Τους υποψηφίους διαδόχους της Άγγελα Μέρκελ στο τιμόνι της Γερμανίας παρουσιάζει η Φαίη Καραβίτη, ανταποκρίτρια του ΑΠΕ και της τηλεόρασης του «Άλφα» στο Βερολίνο, ενώ προχωρά και σε μια ολοκληρωμένη αποτίμηση της μακράς πορείας της «κόρης του πάστορα» στην Καγκελαρία.
Παράλληλα, η γνωστή δημοσιογράφος, παρουσιάζει τις προοπτικές των σχέσεων του Βερολίνου με την Ουάσιγκτον, μετά την εκλογή Μπάιντεν, όπως και των ελληνογερμανικών σχέσεων, που έδειξαν να δοκιμάζονται από τη στάση της Γερμανίας στο θέμα των κυρώσεων έναντι της Τουρκίας.
Το 2021 είναι εκλογικό έτος για τη Γερμανία. Με ποιους υποψηφίους προσανατολίζονται τα κόμματα να δώσουν τη μάχη για την Καγκελαρία; Στο σχηματισμό κυβέρνησης ποιες πιθανές συμμαχίες μπορεί να υπάρξουν;
Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) έχει ήδη επιλέξει το στέλεχος που θα ηγηθεί της εκλογικής προσπάθειας του 2021, στο πρόσωπο του σημερινού Αντικαγκελάριου και υπουργού Οικονομικών Όλαφ Σολτς. Μια μάλλον αριστερότερη ηγεσία «υποχρεώθηκε» να προτείνει ως Καγκελάριο τον μετριοπαθή κ. Σολτς, σε μια ύστατη προσπάθεια ανάκαμψης του κόμματος που αποτελεί εδώ και δύο χρόνια τον «μικρό» εταίρο της Άγγελα Μέρκελ και ταυτόχρονα το «θύμα» της πολιτικής της. Ο Όλαφ Σολτς υπήρξε πάντα …αθόρυβα δημοφιλής, αλλά η πανδημία του κορονοϊού τον ανέδειξε ως επιδέξιο διαχειριστή των οικονομικών συνεπειών της υγειονομικής κρίσης και εκτόξευσε την δημοφιλία του. Αυτό ακριβώς θέλουν να κεφαλαιοποιήσουν οι σοσιαλδημοκράτες. Το εγχείρημα της διάσωσης των εκλογικών ποσοστών του SPD πάντως δεν θα είναι εύκολο, ενώ είναι και πάλι ορατός ο κίνδυνος το αποτέλεσμα να οδηγεί εκ νέου σε «μεγάλο» συνασπισμό.
Οι Πράσινοι, που, αξιοποιώντας το κίνημα των Παρασκευών για το Κλίμα και της ακτιβίστριας Γκρέτα Τούνμπεργκ, αναδείχθηκαν δεύτερο κόμμα στις Ευρωεκλογές του 2019 και έκτοτε βρίσκονται σταθερά κοντά στο 20%, δεν έχουν ακόμη ορίσει τον υποψήφιο Καγκελάριό τους, για μια αναμέτρηση που θα μπορούσε – τουλάχιστον θεωρητικά – να τους φέρει ακόμη και επικεφαλής ενός συνασπισμού με το SPD και την Αριστερά. Το πιθανότερο πάντως είναι ότι ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, ο ένας εκ των δύο Προέδρων του κόμματος, θα ηγηθεί και της εκλογικής καμπάνιας, με αουτσάιντερ τον παλιό μας γνώριμο Ισμαήλ Τζεμ. Το μεγάλο στοίχημα για τους Πράσινους θα είναι πάντως να επαναφέρουν την ατζέντα στα θέματα περιβάλλοντος, καθώς η πανδημία ανέδειξε τις αδυναμίες τους σε ό,τι αφορά τα άλλα θέματα που απέκτησαν πλέον προτεραιότητα. Σε κάθε περίπτωση, οι Πράσινοι θα απασχολήσουν αρκετά την Ελλάδα το επόμενο διάστημα, καθώς, λόγω των θέσεών τους κατά της πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν και των εξαγωγών όπλων από την Γερμανία προς την Τουρκία, μια ενδεχόμενη είσοδός τους στην κυβέρνηση θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Το μεγάλο στοίχημα για τους Πράσινους θα είναι να επαναφέρουν την ατζέντα στα θέματα περιβάλλοντος, καθώς η πανδημία ανέδειξε τις αδυναμίες τους σε ό,τι αφορά τα άλλα θέματα που απέκτησαν πλέον προτεραιότητα
Το μεγάλο ερωτηματικό αφορά πάντως αυτή τη στιγμή τον άνθρωπο που θα αναδειχθεί υποψήφιος Καγκελάριος της Χριστιανικής Ένωσης, δηλαδή του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) και των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) της Βαυαρίας. Η εκλεκτή της Άγκελα Μέρκελ και των κομματικών μηχανισμών Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ απέτυχε να επαναφέρει το CDU στις νίκες και εδώ και δέκα μήνες είναι υπηρεσιακή Αρχηγός, καθώς πέρυσι τον Φεβρουάριο, ανακοίνωσε την πρόθεσή της να παραιτηθεί και να δρομολογήσει την διαδικασία εκλογής του διαδόχου της. Λόγω της πανδημίας, το εκλογικό Συνέδριο του CDU έχει αναβληθεί δύο φορές, αλλά τώρα έχουμε φτάσει στο τέλος. Στις 16 Ιανουαρίου θα εκλεγεί ο νέος Πρόεδρος, στο πρώτο ψηφιακό Συνέδριο μεγάλου λαϊκού κόμματος της Γερμανίας. Για να καταστεί μάλιστα αυτό εφικτό, άλλαξε και η σχετική γερμανική νομοθεσία, ενώ το αποτέλεσμα της επιστολικής ψήφου αναμένεται περίπου μία εβδομάδα αργότερα.
Στις 16 Ιανουαρίου θα εκλεγεί ο νέος Πρόεδρος, στο πρώτο ψηφιακό Συνέδριο μεγάλου λαϊκού κόμματος της Γερμανίας. Για να καταστεί μάλιστα αυτό εφικτό, άλλαξε και η σχετική γερμανική νομοθεσία
Ο νέος Αρχηγός του CDU θα είναι κατά πάσα πιθανότητα και υποψήφιος Καγκελάριος της Ένωσης. Στη μάχη συμμετέχουν ο ηττημένος της προηγούμενης εσωκομματικής αναμέτρησης Φρίντριχ Μερτς, ο Πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας Άρμιν Λάσετ και ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών της Bundestag Νόρμπερτ Ρέτγκεν. Αυτή είναι και η σειρά δημοτικότητάς τους αυτή τη στιγμή, ωστόσο δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο αρχηγός θα εκλεγεί από 1001 συνέδρους και όχι από τη βάση του κόμματος, οπότε δεν αποκλείεται να δούμε και πάλι έναν θρίαμβο των μηχανισμών.
Ο νέος Αρχηγός του CDU θα είναι κατά πάσα πιθανότητα και υποψήφιος Καγκελάριος της Ένωσης. Στη μάχη συμμετέχουν ο ηττημένος της προηγούμενης εσωκομματικής αναμέτρησης Φρίντριχ Μερτς, ο Πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας Άρμιν Λάσετ και ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών της Bundestag Νόρμπερτ Ρέτγκεν
Επιπλέον, δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει και το αν ο αρχηγός του CSU και Πρωθυπουργός της Βαυαρίας Μάρκους Σέντερ ενδιαφέρεται να είναι ο ίδιος υποψήφιος Καγκελάριος για λογαριασμό της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU). Αποφεύγει πάντως να ανοίξει τα χαρτιά του και έχει υπονοήσει ότι θα το κάνει την άνοιξη. Στο μεταξύ βλέπει την δημοτικότητά του να αυξάνεται, κυρίως λόγω της ηγετικής στάσης του στο θέμα της πανδημίας.
Δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει και το αν ο αρχηγός του CSU και Πρωθυπουργός της Βαυαρίας Μάρκους Σέντερ ενδιαφέρεται να είναι ο ίδιος υποψήφιος Καγκελάριος για λογαριασμό της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU)
Μετά από 16 έτη η Άγκελα Μέρκελ αποχωρεί από την Καγκελαρία. Θα ήθελα και την εκτίμησή σας για το τι κατόρθωσε και το τι όχι…
Γνωρίζουμε και οι δύο ότι ο πολιτικός χρόνος μέχρι τις εκλογές στις 26 Σεπτεμβρίου ή μέχρι να σχηματιστεί κυβέρνηση είναι πολύς – ειδικά η κρίση του κορονοϊού απέδειξε πόσο μπορεί να αλλάξει η εικόνα από τη μια μέρα στην άλλη. Αν όμως η Καγκελάριος αποχωρούσε σήμερα, το πρόσημο στην υστεροφημία της θα ήταν σίγουρα θετικό. Στα «συν» της, σίγουρα η διαχείριση της πανδημίας, τόσο στο εσωτερικό της Γερμανίας όσο και στην Ευρώπη συνολικότερα. Κατά τα άλλα: η στάση της στην κρίση της Ευρωζώνης για μας στην Ελλάδα μπορεί να θεωρείται καταστροφή, για τους Γερμανούς ωστόσο ήταν η ενδεδειγμένη. Επιπλέον, όλα δείχνουν ότι ήταν τελικά εκείνη που έβαλε φρένο στην επιδιωκόμενη από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Λίγο αργότερα, στο προσφυγικό, έδειξε ότι μπορεί να λάβει και αποφάσεις κόντρα στο κομματικό της συμφέρον. Η πολιτική της των ανοιχτών θυρών κόστισε την άνοδο της ακροδεξιάς και τελικά την ηγεσία του CDU, καθώς για το κόμμα της ήταν εκείνη που με την προσφυγική πολιτική έστειλε πολλούς ψηφοφόρους στην αγκαλιά της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD).
Αν η Καγκελάριος αποχωρούσε σήμερα, το πρόσημο στην υστεροφημία της θα ήταν σίγουρα θετικό. Στα «συν» της, σίγουρα η διαχείριση της πανδημίας, τόσο στο εσωτερικό της Γερμανίας όσο και στην Ευρώπη συνολικότερα
Κατά τα άλλα, αν δούμε την αφετηρία της Άγκελα Μέρκελ, αυτό που κατάφερε στις τρεις θητείες της είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό: φτάνει μόνο να μετρήσει κανείς πόσους Προέδρους άλλαξαν οι Γάλλοι σε αυτό το διάστημα, πόσους Πρωθυπουργούς οι Ιταλοί η οι Βρετανοί. Από αδέξια Ανατολικογερμανίδα που δεχόταν κριτική ακόμη και για την εκφορά του λόγου της, η κυρία Μέρκελ εξελίχθηκε ως ένας από τους ισχυρότερους ηγέτες στον κόσμο, επέβαλε το μετριοπαθές και ευθύ στιλ της και έπεισε ότι μπορεί να διαχειριστεί μεγάλα θέματα πλασάροντας και πάλι την Γερμανία ως παγκόσμια δύναμη.
Αν δούμε την αφετηρία της Άγκελα Μέρκελ, αυτό που κατάφερε στις τρεις θητείες της είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό: φτάνει μόνο να μετρήσει κανείς πόσους Προέδρους άλλαξαν οι Γάλλοι σε αυτό το διάστημα, πόσους Πρωθυπουργούς οι Ιταλοί η οι Βρετανοί
Να μην γίνει όμως καμία παρανόηση! Πριν από την πανδημία, ήταν εμφανές ότι η Άγκελα Μέρκελ είχε κουράσει τους συμπολίτες της. Τον τελευταίο χρόνο όμως βλέπει πάλι ποσοστά δημοτικότητας και αποδοχής απίθανα για ηγέτη που βρίσκεται στην εξουσία πάνω από 15 χρόνια. Ως θετικός επιστήμονας η ίδια, έδειξε ότι μπορεί να αντιληφθεί όσα έλεγαν οι ειδικοί επιστήμονες, να πάρει αντιδημοφιλή μέτρα και να επιμείνει εκεί όπου ήταν αναγκαίο. Το κυριότερο όμως, στην σοβαρότερη κρίση για την Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατάφερε να εμπνεύσει εμπιστοσύνη και ασφάλεια στους Γερμανούς και να τους πείσει ότι μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά και αυτή την πρόκληση. Σημαντικό, πιστεύω, σε όλο αυτό είναι το προσωπικό της ψύχραιμο στιλ, αλλά και το γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια εμπεδώθηκε στους πολίτες ότι τους λέει την αλήθεια.
Η αποχώρηση Μέρκελ είναι «τέλος εποχής» για τη Γερμανία; Και ο νέος κύκλος τι νέα χαρακτηριστικά μπορεί να φέρει τόσο για τη Γερμανία, όσο και για την Ευρώπη;
«Τέλος εποχής» είναι οπωσδήποτε. Η Άγκελα Μέρκελ συμπληρώνει τρεις τετραετίες στην Καγκελαρία, κάτι ασφαλώς όχι και τόσο εύκολο. Αν μάλιστα δει κανείς την πρώτη θητεία της, αντιλαμβάνεται πόσο πολύ εξελίχθηκε η ίδια σε αυτή τη θέση. Υπό την καθοδήγησή της η Γερμανία αντιμετώπισε ταμπού δεκαετιών και αποφάσισε να επιστρέψει στο ευρωπαϊκό και διεθνές προσκήνιο, όχι πλέον μόνο ως οικονομική δύναμη, αλλά και ως πολιτική και στρατιωτική. Βλέπουμε ότι αυτή η διαδικασία είναι πολλές φορές δύσκολη και επώδυνη, θα έλεγα μάλιστα ότι η Καγκελάριος καθυστέρησε να πειστεί ότι το Βερολίνο δεν μπορεί να παραμένει αμέτοχο – και ανεύθυνο.
Το βέβαιο όμως είναι ότι το 2022 η Γερμανία θα έχει νέα ηγεσία, αλλά είναι πολύ νωρίς για να προβλέψει κανείς πώς θα κινηθεί η νέα κυβέρνηση. Αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι τα πιθανότερα σχήματα είναι είτε η συνέχιση της συνεργασίας CDU με SPD είτε μια κυβέρνηση CDU – Πρασίνων, που θα είναι κάτι νέο για την Γερμανία, τουλάχιστον σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Μετά την πανδημία, η νέα «κανονικότητα» θα έχει ασφαλώς διαφορετικές απαιτήσεις και είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς θα ανταποκριθεί το Βερολίνο στην πρόκληση.
Η εκλογή Μπάιντεν πώς θα επιδράσει;
Με τον Ντόναλντ Τραμπ δεν ήταν μυστικό ότι οι γερμανοαμερικανικές αλλά και οι ευρωαμερικανικές σχέσεις υπέφεραν. Υπενθυμίζω ότι ο απερχόμενος αμερικανός Πρόεδρος κατήγγειλε επανειλημμένα το Βερολίνο για ολιγωρία στο θέμα των αμυντικών δαπανών, ενώ αποφάσισε και την αποχώρηση χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών από βάσεις που βρίσκονται στην Γερμανία από τον Πόλεμο.
Η εκλογή του Τζο Μπάιντεν έχει δημιουργήσει την ελπίδα για μια νέα αρχή στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον και, ειδικά αν αρχηγός του CDU και Καγκελάριος εκλεγεί ο Φρίντριχ Μερτς, πρώην Πρόεδρος της «Ατλαντικής Γέφυρας», θα πρέπει να αναμένεται ταχεία και εντατική επαναπροσέγγιση. Τα τελευταία χρόνια όμως τουλάχιστον η Άγκελα Μέρκελ έδειξε να αντιλαμβάνεται ότι η Ευρώπη πρέπει να πάψει να εξαρτάται τόσο από τις ΗΠΑ στα θέματα ασφάλειας. Θα πρέπει να δούμε αν και ο διάδοχός της έχει την ίδια άποψη.
Και οι ελληνογερμανικές σχέσεις; Σε συνάρτηση και με τις σχέσεις του Βερολίνου με την Άγκυρα και τις τουρκογερμανικές σχέσεις;
Η ένταση με την Τουρκία και ο ρόλος διαμεσολαβητή που ανέλαβε το Βερολίνο, λόγω και της προεδρίας στην ΕΕ, προκάλεσε εύλογα βαρύ κλίμα και στις σχέσεις της Ελλάδας με την Γερμανία. Ωστόσο δεν πιστεύω ότι οι ελληνογερμανικές σχέσεις κινδυνεύουν – τουλάχιστον στο ορατό μέλλον – να επιδεινωθούν σημαντικά. Θα δούμε βέβαια και πώς σκοπεύει να συνεχίσει το Βερολίνο τώρα που ολοκληρώνεται η γερμανική προεδρία στο Συμβούλιο της ΕΕ. Αν, με άλλα λόγια, θα συνεχίσει την διαμεσολάβηση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Για να είμαστε πάντως ακριβείς, θα πρέπει να πούμε και ότι η στάση της Άγκελα Μέρκελ απέναντι στον Ταγίπ Ερντογάν επικρίνεται όχι μόνο από την αντιπολίτευση – κυρίως Πράσινους και Αριστερά -, αλλά πολύ συχνά και από τον γερμανικό Τύπο, που τονίζει σχεδόν καθημερινά την ανάγκη συνολικής και ριζικής αναθεώρησης της σχέσης ΕΕ – Τουρκίας.
