Όταν το 1968 ο Robert Pirsig έστειλε τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου του «Το Ζεν και η τέχνη συντήρησης της μοτοσικλέτας» στους «υποψήφιους» εκδότες, μόνο ένας έδειξε ενδιαφέρον. Και αυτός του έκανε σαφές ότι δεν θα έπρεπε να περιμένει μεγάλες πωλήσεις ή αξιόλογα έσοδα. Τελικά, έξι χρόνια αργότερα, το βιβλίο ολοκληρώθηκε και η ανταπόκριση του κοινού διέψευσε τις προβλέψεις του εκδότη. Από outsider -το καπρίτσιο ενός ευφυούς πλην απροσάρμοστου νεαρού άνδρα- το βιβλίο αναδείχθηκε εντός μίας ημέρας σε cult best-seller, το Ευαγγέλιο μιας γενιάς σε μετάβαση, φιλοσοφικό δοκίμιο και αυτοβιογραφικό road novel ταυτόχρονα.
Η φιλοσοφική διάσταση της τέχνης συντήρησης της μοτοσικλέτας
Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Pirsig αφού εξασφάλισε εκδοτική στέγη για το βιβλίο του ήταν να καβαλήσει τη μοτοσικλέτα του και, μαζί με τον ενδεκάχρονο γιο του κι ένα ζευγάρι φίλων, να γίνει καπνός. Δεκαεπτά ημέρες διήρκεσε το ταξίδι από τη Μινεάπολη, πατρίδα του συγγραφέα, ως το Σαν Φρανσίσκο, Μέκκα της underground κοινότητας της εποχής. Δεκαεπτά ημέρες που αποτέλεσαν τον πυρήνα του βιβλίου, μια εξερευνητική αποστολή στο «πεδίο των αξιών», όπως την περιέγραψε ο συγγραφέας, η οποία οδήγησε στην καθιέρωση του όρου «Μεταφυσική της Ποιότητας» (Metaphysics of Quality).
Ποιος ήταν ο Robert M. Pirsig
Γεννημένος το 1928 στη πολιτεία της Μινεσότα ο Robert M. Pirsig ήταν ένα παιδί με ασυνήθιστες ικανότητες. Πήγε για πρώτη φορά στο σχολείο στο Λονδίνο όπου είχαν μετακομίσει οικογενειακώς για να ολοκληρώσει ο πατέρα του τις σπουδές του στη νομική. Όμως, λόγω υψηλών επιδόσεων, επιστρέφοντας στις Η.Π.Α., «πήδηξε» δύο ολόκληρες τάξεις. Η εμπειρία του από τη συναναστροφή με τους μεγαλύτερους συμμαθητές του ήταν τραυματική κι έτσι, παρά το γεγονός ότι έγινε δεκτός στο πανεπιστήμιο της Μινεσότα σε ηλικία 15 χρονών, λίγους μήνες αργότερα κατατάχτηκε στον στρατό και έφυγε για την Κορέα. Εκεί είχε την πρώτη του επαφή με το Ζεν. Ακολούθησαν ταξίδια στην Ιαπωνία, σπουδές φιλοσοφίας στη Μινεάπολη και στην Ινδία, αλλά και περίοδοι εγκλεισμού σε ψυχιατρικά ιδρύματα.
Για καιρό εκτός κυκλοφορίας στη χώρα μας, «Το Ζεν και η τέχνη συντήρησης της μοτοσικλέτας» κυκλοφορεί ξανά στην πιο φροντισμένη έκδοση που έχει γίνει ποτέ, σε νέα μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά.
Το εξώφυλλο κοσμεί ο «Μοτοσυκλετιστής» (1978) του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου Δημήτρη Μυταρά (1934-2017).
