Πανδημία, καύσωνας, φωτιές. Το εκρηκτικό κοκτέιλ του φετινού καλοκαιριού έφερε την Ελλάδα αντιμέτωπη με μια πύρινη κόλαση, τη στιγμή που ο κορονοϊός ήταν κάτι παραπάνω από παρών.
Αλλά και σε διεθνές επίπεδο, οι ανθρωπότητα συνειδητοποίησε φέτος από πρώτο χέρι, ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να είναι ολέθρια για τον πλανήτη.
Η σταθερά αυξανόμενη μέση θερμοκρασία, γίνεται αιτία για ολοένα και πιο έντονες πυρκαγιές, τυφώνες, πλημμύρες και άλλες καταστροφές.
Και ενώ ο κόσμος έχει βυθιστεί σε μια θανατηφόρα πανδημία, οι επιστήμονες κρούουν για άλλη μια φορά τον κώδωνα του κινδύνου ότι η κλιματική αλλαγή εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθρώπινη υγεία έως τώρα.
Τον Αύγουστο, όταν φλέγονταν ταυτόχρονα πολλά σημεία του πλανήτη, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η νοτιοανατολική Ευρώπη και η Σιβηρία, ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Tedros Adhanom Ghebreyesus, δήλωσε πως «οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η κλιματική αλλαγή θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τους κινδύνους κάθε ασθένειας».
«Δεν έχουμε χρόνο να περιμένουμε το τέλος του Covid»
Στις 5 Σεπτεμβρίου, περισσότερα από 200 ιατρικά περιοδικά κυκλοφόρησαν μια άνευ προηγουμένου κοινή έκθεση, που προέτρεπε τους παγκόσμιους ηγέτες να δράσουν άμεσα.
«Η επιστήμη είναι κατηγορηματική». Η παγκόσμια αύξηση κατά 1,5 ° C πάνω από τον μέσο όρο και η συνεχιζόμενη απώλεια της βιοποικιλότητας ενέχουν καταστροφικές συνέπειες για την υγεία, οι οποίες θα είναι αδύνατο να αντιστραφούν», έγραφαν.
Παρά τους σοβαρούς κινδύνους που θέτει η COVID-19, όσοι επιμελήθηκαν την έκθεση τόνισαν ότι οι παγκόσμιες κυβερνήσεις «δεν μπορούν να περιμένουν να περάσει η πανδημία για να μειωθούν γρήγορα οι εκπομπές βλαβερών ουσιών».
Αντίθετα, υποστηρίζουν, όλοι πρέπει η κλιματική αλλαγή να αντιμετωπιστεί με τον ίδιο επείγοντα χαρακτήρα, όπως συμβαίνει και με τον κορονοϊό.
Ακολουθούν οι τρόποι με τους οποίους η περιβαλλοντική κρίση μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την υγεία των ατόμων, καθώς και γιατί οι επιστήμονες ισχυρίζονται πως… προλαβαίνουμε ακόμα να αποφύγουμε την καταστροφή.
Μόλυνση του αέρα
Η κλιματική αλλαγή προκαλείται από την αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα της Γης, κυρίως από τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων. Η καύση των τελευταίων, μπορεί να έχει άμεσες συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο μολυσμένος αέρας περιέχει μικροσωματίδια που μπορούν να προκαλέσουν εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακές προσβολές, διεισδύοντας στους πνεύμονες και την καρδιά ή ακόμη και «ταξιδεύοντας» με την κυκλοφορία του αίματος.
Αυτά τα σωματίδια μπορεί να βλάψουν τα όργανα άμεσα, ή να προκαλέσουν φλεγμονώδη αντίδραση από το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς αυτό προσπαθεί να τα καταπολεμήσει. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση, προκαλεί κάπου μεταξύ 3,6 και 9 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως.
Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, είναι πιο ευαίσθητα στις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Επίσης, τα άτομα που καπνίζουν και τα παιδιά με άσθμα βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
Το φαινόμενο επηρεάζει ακόμα όσους έχουν αλλεργίες. Το διοξείδιο του άνθρακα αυξάνει την οξύτητα του αέρα, με την οποία στη συνέχεια παράγεται περισσότερη γύρη από τα φυτά. Για μερικούς ανθρώπους, αυτό μπορεί απλώς να σημαίνει ότι αντιμετωπίζουν ενοχλητικά μεγάλες περιόδους εποχιακών αλλεργιών. Αλλά για άλλους, μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο.
Αυτό γιατί όταν η γύρη εισέρχεται στην αναπνευστική οδό, το σώμα παράγει βλέννα για να απαλλαγεί από αυτήν, η οποία μπορεί στη συνέχεια να «πνίξει» τους πνεύμονες.
Ακόμη και υγιείς άνθρωποι μπορούν να εμφανίσουν προβλήματα, εάν τα επίπεδα γύρης είναι ιδιαίτερα έντονα.
Το 2016, στην αυστραλιανή πολιτεία Βικτώρια, μια ισχυρή καταιγίδα σε συνδυασμό με υψηλά επίπεδα γύρης, είχε σαν αποτέλεσμα την πρόκληση σε μεγάλο αριθμό πολιτών κρίσεων άσθματος, με τουλάχιστον 10 να χάνουν τη ζωή τους.
Η κλιματική αλλαγή ευθύνεται όμως και για το ξέσπασμα πυρκαγιών. Ο καπνός από τις φωτιές είναι ιδιαίτερα τοξικός. Περιέχει επίσης σωματίδια από όλα όσα έχει «καταβροχθίσει» η φωτιά στην πορεία της – από ελαστικά και καουτσούκ έως επιβλαβείς χημικές ουσίες.
Αυτά τα μικροσωματίδια λοιπόν, μπορούν να διεισδύσουν ακόμη βαθύτερα στους πνεύμονες και τα όργανα ενός ατόμου και είναι εξαιρετικά επιβλαβή για την υγεία.
Ακραίες θερμοκρασίες
Τα κύματα θερμότητας μπορούν να αποβούν θανατηφόρα, ωστόσο οι ερευνητές αρχικά δεν είχαν δει άμεση σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των βλαβερών επιπτώσεων των θερμικών κυμάτων, καθώς και άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων.
Όμως, «πλέον υπάρχει μια σειρά από μελέτες που έδειξαν ότι μπορούμε με μεγάλη αυτοπεποίθηση να αποδώσουμε τα αρνητικά αποτελέσματα της υγείας στην κλιματική αλλαγή», εξήγησαν.
Αυτό συμβαίνει επειδή το ανθρώπινο σώμα δεν έχει σχεδιαστεί για να αντέχει σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες. Η θερμότητα, για παράδειγμα, μπορεί να διασπάσει τους μυς. Το σώμα έχει ορισμένους μηχανισμούς αντιμετώπισης του φαινομένου – όπως η εφίδρωση.
«Αλλά όταν εκτίθεσαι συνεχώς στη ζέστη οι καρδιακοί μύες και τα κύτταρά σου αρχίζουν κυριολεκτικά να πεθαίνουν και να υποβαθμίζονται», αναφέρει ένας εκ των επιστημόνων.
Παράλληλα, η αφυδάτωση από την έκθεση στη θερμότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στα νεφρά, τα οποία βασίζονται στο νερό για να λειτουργήσουν σωστά.
Για τους ανθρώπους των οποίων τα νεφρά έχουν ήδη αρχίσει να «φθείρονται» ( κυρίως ηλικιωμένοι), η υπερβολική ζέστη μπορεί να χαρακτηριστεί «θανατική ποινή».
Μελέτες έχουν επίσης συσχετίσει τις υψηλότερες θερμοκρασίες με τον πρόωρο τοκετό και άλλες επιπλοκές της εγκυμοσύνης. Δεν είναι σαφές γιατί, αλλά υποστηρίζεται πως είναι πιθανό η υπερβολική ζέστη να μειώνει τη ροή του αίματος στο έμβρυο.
Ανεπάρκεια τροφίμων
Μια από τις λιγότερο άμεσες, ωστόσο όχι λιγότερο επικίνδυνες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, είναι ότι αυτή μπορεί να επηρεάσει τον εφοδιασμό τροφίμων στον κόσμο.
Αυτό γιατί είτε μειώνει την ποσότητα διαθέσιμων τροφίμων, είτε τα καθιστά λιγότερο θρεπτικά.
Σύμφωνα με μια ειδική έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), οι αποδόσεις των καλλιεργειών έχουν ήδη αρχίσει να μειώνονται ως αποτέλεσμα της αύξησης της θερμοκρασίας, της αλλαγής των βροχοπτώσεων και των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Εν τω μεταξύ, μελέτες έχουν δείξει ότι λόγω του αυξημένου διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τα φυτά ενδέχεται να διαθέτουν μειωμένο ψευδάργυρο, σίδηρο και πρωτεΐνη – θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται οι άνθρωποι για να επιβιώσουν.
Επιπρόσθετα, ο υποσιτισμός συνδέεται με μια ποικιλία ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του καρκίνου και του διαβήτη. Μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο μειωμένης ανάπτυξης στα παιδιά, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη γνωστική λειτουργία.
Η κλιματική αλλαγή θέτει σε κίνδυνο επίσης ό, τι καταναλώνουμε από τη θάλασσα. Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών έχει οδηγήσει πολλά είδη ψαριών να μεταναστεύσουν προς τους πόλους της Γης αναζητώντας ψυχρότερα νερά.
Η προκύπτουσα μείωση των αποθεμάτων ψαριών σε υποτροπικές περιοχές έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διατροφή, επειδή πολλές από αυτές τις παράκτιες κοινότητες εξαρτώνται από τα ψάρια για μια σημαντική ποσότητα πρωτεΐνης στη διατροφή τους.
Μολυσματικές ασθένειες
Η υπερθέρμανση του πλανήτη, διευρύνει τη γεωγραφική περιοχή όπου έντομα όπως τα τσιμπούρια και τα κουνούπια θέλουν να ζουν. Αυτά τα πλάσματα, όμως, είναι γνωστοί φορείς ασθενειών όπως ο δάγκειος πυρετός και η ελονοσία. Έτσι, αυξάνεται ο κίνδυνος τέτοιου είδους ασθένειες να εξαπλωθούν σε περισσότερα μέρη του κόσμου.
Η κλιματική αλλαγή, αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ασθενειών που μπορούν να μεταδοθούν μέσω του νερού, όπως η χολέρα, ο τυφοειδής πυρετός και τα παράσιτα.
Το γεγονός αυτό δεν είναι απίθανο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πολλοί πληθυσμοί της γης αλληλεπιδρούν καθημερινά με βρώμικα νερά.
Παράλληλα, όταν υπάρχει ξηρασία, οι άνθρωποι δεν μπορούν να πλύνουν τα χέρια τους, ή αναγκάζονται να πίνουν από ακατάλληλες πηγές νερού, πράγμα που είναι ιδιαίτερα επίφοβο για μετάδοση ασθενειών.
Ψυχική υγεία
Ένα κοινό που αποτέλεσμα οποιασδήποτε καταστροφής που σχετίζεται με το κλίμα, είναι ο φόρος στην ψυχική υγεία. Οι άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους, την περιουσία τους, τη δουλειά τους και μερικές φορές τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Αυτό λοιπόν επιδρά άμεσα στον ψυχικό τους κόσμο. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι πυρκαγιές και οι τυφώνες, προκαλούν τέτοιο άγχος, που μπορούν να οδηγήσουν σε διαταραχή μετατραυματικού στρες, ή ακόμα και σε αυτοκτονία μακροπρόθεσμα. Ένας άλλος παράγοντας, είναι πως η κλιματική αλλαγή προκαλεί δυσανάλογη ζημιά στους πιο ευάλωτους ανθρώπους του κόσμου.
Εντωμεταξύ, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δεν εμφανίζονται μεμονωμένα. Ανά πάσα στιγμή, μια κοινότητα μπορεί να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα ατμοσφαιρική ρύπανση, επισιτιστική κρίση, ασθένειες και υπερβολική ζέστη! Καταλαβαίνει κανείς, ότι αυτό είναι ιδιαίτερα καταστροφικό σε κοινότητες όπου τα φαινόμενα υποσιτισμού και φτώχειας είναι ήδη αυξημένα.
Και όμως, υπάρχει ακόμα ελπίδα
Τα τελευταία χρόνια, επιστήμονες και περιβαλλοντικοί ακτιβιστές έχουν αρχίσει να πιέζουν για περισσότερη έρευνα σχετικά με τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στην ανθρώπινη υγεία.
«Υπάρχει σημαντική έλλειψη χρηματοδότησης για την κλιματική αλλαγή και την υγεία», λένε οι ειδικοί. «Για το λόγο αυτό, μερικά από τα στοιχεία που έχουμε είναι ακόμα αποσπασματικά».
Ωστόσο, η ελπίδα δεν έχει χαθεί. Στη Συμφωνία του Παρισιού, χώρες σε όλο τον κόσμο δεσμεύτηκαν να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τους 2 ° C (3,6 ° F) – και κατά προτίμηση στους 1,5 ° C (2,7 ° F) – μειώνοντας τις εκπομπές τους.
Εν τω μεταξύ, ειδικοί και ακτιβιστές έχουν παρουσιάσει λύσεις που μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία.
Αυτές περιλαμβάνουν έγκαιρες προειδοποιήσεις θερμότητας και ειδικά κέντρα ψύξης, πιο ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού και απαλλαγή των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης από την εξάρτηση από το ηλεκτρικό δίκτυο.
Σύμφωνα με τους μελετητές της έρευνας, η πανδημία δίνει την ευκαιρία στους παγκόσμιους ηγέτες να σκεφτούν πιο στρατηγικά γύρω από το μείζον αυτό θέμα. Για παράδειγμα, ο κορονοϊός έχει δημιουργήσει προβλήματα με την αποτελεσματικότητα πολλών χωρών να αναδιαρθρώσουν τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης.
Κατά τη διαδικασία, «μπορούν για παράδειγμα να αναζητήσουν νέους τρόπους για τη μείωση των αποβλήτων και των εκπομπών, όπως η χρήση περισσότερων νοσοκομείων με ανανεώσιμη ενέργεια».
«Είναι στο χέρι μας», προειδοποιούν. «Αν μείνουμε άπραγοι, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά».
Πηγή: nationalgeographic.com
