H Μεσημβρινή Ανατρεπτική Κυκλοφορία του Ατλαντικού (AMOC), δηλαδή η ζώνη που μεταφέρει θερμό νερό από τους τροπικούς προς τον Βόρειο Ατλαντικό, ενδέχεται να καταρρεύσει μέσα στις επόμενες δεκαετίες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Αν συνεχίσουμε να εκπέμπουμε ορυκτά καύσιμα με τον σημερινό ρυθμό, αυτό θα μπορούσε να συμβεί γύρω στα μέσα του αιώνα – ή ενδεχομένως ήδη από το 2025.
Το σχετικά θερμό κλίμα της Δυτικής Ευρώπης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην AMOC, η οποία μεταφέρει θερμό και αλμυρό επιφανειακό νερό από τους τροπικούς μέσω του Βόρειου Ατλαντικού. Όταν πλησιάζει τον Βόρειο Πόλο, ψύχεται και σχηματίζει θαλάσσιο πάγο. Στη συνέχεια, το υπόλοιπο νερό βυθίζεται και μεταφέρεται προς τα νότια, ολοκληρώνοντας έτσι τον σχετικό κύκλο.
Ωστόσο, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του IFL Science, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι είναι πιθανό αυτή η τεράστια ωκεάνια ζώνη μεταφοράς να καταρρεύσει εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής – ακόμα και κατά τον αιώνα που διανύουμε.
The Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC) could potentially collapse as early as 2025, says a new study.https://t.co/Q4hRhls5o2
— IFLScience (@IFLScience) July 25, 2023
Η νέα μελέτη για την κλιματική αλλαγή και τον Ατλαντικό
Δύο επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, προβλέπουν με βεβαιότητα 95% ότι η AMOC θα καταρρεύσει μεταξύ 2025 και 2095, εάν οι σημερινές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν να υφίστανται. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί πιθανότατα σε 34 χρόνια, γύρω στο 2057, όπως υποστηρίζουν.
Ενώ εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής πρόκειται να συνεχίσουν να αυξάνονται οι μέσες θερμοκρασίες σε παγκόσμιο επίπεδο, το φαινόμενο αυτό σημαίνει ότι τμήματα της Δυτικής Ευρώπης θα μπορούσαν να γίνουν πιο ψυχρά. Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνεται ότι η κατάρεευση της AMOC θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας στις τροπικές περιοχές και σε περαιτέρω επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο.
«Η κατάρρευση της AMOC μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για το κλίμα της Γης, για παράδειγμα, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται η θερμότητα και οι βροχοπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενώ η ψύξη της Ευρώπης μπορεί να φαίνεται λιγότερο σοβαρή καθώς ο πλανήτης στο σύνολό του θερμαίνεται και οι καύσωνες εμφανίζονται συχνότερα, η κατάρρευση αυτή θα συμβάλει στη μεγαλύτερη υπερθέρμανση των τροπικών περιοχών, όπου η άνοδος των θερμοκρασιών έχει ήδη προκαλέσει δύσκολες συνθήκες διαβίωσης», δήλωσε ο καθηγητής Πέτερ Ντίτλεβσεν, συγγραφέας της μελέτης από το Ινστιτούτο «Νιλς Μπορ» του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα ευρήματα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τα συμπεράσματα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών που δημιουργήθηκε για να αντικατοπτρίζει το status quo της κλιματικής επιστήμης. Οι πρόσφατες εκτιμήσεις της IPCC ανέφεραν ότι η πλήρης κατάρρευση της AMOC είναι απίθανη εντός του 21ου αιώνα.
Ωστόσο, αυτή η νέα μελέτη υποστηρίζει ότι η κατάρρευση της AMOC είναι πολύ πιθανή σε αυτόν τον αιώνα. Για τη μελέτη, η ομάδα ανέλυσε τις επιφανειακές θερμοκρασίες της θάλασσας σε μια συγκεκριμένη περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού από το 1870 έως σήμερα ως υποκατάστατο της ροής της AMOC. Σε συνδυασμό με νέα στατιστική ανάλυση, η ομάδα ισχυρίζεται ότι τα δεδομένα τούς παρείχαν μια πιο «ισχυρή» εκτίμηση σε σχέση με προηγούμενες εργασίες.
«Χρησιμοποιώντας νέα και βελτιωμένα στατιστικά εργαλεία, κάναμε υπολογισμούς που παρέχουν μια πιο στιβαρή εκτίμηση για το πότε είναι πιθανότερο να συμβεί η κατάρρευση της Θερμόαλης Κυκλοφορίας, κάτι που δεν είχαμε καταφέρει να κάνουμε προηγουμένως», εξήγησε η καθηγήτρια Σουζάνε Ντίτλεβσεν του Τμήματος Μαθηματικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης.
Δεν είναι η πρώτη προειδοποίηση ότι η AMOC αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι η ροή της AMOC επιβραδύνεται και βρίσκεται στην πιο αδύναμη κατάσταση που έχει υπάρξει εδώ και χίλια χρόνια. Ο τρόπος για να αποφευχθεί η κατάρρευσή της είναι να σταματήσει άμεσα η χρήση ορυκτών καυσίμων, αλλά η παγκόσμια κοινότητα έχει επιδείξει αργά αντανακλαστικά παρά το υψηλό διακύβευμα.
«Το αποτέλεσμά μας υπογραμμίζει τη σημασία της μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το συντομότερο δυνατό», πρόσθεσε ο καθηγητής Πέτερ Ντίτλεβσεν.
