Σας το είπαμε πως η παρουσίαση του βιβλίου του Στέφανου Παραστατίδη στο Κιλκίς θα βγάλει μικρότερες ή μεγαλύτερες ειδήσεις. Ε, η σημαντικότερη είδηση προήλθε από τον Μανόλη Όθωνα, εκ των στενότερων συνεργατών της Φώφης Γεννηματά και διευθυντή του πολιτικού της γραφείου μέχρι τον απροσδόκητο θάνατό της.
Ο Μανόλης Όθωνας προτείνει να μην συμμετάσχει το ΠΑΣΟΚ σε καμία κυβέρνηση .
«Πιστεύω ότι σήμερα δεν υπάρχουν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την συγκρότηση κυβερνητικού σχήματος συνεργασίας που θα προωθήσει πολιτικές Σοσιαλδημοκρατίας. Ούτε πιστεύω ότι μια κυβέρνηση με βασικό πυλώνα είτε τη ΝΔ είτε το ΣΥΡΙΖΑ και συμπλήρωμα το ΠΑΣΟΚ, που θα συγκροτηθεί με μια προσχηματική προγραμματική συμφωνία που θα μείνει στα χαρτιά, θα δώσει αξιόπιστη και βιώσιμη απάντηση πολιτικής και κυβερνητικής σταθερότητας. Το αντίθετο μάλλον», εκτιμά.
«Και ναι, κανείς μας δεν θα συμβιβαστεί με ένα ΠΑΣΟΚ «ΚΚΕ του Κέντρου» αλλά σας καλώ να μην συμβιβαστούμε ούτε με ένα ΠΑΣΟΚ «Τσόντα ή Εταίρα του Κέντρου»!», διαμηνύει- και τονίζει: «Μια τέτοια καθαρή θέση απαιτεί υπερβάσεις και πιθανόν μεταθέτει χρονικά την εφαρμογή πολιτικών που πράγματι είναι επείγουσες για τη χώρα. Αυτό όμως τελικά είναι ευθύνη και απόφαση των πολιτών. Αναγνωρίζω ότι ο δρόμος αυτός είναι δύσκολος, επίπονος, ανηφορικός. Δρόμος που δεν οδηγεί κάποιους μονίμως εν αναμονή υπουργούς στο προσκήνιο ξανά αλλά είναι ο μόνος που μπορεί να οδηγήσει την Σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο ξανά».
Τα «Παιχνίδια Εξουσίας» αναδεικνύουν την πρόταση του Μανόλη Όθωνα όχι μόνο λόγω της πολιτικής βαρύτητας που διαθέτει σε ένα τουλάχιστον τμήμα της Χαριλάου Τρικούπη, αλλά και γιατί –όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε- απασχολεί ως πρόταση ουκ ολίγα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη. Νεότερα προσεχώς!
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ ΟΘΩΝΑ ΕΧΕΙ ΩΣ ΕΞΗΣ:
1. Ευχαριστώ το συγγραφέα για την πρόσκληση και όλους σε σας που ανταποκριθήκατε στο κάλεσμα του να μοιραστούμε κάποιες σκέψεις για την Σοσιαλδημοκρατία με αφορμή ένα εξαιρετικό βιβλίο.
Επιτρέψτε μου εισαγωγικά μια προσωπική αναφορά και εξήγηση. Αν ήταν απλά για μια συζήτηση για τη Σοσιαλδημοκρατία, δεν χρειαζόταν να διασχίσω όλη την Ελλάδα κατά μήκος, από την Κρήτη στο Κιλκίς. Κυρίως είμαι εδώ γιατί εκτιμώ τον Στέφανο Παραστατίδη. Ο Στέφανος που ξέρω, ο δικός μου Στέφανος, δεν είναι συνηθισμένη , ούτε εύκολη περίπτωση ούτε πολιτικού ούτε ανθρώπου. Είναι μάλλον μια υβριδική φυσιογνωμία. Παρότι γιατρός – και καλός γιατρός – είναι ταυτόχρονα και πολιτικός επιστήμονας και πολιτικός. Και αυτά τα δύο τελευταία – πολιτικός επιστήμονας και πολιτικός – μπορεί να είναι όροι ομόηχοι και συναφείς αλλά στην πραγματικότητα συνδυάζονται σπάνια. Ο Στέφανος είναι μια τέτοια σπάνια περίπτωση που η βαθιά θεωρητική του κατάρτιση δρα ενισχυτικά και όχι ανασχετικά στο να δρα μαχητικά ως πολιτικό στέλεχος. Θυμάστε, οι παλιότεροι, ένα άλλο βιβλιαράκι που κυκλοφορούσε τα πρώτα χρόνια του ΠΑΣΟΚ με τίτλο «Σοσιαλισμός : Θεωρία και Πράξη». Αυτό είναι ο Στέφανος. Αλλά και ως άνθρωπος σε μπερδεύει. Καλοσυνάτος, γελαστός, καλοπροαίρετος, ρομαντικός και την ίδια στιγμή άτεγκτος, αυστηρός, ανυποχώρητος σε ότι παραβιάζει τον προσωπικό αξιακό, ηθικό και δεοντολογικό του κώδικα. Θα προσθέσω μια μαρτυρία που συμπυκνώνει τα παραπάνω. Όταν το 2019 η Φώφη Γεννηματά ανακοίνωσε ότι η επιλογή της για την νευραλγική θέση του Γραμματέα Οργανωτικού ήταν ο Στέφανος Παραστατίδης, υπήρξε μουρμούρα « τι τον θέλει τώρα αυτόν τον ΚαμινοΠαπανδρεικό να του δώσει τα κλειδιά του κόμματος κ.ο.κ». Την ρώτησα και εγώ « Αλήθεια δεν μου είπες γιατί αυτός ; Είσαι σίγουρη ;» «Ο Στέφανος, μου είπε, είναι από τους ελάχιστους που μπορεί να δώσει πολιτικό περιεχόμενο στην οργανωτική ανασυγκρότηση του κόμματος και ταυτόχρονα είναι καλό παιδί. Την πολιτική διαφωνία δεν την αποκλείω όμως και αυτή θα την χειριστεί με αξιοπρέπεια και μπέσα. Θέλω εκεί ένα τέτοιο επαρκές πολιτικά στέλεχος αλλά και ένα τέτοιο άνθρωπο που δεν θα χρειάζεται να κοιτάμε πλάι μας και πίσω μας μην μας την φέρει». Και ήταν αρκετές οι φορές στα 2 επόμενα χρόνια που μου είπε «Είδες που στο έλεγα;». Ειλικρινά λυπάμαι που δεν ψηφίζω στο Κιλκίς αλλά με παρηγορεί ότι μάλλον δεν το χρειάζεται αυτή τη φορά. Αν και θέλω να επισημάνω σε σας, τους φίλους του, ότι στις εκλογές ισχύει μια παροιμία που λέμε στο τόπο μου. «Απού φοβάται, δε φοβάται….».
2. Μπαίνοντας στο θέμα του βιβλίου ξεκινώ απαντώντας στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος του βιβλίου « Η Σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο ξανά;». Η απάντηση μου είναι «Ναι, γιατί δεν γίνεται αλλιώς», αφού αυτό απέδειξαν τα αίτια που προκάλεσαν μια αλληλουχία κρίσεων τα τελευταία χρόνια. « Ναι, γιατί η Σοσιαλδημοκρατία μόνο μπορεί» όπως απέδειξε ο τρόπος αντιμετώπισης αυτών των κρίσεων που υιοθετήθηκε ακόμα και από όσους καμία ιδεολογική ή πολιτική σχέση με την σοσιαλδημοκρατία δεν έχουν. Αφού λοιπόν αντικαταστήσουμε το ερωτηματικό του τίτλου με θαυμαστικό, τίθεται το επόμενο ερώτημα «Ναι, αλλά ποια σοσιαλδημοκρατία και με ποιους ;»
3. Επιτρέψτε μου να «προσγειώσω», λίγο απότομα ίσως, τη συζήτηση γύρω από αυτό το ερώτημα κατευθείαν στα καθ’ ημάς , δηλαδή στην Ελλάδα του σήμερα. Γιατί η αέναη περιδίνηση στους δαιδαλώδεις διαδρόμους μιας μακροσκοπικής ιστορικής και ιδεολογικής προσέγγισης, συχνά εξαντλεί και εξαντλείται πριν φτάσει το δια ταύτα. Την απάντηση λοιπόν στο «Ποια σοσιαλδημοκρατία;» στην Ελλάδα του 2023 προτείνω να την αναζητήσουμε στην αναγκαία σύζευξη της «Αλλαγής» και του «Εκσυγχρονισμού». Δύο εμβληματικών όχι μόνο λέξεων αλλά και κυβερνητικών περιόδων της σοσιαλδημοκρατικής παράταξης στην Ελλάδα που ήταν και παραμένει το ΠΑΣΟΚ. Η τρίτη και τελευταία, αν και όχι τόσο πρόσφατη πια, κυβερνητική περίοδος σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης , η περίοδος 2009-2012 , αν και η είχε έστω και ως αδιακήρυκτα, ως πρόθεση και πρόταγμα ακριβώς αυτήν την σύζευξη και κινήθηκε σε αυτήν την κατεύθυνση, σημαδεύτηκε τελικά από την αγωνιώδη και μοναχική τότε, προσπάθεια διάσωσης της χώρας από την χρεωκοπία που κληρονόμησε. Το μετέωρο και ανολοκλήρωτο αυτό βήμα λοιπόν, για μια ισορροπημένη και λειτουργική σύζευξη «Αλλαγής» και «Εκσυγχρονισμού», εκκρεμεί.
4. Σε τι όμως συνίσταται αυτή σύζευξη, που έχει ανάγκη η χώρα αλλά και ο χώρος της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα; Ταιριάζει ο ριζοσπαστισμός, ο πρωτόγονος δυναμισμός , ακόμα και ο ρομαντισμός της περιόδου της Αλλαγής με τον ορθολογισμό, τον ρεαλισμό και την κοσμοπολίτικη εξωστρέφεια της περιόδου του Εκσυγχρονισμού; Αρκετοί και από εμάς τους ίδιους στο ΠΑΣΟΚ – άλλοι αφελώς και άλλοι ιδιοτελώς – επιμένουμε να σκιαμαχούμε για το ποιο από τα δύο, διαφορετικά υποτίθεται, ΠΑΣΟΚ ήταν καλύτερο. Ενώ στην πραγματικότητα η μία περίοδος ήταν η φυσική συνέχεια της άλλης αν δούμε την μεγάλη εικόνα αντί να εστιάζουμε με πάθος και επιμονή – μεγαλύτερο και από των πολιτικών μας αντιπάλων – σε επιμέρους παθογένειες , αστοχίες και παραστρατήματα που βεβαίως και στις δύο περιόδους υπήρξαν. Και ξεχνάμε ότι μεταξύ αυτών των δύο περιόδων είχε μεσολαβήσει μια μικρή λεπτομέρεια. Είχε αλλάξει ο κόσμος. Στα λίγα χρόνια που μεσολάβησαν τον παλιό διπολικό κόσμο του «ψυχρού πολέμου» διαδέχθηκε ο μονοπολικός τότε κόσμος της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, που καθιστούσε αδύναμες ή και αδύνατες τις κλασικές συνταγές της σοσιαλδημοκρατίας. Γιατί βασικά εργαλεία όπως πολιτικές τόνωσης της εσωτερικής ζήτησης, κρατικού ελέγχου σημαντικών τομέων της οικονομίας δεν μπορούσαν να «δουλέψουν» πιά.
5. Σήμερα που υπάρχει ξανά μια έντονη κινητικότητα στην ανακατανομή της γεωπολιτικής και οικονομικής ισχύος και σε ένα κόσμο που αλλάζει με φρενήρεις ρυθμούς τεχνολογικής εξέλιξης οι απαντήσεις θα αναζητηθούν στη βάση των αρχών της “ιστορικής” ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και στα διακριτά αλλά άλληλο -συμπληρωματικά χαρακτηριστικά της Αλλαγής και του Εκσυγχρονισμού. Στο κοινό τόπο συνάντησης τους θα αναζητήσουμε το περιεχόμενο μιας πολιτικής και προγραμματικής πρότασης που :
- Θωρακίζει και ενισχύει τη Δημοκρατία, τους θεσμούς του κράτους δικαίου, τα ατομικά δικαιώματα χωρίς εκπτώσεις, χωρίς συμψηφισμούς, χωρίς συμβιβασμούς.
- Προωθεί τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ακόμα και αυτές ξεβολεύουν παραδοσιακά κοινωνικά και εκλογικά μας ακροατήρια. Από την μεταρρυθμιστική όμως αυτή ατζέντα όχι μόνο δεν μπορούν να εξαιρούνται αλλά πρέπει να προτάσσονται αυτές που αφορούν το ίδιο το πολιτικό σύστημα, την οικονομική ελίτ, το τραπεζικό σύστημα, τα καρτέλ και τα media. Να μην είμαστε δηλαδή μεταρρυθμιστές «ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στ’ αλεύρι»
- Δεν συγχέει τον φιλελευθερισμό με τον νεοφιλελευθερισμό αλλά ούτε τον σοσιαλισμό με τον κρατισμό.
- Στηρίζει την επιχειρηματικότητα με πολιτικές που σπάνε τις μονοπωλιακές δομές στην παραγωγή, την αγορά και τη διανομή και δεν μετατρέπει τη χώρα σε εργασιακό μεσαίωνα ή φορολογικό παράδεισο για επιτήδειους.
- Δεν βαπτίζει ως λαϊκό κάθε συντεχνιακό και λαϊκίστικο αίτημα, αλλά ούτε θεωρεί ως λαϊκίστικο κάθε λαϊκό αίτημα.
- Έχει ως αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα σύγχρονα δημόσια συστήματα Υγείας και της Παιδείας με καθολικά προσβάσιμες ποιοτικές υπηρεσίες για τους πολίτες.
6. Η ιχνογράφηση , έστω με αδρές γραμμές, του περιγράμματος για το ποια σοσιαλδημοκρατία είναι επείγουσα ανάγκη να έλθει ξανά στο προσκήνιο στη χώρα, δεν μπορεί να αφήνει σε εκκρεμότητα το ερώτημα με ποιους , δηλαδή ποιοι θα υπηρετήσουν και θα εφαρμόσουν μια τέτοια πολιτική πρόταση. Εμείς οι Σοσιαλδημοκράτες ή «άλλοι» που τους υποδύονται ευκαιριακά για λόγους πολιτικής και εκλογικής σκοπιμότητας; ‘Η μήπως κάποιος από τους «άλλους» ως δεσπόζουσα δύναμη με αναγκαστικό συμπλήρωμα εμάς ; Η απάντηση είναι για μένα προφανής. Πράγματι οι κυβερνητικές συνεργασίες με σαφείς και εκ των προτέρων γνωστούς προγραμματικούς όρους θα μπορούσε να είναι η απάντηση για πολιτική και κυβερνητική σταθερότητα. Γενικά ισχύει. Στην Ελλάδα, όμως, του 2023 με δεδομένα τις πολιτικές συνθήκες , το πολιτικό σύστημα και τους διαφαινόμενους πολιτικούς συσχετισμούς, ισχύει?; Πιστεύω ότι σήμερα δεν υπάρχουν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την συγκρότηση κυβερνητικού σχήματος συνεργασίας που θα προωθήσει πολιτικές Σοσιαλδημοκρατίας. Ούτε πιστεύω ότι μια κυβέρνηση με βασικό πυλώνα είτε τη ΝΔ είτε το ΣΥΡΙΖΑ και συμπλήρωμα το ΠΑΣΟΚ, που θα συγκροτηθεί με μια προσχηματική προγραμματική συμφωνία που θα μείνει στα χαρτιά, θα δώσει αξιόπιστη και βιώσιμη απάντηση πολιτικής και κυβερνητικής σταθερότητας. Το αντίθετο μάλλον. Μόνο η ισχυρή , πολιτικά, εκλογικά και κοινοβουλευτικά παρουσία ΠΑΣΟΚ θα του δώσει τη δυνατότητα να (επί)βάλλει πολιτικό και προγραμματικό πρόσημο Σοσιαλδημοκρατίας στην κυβέρνηση της χώρας. Σε κάθε άλλη περίπτωση πιστεύω ότι πρέπει να προτάξουμε να υπηρετήσουμε το λαό και τη χώρα όχι προφανώς ως κόμμα διαμαρτυρίας αλλά ως κόμμα εξουσίας που διατυπώνει, εκφράζει, διεκδικεί και συμβάλλει την προώθηση των κοινωνικών και πολιτικών αιτημάτων της περιόδου με όρους σύγχρονης Σοσιαλδημοκρατίας που ναι (!) επιστρέφει ξανά στο προσκήνιο. Ως κόμμα εξουσίας που δεν έχει όμως την εξουσία ως αυτοσκοπό αλλά ως μέσο υπηρέτησης αρχών, αξιών και πολιτικών επιλογών. Ως κόμμα εξουσίας που έχει την πίστη , την αυτοπεποίθησή και το πάθος να διεκδικήσει την εξουσία και όχι να την επαιτεί ούτε να του απονέμεται ή να του επιβάλλεται από εξωθεσμικά κέντρα για να λειτουργεί ως αναγκαίο κακό ή ως άλλοθι. Και ναι, κανείς μας δεν θα συμβιβαστεί με ένα ΠΑΣΟΚ «ΚΚΕ του Κέντρου» αλλά σας καλώ να μην συμβιβαστούμε ούτε με ένα ΠΑΣΟΚ «Τσόντα ή Εταίρα του Κέντρου» !
Μια τέτοια καθαρή θέση απαιτεί υπερβάσεις και πιθανόν μεταθέτει χρονικά την εφαρμογή πολιτικών που πράγματι είναι επείγουσες για τη χώρα. Αυτό όμως τελικά είναι ευθύνη και απόφαση των πολιτών. Αναγνωρίζω ότι ο δρόμος αυτός είναι δύσκολος, επίπονος, ανηφορικός. Δρόμος που δεν οδηγεί κάποιους μονίμως εν αναμονή υπουργούς στο προσκήνιο ξανά αλλά είναι ο μόνος που μπορεί να οδηγήσει την Σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο ξανά.
