Ομολογουμένως, φέτος στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, και ειδικά στην Αττική, ο καιρός δεν ήταν τόσο κρύος όσο συνήθως. Αυτό, πέρα από την ανησυχία για την κλιματική κρίση, προκάλεσε επίσης ανησυχία για την ελιά, τους καρπούς και το ελαιόλαδο.
Οι ελιές αντέχουν σε συγκεκριμένες θερμοκρασίες, αλλά χρειάζονται επίσης μια περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών για να ξεκινήσει η άνθιση και η παραγωγή καρπών.
Πώς επηρεάζει λοιπόν ο «ελάχιστος» χειμώνας φέτος σε συνδυασμό με την πρώιμη άφιξη της ζέστης την ελιά και αντίστοιχα την τιμή στο ελαιόλαδο;
Ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Πέτρος Ρούσσος, εξήγησε λοιπόν, μιλώντας στο iEidiseis, ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή ελιάς και το ελαιόλαδο. Αν και η ελιά έχει ανθίσει, υπάρχει ο κίνδυνος να μην παράγει καρπούς λόγω διάφορων παραγόντων, όπως χαλάζι ή επίθεση από δάκο.
Σε σχέση με το κλίμα, για να ανθίσει η ελιά απαιτείται μια περίοδος χαμηλών θερμοκρασιών κάτω από 13-16 βαθμούς Κελσίου, που καθορίζεται και σε ώρες, περίπου 1.500-2.000 ώρες, ανάλογα με την ποικιλία.
Ένα σημαντικό στοιχείο που τόνισε ο καθηγητής είναι ότι, ακόμα και όταν ο καιρός δεν είναι πολύ κρύος, η ελιά μπορεί να ανθίσει, αλλά πολλά από τα άνθη της μπορεί να είναι αρσενικά και να λείπει το θηλυκό μέρος.
«Υπό καλές συνθήκες το άνθος της ελιάς έχει και αρσενικό και θηλυκό μέρος, το αρσενικό δεν γεννάει, άρα δεν πρόκειται να κάνει ποτέ καρπό. Δηλαδή μπορεί να βλέπουμε μια ανθισμένη ελιά και να λέμε “πω πω θα σπάει από τον καρπό”, αν δεν πας κοντά με ένα μεγεθυντικό φακό να δεις αν είναι αρσενικά ή αν είναι τέλεια τα άνθη, να έχουν δηλαδή και αρσενικό και θηλυκό, δεν μπορείς να καταλάβεις πολλά πράγματα».
«Οριακά στην ελιά για την Αττική»
Ο κύριος Ρούσσος είπε ότι είμαστε «οριακά» στην Αττική σε σχέση με τον καρπό της ελιάς αλλά παίζει ρόλο και η θερμοκρασία που έχει τώρα.
Συγκεκριμένα είπε:
«Μου έφερε ένας φοιτητής άνθη ελιάς και είμαστε οριακά για την ελιά. Εγώ στα περισσότερα άνθη είδα ότι έχει και θηλυκό και αρσενικό, άρα αναμένω για την Αττική τουλάχιστον, αν όλες οι συνθήκες είναι καλές να έχουμε καλή παραγωγή».
Στη συνέχεια εξήγησε τι εννοεί «καλές συνθήκες». Στην ουσία δεν φτάνει μόνο ο χειμώνας που θα έπρεπε να είναι λίγο πιο κρύος, αλλά αν αυτή την στιγμή κάνει πάνω από 30 και 32 βαθμούς Κελσίου θα στεγνώσει το άνθος της ελιάς, ειδικά αν φυσάει και αέρας.
Συγκεκριμένα σε περιοχές όπως η νότια Κρήτη ή οι Κυκλάδες που φυσάνε νοτιάδες και ειδικά την τελευταία βδομάδα που είχε και αφρικανική σκόνη, με ζεστό αέρα και ξηρή ατμόσφαιρα, υπάρχει ένα ενδεχόμενο -παρόλο που τα άνθη είναι μια χαρά- να τα στεγνώσει ο αέρας και μην δέσουν άρα να μην κάνουν παραγωγή.
Το μικροκλίμα – Κοζάνη, Ορεστιάδα και Καλαμάτα
Επιπλέον, ο ίδιος μας έκανε γνωστό ένα «παράδοξο» που αφορά και το μικροκλίμα με ένα παράδειγμα για τις μηλιές. Όπως είπε οι μηλιές στην Ορεστιάδα είναι ανθισμένες ένα μήνα νωρίτερα από ότι περίμεναν, ενώ οι μηλιές στην Κοζάνη δεν «έχουν καταλάβει τίποτα», και αυτό είναι κάτι που έχει σχέση με το κλίμα της κάθε περιοχής.
Σε σχέση πάντως για την περιοχή της Καλαμάτας (για τις ελιές) τα πράγματα είναι καλά καθώς έχει την θάλασσα που αμβλύνει τις ακραίες θερμοκρασίες, για παράδειγμα όταν το καλοκαίρι στην Αθήνα έχει 40 βαθμούς Κελσίου, στα νησιά έχει 35.
Για φέτος τουλάχιστον –προς το παρόν– φαίνεται ότι τα πράγματα είναι οριακά καλά (για την Αττική). Και αυτό θα φανεί σε 15 μέρες ή από τον Μάιο και θα εξαρτηθεί αν θα επικρατήσουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
Γιατί αυξήθηκε η τιμή στο ελαιόλαδο
Το ελαιόλαδο είναι ακριβό όχι γιατί ακρίβυνε η παραγωγή (δηλαδή κοστίζει παραπάνω το να παράξεις λάδι), αλλά γιατί δεν έχει πολύ λάδι παγκόσμια. Οπότε είναι θέμα προσφοράς – ζήτησης.
Πού οφείλεται το ότι δεν υπάρχει λάδι παγκόσμια
Όπως μας εξήγησε ο Πέτρος Ρούσσος, αυτό οφείλεται στους Ισπανούς, καθώς η Ισπανία παράγει σχεδόν το 50% της παγκόσμιας παραγωγής του ελαιολάδου. Δηλαδή όταν από 1,5 εκατομμύριο τόνους, έχουν πέσει στις 600.000. Τόνισε ότι «όταν έχει η Ισπανία λάδι, η τιμή του ελαιολάδου παγκοσμίως κατρακυλάει, όταν δεν έχει η Ισπανία η τιμή ανεβαίνει, άρα είναι χρηματιστηριακό λίγο πολύ».
Γιατί δεν έχει Ισπανία ελαιόλαδο
Στην Ισπανία είχαν θέμα και λόγω κλιματική κρίσης, καθώς 2 χρόνια τώρα είχαν πολύ ζέστη κατά την άνθηση της ελιάς (δηλαδή πάνω από 32 βαθμούς Κελσίου), πού έχει ως αποτέλεσμα να μην δένει ο καρπός με αποτέλεσμα να «ζορίζεται». Επιπλέον είχαν χαλάζι και έντονες βροχοπτώσεις σε περιοχές της Ισπανίας, ενώ το καλοκαίρι ήταν ιδιαίτερα ξηρό χωρίς να έχει βρέξει για αρκετό καιρό και τα δέντρα είναι ταλαιπωρημένα.
Πότε αναμένεται η πτώση στην τιμή του ελαιολάδου
Το θετικό σε αυτό είναι ότι τα δέντρα της Ισπανίας έρχονται μετά από 2 χρόνια «ξεκούρασης», κάτι που σημαίνει ότι αν πάει καλά θα… «πλημμυρίσει» ο τόπος. Αυτό που περιμένουν όλοι προς το παρόν είναι τι άνθιση και καρπόδεση θα έχει η Ισπανία. Αν είναι όλα καλά η τιμή στο ελαιόλαδο θα κατρακυλήσει τον Ιούνιο – Ιούλιο και αυτό γιατί οι έμποροι θα πιέζουν -αφού θα μπορούν να αγοράσουν από την Ισπανία πιο οικονομικό το λάδι-.
Τέλος, ο κύριος Ρούσσος, είπε ότι στην Ισπανία έχουν ένα «κακό» καθώς καλλιεργούν λίγες ποικιλίες και αν κάποια είναι ευαίσθητη στην κλιματική αλλαγή αυτομάτως εκατομμύρια στρέμματα δεν έχουν παραγωγή. Στην Ελλάδα γίνεται το αντίθετο, υπάρχουν πολλές διαφορετικές τοπικές ποικιλίες και στην Κρήτη και στην Καλαμάτα οπότε υπάρχει και μια «διαφυγή».
