η κα Παπαδοπούλου επεσήμανε ότι «η διαμόρφωση της μουσειολογικής πρότασης για την τωρινή έκθεση πάνω στην αρχική ιδέα της ομάδας του ΜuCEM και η επιλογή των αντικειμένων αποτέλεσε μια πρόκληση για όλους μας, καθώς ο τόπος ο ίδιος, η Κρήτη, και τα Χανιά βέβαια, με την παράδοση χιλιετιών στις λουτρικές πρακτικές των πολιτισμών που άκμασαν εδώ, έθετε εκ των πραγμάτων ένα πλούσιο θεματικό και αφηγηματικό πλαίσιο».

Στην ευσύνοπτη περιγραφή που έκανε στην ομιλία της η έφορος Αρχαιοτήτων Χανίων ανέφερε ότι «η έκθεση παρουσιάζει μέσα από 137 αντιπροσωπευτικά αρχαία αντικείμενα, έργα τέχνης, ιστορικά τεκμήρια και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ποικίλες όψεις των διαχρονικών λουτρικών συνηθειών στους πολιτισμούς της Μεσογείου. Τα εκθέματα προέρχονται κυρίως από τις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων και του ΜuCEM, καθώς επίσης κι από μεγάλα μουσεία φορείς, ιδρύματα πολιτισμού, όπως η Εθνική Πινακοθήκη και ιδιωτικές συλλογές από την Ελλάδα και τη Γαλλία».

Τόνισε, επίσης, ότι «δόθηκε οδιαίτερη έμφαση για την οργάνωση της έκθεσης στη δημιουργία ενός συνεκτικού αφηγήματος ικανού να οργανώσει με άρτιο τρόπο το πολύπτυχο σύνολο που συνιστούν τα διαφορετικά μεταξύ τους αντικείμενα, προκειμένου να κατανοήσει ο επισκέπτης όλες τις εκφάνσεις του λουτρού, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Για τον λόγο αυτό οδηγηθήκαμε στην οργάνωση της έκθεσης όχι κατά χρονολογικές περιόδους, αλλά κατά θεματικές ενότητες, συναφείς πάντα με τη λειτουργία και τον ρόλο του λουτρού στη δημόσια και την ιδιωτική σφαίρα του ανθρώπινου βίου».

IMG f7091bb896a58abec749f0062175f6b5 V

Και πρόσθεσε ότι «Οι έξι θεματικοί κύκλοι ξεκινούν από το μυθολογικό λουτρό των θεοτήτων, συνεχίζουν στο λουτρό διαχρονικά ως πρακτική ιεροτελεστίας, περνούν στην έννοια της καθαριότητας της ομορφιάς και της υγιεινής. Στη συνέχεια ξεδιπλώνουν την πολιτισμική διάσταση των δημόσιων λουτρών ως χώρων ευεξίας και κοινωνικοποίησης, για να καταλήξουν στην κοινωνικά διευρυμένη εκδοχή του θαλάσσιου λουτρού και της αναψυχής, ενώ, η τελευταία ενότητα της έκθεσης παρουσιάζει τον δεσμό μεταξύ της Μασσαλίας και των Χανίων μέσα από τις εμβληματικές σαπουνοποιίες των δύο μεσογειακών πόλεων».

Για τον κατάλογο της έκθεσης υπογράμμισε ότι «ακολουθεί τη λογική της πορείας της εκθεσιακής αφήγησης από τον ένα θεματικό κύκλο στον άλλο. Ωστόσο, διαρθρώνεται σε επτά συνολικά μέρη κι όχι σε έξι, καθώς δίνεται μεγαλύτερος χώρος στον τέταρτο χώρο προκειμένου ν’ αναπτυχθεί ευκρινέστερα η λειτουργία και ο ρόλος του δημόσιου λουτρού, από τους κλασικούς χρόνους μέχρι τα χαμάμ της Μεσογείου».

Η κα Παπαδοπούλου ευχαρίστησε με την αναγκαία και την αρμόζουσα σχολαστική λεπτομέρεια όλους όσους συνέβαλαν στην υλοποίηση της έκθεσης όπως μεταξύ άλλων τον κ. Αρναουτάκη, τον κ. Σημανδηράκη κ.α., τον πρόεδρο του ΜuCEM, Jean François Chougnet και τους διευθυντές Μίκαελ Μοχάμεντ και Αγκάθ Γκίγιου για την εξαιρετική συνεργασία, καθώς και προς όλους τους φορείς από την Ελλάδα και τη Γαλλία, που με προθυμία δάνεισαν έργα από τις συλλογές τους. Πολλές ευχαριστίες εκφράστηκαν, επίσης, μεταξύ άλλων, και προς τις επιμελήτριες της έκθεσης Καμίλ Φουκό, Φλοράνς Χούντοβιτς και Φρανσουάζ ντ’ Αλμάνιε από τη γαλλική πλευρά, και Χρύσα Μπούρμπου, Ευτυχία Πρωτοπαπαδάκη και Μιμίκα Γιαννοπούλου από την ελληνική πλευρά.

IMG 157b90b564a4825cc376ee14c62c78b2 V

Το iΕidiseis μίλησε με τη μία εκ των τριών Ελληνίδων επιμελητριών τη Δρα Μιμίκα Γιαννοπούλου η οποία μας ανέφερε ότι «για την παρουσίαση της έκθεσης στην Ελλάδα – η αρχική της εκδοχή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην κρατική πινακοθήκη του Baden Baden στη Γερμανία το 2020- ήταν αναγκαίο να γίνουν αρκετές τροποποιήσεις ούτως ώστε να ταιριάζει με την ειδική πολιτιστική ταυτότητα, όχι μόνο της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας, καθώς το «λουτρό» έχει μια διαχρονική κι εδώ ιστορία, ξεκινώντας από τα βάθη της αρχαιότητας, συνδεδεμένη ευρύτατα με τον μύθο, ένα θέμα το οποίο πραγματεύεται κι ο κατάλογος. Γιατί εν αρχή ην ο μύθος κι από εκεί ξεκινούν όλοι οι συμβολισμοί που κρύβονται και στην πραγματικότητα, με μεγάλες προεκτάσεις όχι μόνο στην καθημερινότητα των ανθρώπων».

Και το εξηγεί αναφέροντας ότι «η πρακτική του λουτρού είναι παρούσα στην αρχαία λατρεία σε όλες τις τελετουργίες και σε όλο το εθιμικό πλαίσιο ξεκινώντας από την παρουσία της σε όλες τις διαβατήριες τελετές της γέννησης – ο Δίας πλένεται όταν γεννιέται στον ποταμό, της βάπτισης-, στη συνέχεια του γάμου -είναι γνωστές οι τελετουργίες στην αρχαιότητα που συνδέονται με το γαμήλιο λουτρό, το λουτρό της νύφης· μάλιστα υπήρχαν και ειδικά αγγεία που φέραμε και στην έκθεση από Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, οι λουτροφόροι οι οποίοι κουβαλούσαν το λουτρό ειδικά για το γαμήλιο λουτρό της νύφης. Στην Αθήνα, μάλιστα, στη συνέχεια τα αφιέρωναν στον ιερό των Νυμφών στη νότια κλιτύ Ακρόπολης».

Η περιοδική αυτή έκθεση στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο το Χανίων έχει επομένως σύμφωνα με την Δρα Γιαννοπούλου ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον, «διότι παρουσιάζεται μια νέα εκδοχή της, μια νέα ανάγνωση του θέματος, πολλαπλώς εμπλουτισμένο με έργα τέχνης από ελληνικά μουσεία, όπως εκτός από το Εθνικό Αρχαιολογικό που ήδη αναφέρθηκε, το Μουσείο Μπενάκη, το Βυζαντινό Χριστιανικό Μουσείο, αλλά και την Εθνική Πινακοθήκη, το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και το Μουσείο των Βώρων, με σύγχρονα έργα, διότι είναι ένα θέμα που διερευνάται στη διαχρονία του».

Επιπλέον, τονίζει ότι «για το χωρισμό των ενοτήτων αλλά και για να υπάρχει μια πολύ πιο φρέσκια απόδοση αυτού του θέματος, που επαναλαμβάνω δεν είναι στενά αρχαιολογικό, αλλά διερευνά αυτή την πρακτική του λουτρού και το θεσμό του διαχρονικά, είναι οι χρωματισμοί, τα έντονα χρώματα που επιλέξαμε, προτάσεις που υιοθετήθηκαν από τους συναδέλφους στην αρχαιολογική υπηρεσία Χανίων».

Και συνεχίζει «εάν δηλαδή επισκεφθεί κανείς την έκθεση θα δει μια όσμωση αρχαίων, βυζαντινών και σύγχρονων έργων τέχνης στις θεματικές που έχουν επιλεγεί, ξεκινώντας όπως ήδη αναφέραμε από τα μυθικά λουτρά, τα λουτρά των θεών, συνεχίζοντας με το λουτρό στην καθημερινότητα και προχωρώντας στο χαμάμ στον ισλαμικό κόσμο, που αποτελεί μια συνέχεια των ρωμαϊκών και βυζαντινών λουτρών, καταλήγοντας στο σήμερα και στην ιστορία του μπάνιου στη θάλασσα. Για το συγκεκριμένο θέμα, ο επισκέπτης μπορεί να δει μέσα από την προβολή αρχειακού υλικού της ΕΡΤ και από άλλες πηγές την ιστορία του θαλασσινού μπάνιου».

Τέλος, η κα Γιαννοπούλου επεσήμανε ότι «Μουσειογραφικά, έχει μεγάλο ενδιαφέρον αυτή η έκθεση. Τη σκηνική της παρουσίαση, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και τη γραφιστική επιμέλεια έκανε η StageDesign και ο Γιώργος Κυριαζής, τον οποίο γνωρίζω από τις συνεργασίες μας πάρα πολλά χρόνια στον χώρο των εκθέσεων και των μουσείων, όπου σε αυτή την περίπτωση το εύρημα, ένα ειδικό υλικό που προκαλεί αντικατοπτρισμούς, δίνει την αίσθηση σε όλη την έκθεση ότι κανείς έχει το νερό γύρω του -όχι ότι πλέει-, σαν αίσθηση παντού, περιηγούμενος και βλέποντας όλα τα εκθέματα».

 

 

 

Ακολουθήστε το iEidiseis.gr στο Google News
Ακολουθήστε το iEidiseis.gr στο Google News
Chevron Left
Επιστρεπτέα προκαταβολή: Τι ισχύει με τη φορολογία του ποσού που θα μείνει στην επιχείρηση
Ο Ζελένσκι κατηγορεί τη Ρωσία για «γενοκτονία» στο Ντονμπάς και ο Πούτιν δεν κάνει βήμα πίσω
Chevron Right