Το όραμα για την κατασκευή του αγωγού EastMed έφερε την υπογραφή των ηγετών της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα, της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη και του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Έχοντας παρακολουθήσει από κοντά το σύνολο των τριμερών συνόδων κι έχοντας συνομιλήσει on και off the record, με τους πρωταγωνιστές του οράματος, ηγέτες και υπουργούς, ήταν ξεκάθαρη η βούληση τους για την κατασκευή του αγωγού.
Τα μόνα προβληματικά σημεία ήταν το υψηλό κόστος κατασκευής του αγωγού και οι κίνδυνοι ασφαλείας του, κάτι όμως που δεν αποθάρρυνε τις τρεις χώρες για την κατασκευή του.
Tο κλίμα άλλαξε άρδην όταν ανέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην πρώτη συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη τον Ιούλιο του 2019. Οι συζητήσεις πέρα από το Κυπριακό και τον συντονισμό Ελλάδας Κύπρου, που δεν πήγαν τόσο καλά, είχαν στο μενού και τα ενεργειακά, όπου κι εκεί υπήρξαν διαφορές.
Γι’ αυτό το λόγο υπήρξε συνάντηση του τότε Υπουργού Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη με τον τότε Πρόεδρο του Συμβουλίου Στρατηγικής του Eurasia Interconnector, σημερινού ΥΠΕΞ Ιωάννη Κασουλίδη. Γιατί πέρα από τα θέματα με τον EastMed υπήρχε και ζήτημα από την Ελληνική πλευρά για τον αγωγό ηλεκτρικής ενέργειας.
Επιπρόσθετα στην επόμενη συνάντηση στο Κάιρο για την τριμερή Κύπρου, Ελλάδας, Αιγύπτου, υπήρξε ένταση μεταξύ των δυο ελληνόφωνων κρατών για ενεργειακά θέματα, με κυρίαρχο τον Eurasia.
Κάτι παρόμοιο συνέβη και στην επίσκεψη που πραγματοποίησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην Ιερουσαλήμ, μόνο που αυτή τη φορά ήταν ο Υπουργός Άμυνας Μπέντζαμιν Γκαντς, ο οποίος θα αναλάμβανε την Πρωθυπουργία μετά τον Νετανιάχου.
Σε μια συζήτηση που κράτησε σχεδόν μια ώρα, ο Ισραηλινός ΥΠΑΜ, έκανε γνωστό στον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι θα βολιδοσκοπήσει την Τουρκία για την κατασκευή τουρκο-ισραηλινού αγωγού. Κάτι που πολέμησε ιδιαίτερα ο Νετανιάχου ως Πρωθυπουργός.
Όμως η αντίστροφη μέτρηση για τον EastMed ξεκίνησε ουσιαστικά με την ανάληψη της εξουσίας στο Ισραήλ από τον Ναφτάλι Μπένετ όπου στην πρώτη τριμερή συνάντηση τον Δεκέμβριο του 2021 συμφωνήθηκε η πραγματοποίηση μιας τεχνοοικονομικής μελέτης για τον αγωγό. Η συγκεκριμένη συμφωνία έμοιαζε περισσότερο με την προετοιμασία ενός κοινά αποδεκτής αιτιολογίας για την ακύρωση του έργου.
Ταφόπλακα στα σχέδια για την κατασκευή του EastMed έβαλε το non paper των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του iEidiseis το συγκεκριμένο non paper που διέρρευσε δεν είναι ολόκληρο, αλλά ένα μέρος του, που είδε το φως της δημοσιότητας για συγκεκριμένους λόγους. Το τι γράφει όλο το non paper θα είχε ενδιαφέρον να το δούμε αν εμφανιστεί ποτέ, καθώς οι πληροφορίες μιλούν και για άλλα καυτά θέματα.
Πηγές που γνωρίζουν καλά τα γεγονότα, σημείωσαν ότι για την Ουάσιγκτον ισχυρό χαρτί για τον EastMed αποτέλεσε η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη σ’ ό,τι αφορά τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, χτίζοντας πάνω στους δισταγμούς της Αθήνας, η οποία σίγουρα δεν θέλει να έρθει σε κόντρα με τις ΗΠΑ σε μια περίοδο απόλυτης συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, ιδιαίτερα για ένα έργο που μάλλον δεν θα πραγματοποιηθεί.
Επιπρόσθετα το αμερικανικό non paper είδε το φως της δημοσιότητας σε μια περίοδο εσωστρέφειας για την πολιτική σκηνή της Κύπρου, όπου ασχολούνται περισσότερο με τις προεδρικές εκλογές.
Ένας γνωστός από τα παλιά, ο Έιμος Χοκστάιν σε συνέντευξη του στο «Βήμα» ζήτησε ρεαλιστική προσέγγιση σε ότι αφορά τον EastMed.
«Το ζήτημα των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο δεν δημιουργήθηκε από την ενέργεια και δεν θα λυθεί από την ενέργεια. Είναι ένα ζήτημα πολύ μεγαλύτερο. Αναγνωρίζουμε την ύπαρξη των εντάσεων, αλλά η πολιτική μας δεν καθοδηγείται από αυτές», αναφέρει ο Χοκστάιν.
Συνεχίζοντας ο Αμερικανός αξιωματούχος, για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, προσθέτει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν λένε στις χώρες της περιοχής τι να κάνουν. Οι κυβερνήσεις των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου θα λάβουν τις δικές τους αποφάσεις με βάση τις εκτιμήσεις τους για το αν το σχέδιο του αγωγού EastMed είναι ένα έργο στο οποίο θέλουν να παραμείνουν δεσμευμένες. Εμείς το μόνο που λέμε είναι ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ένθερμα την ενεργειακή συνεργασία στην περιοχή, αυτό το έργο δεν αξίζει την προσπάθεια, αλλά θέλουμε να οδηγήσουμε προς έργα που είναι το ίδιο μεγάλα και φιλόδοξα, με πολύ ευρύτερη επίπτωση και αντοχή στον χρόνο. Σε αυτά θα συνεργαστούμε μαζί σας για να τα κάνουμε πραγματικότητα».
