Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, μετά την κατάθεση των τριών διερευνητικών εντολών σχηματισμού κυβέρνησης, καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων της Βουλής που προέκυψε από τις εκλογές της 21ης Μαΐου σε σύσκεψη στο Προεδρικό Μέγαρο αύριο 24 Μαΐου στις 11:00, σύμφωνα με το άρθρο 37 παρ. 3 εδάφιο γ΄ του Συντάγματος.
Λίγες ώρες νωρίτερα, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης επέστρεψε αμέσως τη διερευνητική εντολή στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφού τόνισε ότι «δεν υπάρχουν περιθώρια συγκλίσεων».
Το κατώφλι του προεδρικού μέγάρου πέρασε το πρωί της Τρίτης ο Αλέξης Τσίπρας ο οποίος δεν παρέλαβε την εντολή από την Πρόεδρο και χαρακτήρισε σε δηλώσεις του απρόσμενα οδυνηρό σοκ το εκλογικό αποτέλεσμα.
Τι προβλέπει το άρθρο 37 του Συντάγματος
Άρθρο 37: (Διορισμός Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης)
1. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς.
2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.
3. Αν δε διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει τον σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.
4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ’ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. H πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στην Βουλή η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.
Ερμηνευτική δήλωση: Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές νεοσχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο αριθμό εδρών. Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα.
Οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί που εξασφάλισαν την πρώτη, δεύτερη και τρίτη θέση στις εκλογές της 21ης Μαΐου δεν κατάφεραν να αξιοποιήσουν τη διαδικασία των διερευνητικών. Μετά την αυριανή σύσκεψη «κλειδώνουν» οι εκλογές για τις 25 Ιουνίου.
Σημειώνεται πως η ορκωμοσία των βουλευτών που εκλέχτηκαν στις εκλογές της 21 Μαΐου θα γίνει στις 18.00 το απόγευμα της Κυριακής (28/5). Το πρωί της Δευτέρας (29/5)) θα ακολουθήσει η εκλογή προεδρείου, ενώ το απόγευμα της ίδιας ημέρας η Βουλή θα διαλυθεί, ώστε να «τρέξουν» οι διαδικασίες για να προκηρυχθούν και επίσημα οι δεύτερες εκλογές στις 25 Ιουνίου.
Τι προβλέπει το Σύνταγμα
Κάθε πολιτικός αρχηγός των τριών πρώτων κομμάτων έχει τη δυνατότητα να κρατήσει τη διερευνητική εντολή έως τρείς ημέρες, προκειμένου να ολοκληρώσει τις απαιτούμενες επαφές με τα υπόλοιπα κόμματα για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.
Το συνταγματικό όριο για τον σχηματισμό κυβέρνησης, βάσει του άρθρου 84 του Συντάγματος, είναι η δυνατότητα να λάβει ψήφο εμπιστοσύνη από τη Βουλή των Ελλήνων, δηλαδή είτε 151 θετικές ψήφους, είτε από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών που δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα 2/5 του συνολικού αριθμού των βουλευτών, δηλαδή 120 ψήφων αρκεί βέβαια να είναι περισσότεροι εκείνων που θα την καταψηφίσουν.
Στην περίπτωση που οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν και δε διαφαίνεται ότι μπορεί να προκύψει κυβέρνηση, όπως τώρα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα καλέσει στο Προεδρικό Μέγαρο τους αρχηγούς όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων για τη διερεύνηση του σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Εάν και αυτή η προσπάθεια αποδειχθεί άκαρπη, όπως αναμένεται ότι θα συμβεί, τότε η κυρία Σακελλαροπούλου θα προχωρήσει στον σχηματισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης ευρύτερης αποδοχής από όλα τα κόμματα της Bουλής και θα εκδώσει νέο Προεδρικό Διάταγμα διάλυσης της ΙΘ’ Κοινοβουλευτικής Περιόδου, προκήρυξης εκλογών και την ημέρα και ώρα σύγκλισης της Κ’ Κοινοβουλευτικής Περιόδου.
Τα καθήκοντα του Πρωθυπουργού θα ανατεθούν στον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννη Σαρμά, ο οποίος είναι ο αρχαιότερος εκ των τριών προέδρων των τριών Ανώτατων Δικαστηρίων της χώρας.
Αναλυτικά οι τρεις υποψήφιοι υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί:
- Μαρία Γεωργίου, πρόεδρος του Αρείου Πάγου (επιλέχθηκε το 2021 εισήχθη στο σώμα το 1983).
- Ευαγγελία Νίκα, πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας (επιλέχθηκε το 2022 εισήχθη στο σώμα το 1983).
- Ιωάννης Σαρμάς, πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (επιλέχθηκε τον Νοέμβριο του 2019 εισήχθη στο σώμα το 1987).
Τα πρώτα ονόματα που ακούγονται για τη σύνθεση της υπηρεσιακής κυβέρνησης
Τα πρώτα ονόματα που έχουν ακουστεί για τις θέσεις του υπουργού Εξωτερικών και του υπουργού Εθνικής Άμυνας είναι αυτά των διπλωματών Βασίλη Κασκαρέλη και Παύλου Αποστολίδη.
Ο πρέσβης Βασίλης Κασκαρέλης υπήρξε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Υπηρεσίας από το 1974. Τον Μάιο του 2009 ανέλαβε Πρέσβης της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον. Έχει υπηρετήσει ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2004-2009).
Νωρίτερα είχε διατελέσει Μόνιμος Αντιπρόσωπος της χώρας μας στο ΝΑΤΟ, σε μια περίοδο (2000-2004).Την περίοδο 1994-2000 υπηρέτησε ως Αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ.
Ο Παύλος Αποστολίδης, πρέσβης ε.τ, πρώην διοικητής της ΕΥΠ, ενώ έχει διατελέσει υπηρεσιακός Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Παναγιώτη Πικραμμένου, ενώ ήταν ο επικεφαλής της ομάδας των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία από το 2010.
