Ένας παλιός διευθυντής εφημερίδας έλεγε «μην εμπιστεύεσαι ποτέ χωροφύλακα και δημοσιογράφο». Εννοούσε ότι ο πρώτος κάποια στιγμή μπορεί να σε συλλάβει και ο δεύτερος μπορεί να αποκαλύψει τα μυστικά που του εξομολογήθηκες. Είναι η δουλειά τους.
Στην πορεία προέκυψαν άλλοι λόγοι για τους οποίους δεν μπορείς να εμπιστευθείς εύκολα δημοσιογράφο: το επάγγελμα έγινε κακόφημο:
– Λαμόγια, μιζαδόροι, διατεταγμένοι, κόλακες, βαποράκια, παραγοντίσκοι, φτηνιάρηδες, άξεστοι, εξαγορασμένοι, υποτακτικοί, σούργελα, πρακτοράκοι, νταβατζήδες, κυκλοφορούν στον κλάδο με την ιδιότητα και ενίοτε με την επαγγελματική ταυτότητα του δημοσιογράφου και δυσφημούν την πλειοψηφία. Από ποιόν να περιμένεις μπέσα;
Υπάρχει όμως μια ειδική κατηγορία στην οποία η εμπιστοσύνη πρέπει να χορηγείται με φειδώ, για άλλους λόγους: οι δημοσιογράφοι που γράφουν για τον εαυτό τους.
Ένας επαγγελματίας της ενημέρωσης οφείλει να μεταφέρει ειδήσεις και πληροφορίες του μέσου που εργάζεται. Ή να σχολιάζει την επικαιρότητα, αν αυτή είναι η δουλειά που του έχει ανατεθεί.
Τα υπόλοιπα είναι εκ του περισσού και αναφέρονται καταχρηστικά. Ουδείς νοιάζεται ποια είναι η προσωπική δραστηριότητα ενός δημοσιογράφου. Ποιες είναι οι συναναστροφές του, ποιους συνάντησε, τι του αρέσει στη ζωή του και ποιοι είναι οι φίλοι του και οι προτιμήσεις του.
Αυτά είναι για τις παρέες του. Όταν παρατίθενται σε μέσα ενημέρωσης -συχνά με ύφος κήνσορα- κρύβουν άλλες επιδιώξεις, πασπαλισμένες με φιλαυτία και αυτοπροβολή.
Έτσι κι αλλιώς ο δημοσιογράφος δεν μπορεί να γίνεται μέρος της δουλειάς του. Πολύ περισσότερο με την… υπογραφή του. Εκτός αν είναι… νούμερο και καλαμοκαβαλάρης.
Στην ελληνική δημοσιογραφία έχουν διαπρέψει δημοσιογράφοι που δεν έγραφαν ποτέ σε πρώτο πρόσωπο και θεωρούσαν αδιανόητο να αναφερθούν στις προσωπικές τους δραστηριότητες.
Άλλωστε υπήρχαν εποχές που αυτά δεν θα μπορούσαν να γίνουν δεκτά από κανέναν διευθυντή και κανέναν αρχισυντάκτη.
Δεν είχαν θέση στις εφημερίδες οι… καθρέφτες κανενός συντάκτη. Ακόμη και οι χρονογράφοι, πρέπει να ήταν βαριά ονόματα για να μεταφέρουν την καθημερινότητα τους. Αλλά όσοι ήταν βαριά ονόματα, είχαν σεμνότητα και δεν το έκαναν.
Το πρώτο πρόσωπο ήταν ανεκτό μόνο από εξωτερικούς συνεργάτες, αναγνωρισμένους συγγραφείς ή αξιόπιστες μαρτυρίες. Μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μόνο σε στήλες με ψευδώνυμη υπογραφή.
Η σημερινή δημοσιογραφία είναι πλήρης αυτοαναφορικότητας. Υπάρχουν δημοσιογράφοι που παραπέμπουν στον… εαυτό τους, προς επικύρωση τους. «Όπως έχω πει εγώ…».
Ο μόνος πληθυντικός που χρησιμοποιούν είναι της μεγαλοπρέπειας: μας κάλεσαν, μας είπαν, ακούσαμε, κρίναμε… Κόψε κάτι ρε μεγάλε… Σκασίλα του μεγάλη του αναγνώστη, τι κάνεις και πού πας. Μόνος σου, ή με παρέα τον… εαυτό σου.
Δεν διαθέτει τον χρόνο του για να μάθει πως περνάει τον καιρό του και τι πιστεύει ο κάθε σαχλαμάρας, που γράφει στο μέσο που επιλέγει για την ενημέρωσή του – συνήθως με πολιτικά κριτήρια.
Θέλει να μάθει τι συμβαίνει. Ενδεχομένως και τη γνώμη του δημοσιογράφου για τις εξελίξεις, ή για κάποιο θέμα, αν του αναγνωρίζει σχετική εμπειρία και κύρος. Αλλά όχι τον κύκλο της ζωής του, των φίλων του και την αγιογράφησή τους.
Ότι τα σημερινά ΜΜΕ είναι φορτωμένα με κακόγουστα στολίδια αφηγήσεων σε πρώτο πρόσωπο, είναι ένας από τους λόγους που προκάλεσε την κρίση εμπιστοσύνης στον ρόλο τους…
