Είναι η ανθρώπινη ζωή ύψιστη προτεραιότητα στις καταστροφικές φωτιές που έχουν κάψει τη μισή χώρα τις τελευταίες επτά ημέρες; Αδιαμφισβήτητα ναι, αλλά δεν είναι μόνο αυτή.
Και σίγουρα δεν μπορεί να μπει αντιπαραθετικά σε ένα κίβδηλο δίλημμα ζωή ή οι κόποι της. Χρέος της Πολιτείας είναι να διασφαλίσει και τα δύο στο έπακρο δυνατό.
Από την πρώτη μέρα που ξέσπασε η πυρκαγιά στη Βαρυμπόμπη η κυβέρνηση διά στόματος Πρωθυπουργού χαμήλωσε τον πήχη που ο ίδιος είχε εκτοξεύσει προεκλογικά, με την πολιτική που ακολούθησε στην τραγωδία στο Μάτι. Με ένα διάγγελμα «παραίτησης» προανήγγειλε ολοκληρωτική καταστροφή: Τα πάντα για να σώσουμε τις ζωές, τα υπόλοιπα δεν μπορούν να σωθούν.
Τα σπίτια ξαναχτίζονται, τα δάση ξαναφυτρώνουν. Το πώς βέβαια, κανείς δεν το έχει απαντήσει μέχρι στιγμής. Πώς θα ξαναχτιστούν τα σπίτια και οι κόποι μίας ζωής χιλιάδων πολιτών. Αυτά που πληρώνουν 30 και 40 χρόνια στις τράπεζες για να αποπληρώσουν. Με την αύξηση 2% στον κατώτατο μισθό; Πώς; Κανείς δεν απαντά, αρκεί το κλισέ ότι τα σπίτια ξαναχτίζονται.
Έκτοτε, απάντηση σε όλα τα μέτωπα δεν είναι τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης, ούτε οι επίγειες δυνάμεις. Ούτε καν ενημέρωση των πολιτών, αφού πολίτες και δημοσιογράφοι περιορίζονται στο καθημερινό «διάγγελμα» Χαρδαλιά, που δεν δέχεται καν ερωτήσεις. Οι υπόλοιποι υπουργοί αγνοούνται μία εβδομάδα. Μόνο οι προληπτικές εκκενώσεις με αποκορύφωμα την επιχείρηση εκκένωσης του Γυθείου, 13.000 πολιτών χωρίς τους τουρίστες.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό σε μία δεύτερη ανάγνωση; Ότι η Πολιτεία έκανε το χρέος της, έσωσε ζωές – που είχε θέσει εξαρχής ως πήχη – και όποιος εν συνεχεία χάσει τη ζωή του εάν κάνει το αυτονόητο, θελήσει να σώσει τους κόπους μιας ζωής, το ίδιο του το σπίτι… ατομική ευθύνη. Σε όλους νομίζουμε θυμίζει κάτι αυτό.
Σύμφωνα με τον κορυφαίο δασολόγο της χώρας, μέλος της Επιτροπής Γκολντάμερ που είχε συσταθεί μετά την τραγωδία στο Μάτι και Διευθυντή Ερευνών στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό «Δήμητρα», κ. Γαβριήλ Ξανθόπουλο, οι «τυφλές εκκενώσεις» αποτελούν απόδειξη της έλλειψης σχεδιασμού. Και βασικά αιτία της παντελούς αδυναμίας κατάσβεσης των πυρκαγιών, αφού αντί να κυνηγάνε το μέτωπο οι δυνάμεις πυρόσβεσης, προσπαθούν εν συνεχεία – όπου επιχειρούν – να σώσουν τα σπίτια. Αποτέλεσμα; Ούτε τα σπίτια σώζονται, όπως βλέπουμε μία εβδομάδα τώρα, ούτε το μέτωπο της φωτιάς τίθεται υπό έλεγχο. Τραγικά παραδείγματα η Βαρυμπόμπη, που αφού είχε τεθεί υπό έλεγχο, τρεις μέρες μετά και με 3 μποφόρ έκαψε το μισό λεκανοπέδιο. Αντίστοιχα και στη βόρεια Εύβοια. Όλα μόνο για τις εκκενώσεις. Προφανώς και χρειάζονται, αλλά στις ακραίες περιπτώσεις και όχι ως μανιέρα.
Λίγο πολύ το ίδιο έχουν καταγγείλει δεκάδες αιρετοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που εντοπίζουν παρουσία της Πολιτείας μόνο μέσω του 112 για εκκενώσεις, διώχνοντας επί της ουσίας κατοίκους που με αγροτικά μηχανήματα, γνώση της περιοχής και των δασών, δίνουν σε κάθε πυρκαγιά μάχη υπέρ βωμών και εστιών, συνδράμοντας στις δυνάμεις της Πυροσβεστικής.
Εκκενώνουν σωρηδόν χωριά χωρίς να σκέφτονται ότι πολίτες με αγροτικά, βυτία, λάστιχα στα σπίτια, γνώσεις για τους δρόμους και τη γεωμορφολογία, είναι απαραίτητοι για την αναχαίτιση, τη μη επέκταση, την περιφρούρηση, την έγκαιρη ενημέρωση. Αντί να διπλασιάσουν τη δύναμη κρούσης με τη βοήθεια της κοινωνίας, δίνουν χώρο στη φωτιά να γίνει ανεξέλεγκτη. Και μετά διαπιστώνουν ότι είναι ανεξέλεγκτη.
Είναι λοιπόν η κλιματική κρίση η αιτία για τις πυρκαγιές που καίνε τη μισή χώρα χωρίς σταματημό; Προφανώς και είναι μία από τις αιτίες. Και θα τη βρούμε ακόμη πιο επικίνδυνη μπροστά μας. Δεν μπορεί όμως κανείς να κρυφτεί πίσω της. Ίσως είναι αιτία που ξέσπασαν οι πυρκαγιές – όσες δεν προέρχονται από ανθρώπινο χέρι – αλλά σίγουρα δεν είναι η αιτία που μαίνονται ανεξέλεγκτες μία εβδομάδα, εν μέσω καταγγελιών για παντελή απουσία εναέριων μέσων πυρόσβεσης.
Η έλλειψη σχεδιασμού, μέσων πυρόσβεσης και δη εναέριων, η έλλειψη συντονισμού και ο «τυφλοσούρτης» των εκκενώσεων αφήνουν τις πυρκαγιές να σβήσουν, όταν το θελήσουν αυτές ή όταν φτάσουν στη θάλασσα.
Η στρατηγική αυτή υπηρετεί ένα και μόνο αφήγημα: Μπορεί να κάηκε όλη η χώρα, αλλά δεν είχαμε νεκρούς όπως στο Μάτι. Θα έχουν γίνει τα πάντα στάχτη και η κυβέρνηση θα ανατρέχει στο Μάτι, για να έχει ένα επικοινωνιακό όπλο να παρουσιάσει ως έλασσον κακό. Στο δίλημμα αντιμετώπιση των πυρκαγιών ή αντιμετώπιση της αντιπολίτευσης, η επιλογή της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρη.
Η στρατηγική των εκκενώσεων δεν εξυπηρετεί τη διάσωση των πολιτών αλλά τη διάσωση του αφηγήματος του Ματιού.
Και αυτό ίσως να είναι η ύστατη και ακόμη πιο χυδαία προσπάθεια εργαλειοποίησης των 102 ψυχών που έχασαν τη ζωή τους τον Ιούλιο του 2018.
