Εμμέσως πλην σαφώς ανώτατη πηγή των Βρυξελλών παραδέχτηκε σε άτυπη ενημέρωση διαπιστευμένων δημοσιογράφων πως η θετική ατζέντα Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας θα είναι μη αναστρέψιμη εφόσον ξεκινήσει, ανεξαρτήτως της στάσης της γειτονικής μας χώρας στις σχέσεις της με την Ελλάδα!
«Υπήρχαν τρία μείζονα ζητήματα, με τα οποία ασχολούμασταν σε σχέση με την Τουρκία: Κυπριακό, Ανατολική Μεσόγειος και διμερείς σχέσεις με Ελλάδα. Στα δύο τελευταία υπάρχει σαφής πρόοδος, στο Κυπριακό όμως όχι. Εύχομαι πάντως το Κυπριακό να ήταν όντως το μόνο δύσκολο σημείο σε σχέση με την Άγκυρα”, ο ανώτατος αξιωματούχος, ενώ σημείωσε με νόημα: «Αυτή την περίοδο έχουμε μία πιο ήρεμη κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχουν βελτιωθεί τους τελευταίους μήνες».
Στην ενημέρωση ενόψει του Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, που προετοίμασε το Συμβούλιο Κορυφής της Πέμπτης και της Παρασκευής, ο ανώτατος αξιωματούχος, ερωτηθείς σχετικά με το πώς θα υλοποιηθεί η αναστροφή της θετικής ατζέντας σε σχέση με την Τουρκία, σε περίπτωση που η τελευταία ξεκινήσει εκ νέου τις προκλητικές ενέργειες (και δη λόγω της ανακοινωθείσας επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου στα Βαρώσια στις 20 Ιουνίου), επανέλαβε ότι η θεσμοθετηθείσα πολιτική της ΕΕ είναι να υπάρχουν επαφές με τις τουρκικές Αρχές με στόχο την προώθηση αυτής της θετικής ατζέντας. “Γνωρίζουμε βεβαίως, γιατί έχει συμβεί κατά το παρελθόν, ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν κατεύθυνση, ότι μπορεί να υπάρξουν ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο ή αλλού, που μπορεί να βλάψουν τα συμφέροντα της ΕΕ. Δεν είναι τόσο θέμα αναστρεψιμότητας όσο το να υπάρχει μία συνολική προσέγγιση, στην οποία φυσικά περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο να επιδεινωθεί η κατάσταση. Εγώ θα επέλεγα τον όρο συνολική πολιτική, στο πλαίσιο της οποίας διαθέτουμε εργαλεία για να μεταφέρουμε τη δυσφορία ή τη διαφωνία μας, εάν η Τουρκία προβεί σε κάποιες ενέργειες. Δε γνώριζα ότι ο Τούρκος Πρόεδρος σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Βόρεια Κύπρο. Θα δούμε ποιο είναι το πρόγραμμα και το περιεχόμενο της επίσκεψης. Στο Κυπριακό, όπως προείπα, έχουμε διαφορετική θέση σε σχέση με την Τουρκία. Προσωπικά βρέθηκα στην Άγκυρα πριν από 10 μέρες και είχα την ευκαιρία να θίξω το θέμα αυτό με τον ομόλογό μου”.
Ο ανώτατος αξιωματούχος, δηλαδή, ανατρέπει πλήρως την επιχειρηματολογία της ελληνικής κυβέρνησης πως η θετική ατζέντα, εφόσον υιοθετηθεί, θα είναι αναστρέψιμη σε περίπτωση που η Τουρκία ξαναρχίσει τις προκλήσεις στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο, αν και εκφράζεται ένας προβληματισμός για το τι θα συμβεί με το Κυπριακό. Υπενθυμίζεται πως η θετική ατζέντα περιλαμβάνει την έναρξη των συζητήσεων τόσο για τη νέα τελωνειακή ένωση Τουρκίας -ΕΕ., όσο και για το προσφυγικό. Οι εξελίξεις, μάλιστα, δείχνουν να δικαιώνουν όλους εκείνους που επιμένουν πως η ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να δώσει την έγκρισή της για τη θετική ατζέντα, να τη συνδέσει με ένα νέο Ελσίνκι, χωρίς τις αρνητικές πλευρές της περιόδου Σημίτη-η αξιωματική αντιπολίτευση, μάλιστα, προτείνει να υπάρξει ως τελική κατάληξη η Χάγη.
Τα «Παιχνίδια Εξουσίας», προς πληρέστερη ενημέρωση των αναγνωστών του Eidiseis, δημοσιεύουν την off the record ενημέρωση του ανώτατου αξιωματούχου της ΕΕ στους διαπιστευμένους δημοσιογράφους πριν το Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών:
-«Αυτή την περίοδο έχουμε μία πιο ήρεμη κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχουν βελτιωθεί τους τελευταίους μήνες. Την ίδια ώρα υπάρχει ένα αρνητικό στοιχείο, το οποίο αφορά το θέμα της Κύπρου, καθώς η Τουρκία προσέρχεται με έναν τρόπο, με τον οποίο δε μπορούμε να συμφωνήσουμε. Κατά συνέπεια, συζητούμε με την Τουρκία επ’ αυτού του θέματος», είπε χαρακτηριστικά στην αρχική του τοποθέτηση.
-Ερωτηθείς εάν οι συνομιλίες ΕΕ-ΗΠΑ αναμένεται να επηρεάσουν τις συζητήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο (FAC, EUCO) σχετικά με την Τουρκία, ο αξιωματούχος επεσήμανε ότι αυτό το διάστημα οικοδομείται μία ισχυρή διμερής σχέση με τη διακυβέρνηση Biden. «Έχουν ήδη υπάρξει επαφές υψηλού επιπέδου με τη νέα διακυβέρνηση σε σειρά ζητημάτων. Προφανώς, το θέμα της Τουρκίας και της Ανατολικής Μεσογείου αποτελούν μέρος των συζητήσεων. Αυτό που θέλουμε στις συζητήσεις μας με τις ΗΠΑ επί του θέματος αυτού είναι να ανταλλάξουμε απόψεις ως προς την επίτευξη του στόχου μας. Στόχος της ΕΕ είναι να μία πολιτική προσέγγισης με την Τουρκία προκειμένου να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας με μία τόσο σημαντική γειτονική χώρα, προκειμένου να εδραιώσουμε μία θετική ατζέντα και να προχωρήσουμε στα διάφορα κεφάλαια αυτής της περιεκτικής και περίπλοκης σχέσης. Αυτή είναι και η προσέγγιση των Αμερικανών φίλων μας και θα εργαστούμε σε αυτή την κατεύθυνση».
-Σε ερώτηση για το πώς θα υλοποιηθεί η αναστροφή της θετικής ατζέντας σε σχέση με την Τουρκία, σε περίπτωση που η τελευταία ξεκινήσει εκ νέου τις προκλητικές ενέργειες (και δη λόγω της ανακοινωθείσας επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου στα Βαρώσια στις 20 Ιουνίου), ο Ευρωπαίος αξιωματούχος επανέλαβε ότι η υιοθετηθείσα πολιτική της ΕΕ είναι να υπάρχουν επαφές με τις τουρκικές Αρχές με στόχο την προώθηση αυτής της θετικής ατζέντας. «Γνωρίζουμε βεβαίως, γιατί έχει συμβεί κατά το παρελθόν, ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν κατεύθυνση, ότι μπορεί να υπάρξουν ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο ή αλλού, που μπορεί να βλάψουν τα συμφέροντα της ΕΕ. Δεν είναι τόσο θέμα αναστρεψιμότητας όσο το να υπάρχει μία συνολική προσέγγιση, στην οποία φυσικά περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο να επιδεινωθεί η κατάσταση. Εγώ θα επέλεγα τον όρο συνολική πολιτική, στο πλαίσιο της οποίας διαθέτουμε εργαλεία για να μεταφέρουμε τη δυσφορία ή τη διαφωνία μας, εάν η Τουρκία προβεί σε κάποιες ενέργειες. Δε γνώριζα ότι ο Τούρκος Πρόεδρος σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Βόρεια Κύπρο. Θα δούμε ποιο είναι το πρόγραμμα και το περιεχόμενο της επίσκεψης. Στο Κυπριακό, όπως προείπα, έχουμ διαφορετική θέση σε σχέση με την Τουρκία. Προσωπικά βρέθηκα στην Άγκυρα πριν από 10 μέρες και είχα την ευκαιρία να θίξω το θέμα αυτό με τον ομόλογό μου».
-Ερωτηθείς για το εάν η θέση της Τουρκίας επί του Κυπριακού (πρόκριση της επιλογής δύο ξεχωριστών κρατών) θα αποτελέσει στο επικείμενο Ε.Ε. έναν επιπλέον όρο για την ύπαρξη θετικής ατζέντας και εάν υπάρχει περίπτωση η χρηματοδότηση για το προσφυγικό να τελέσει υπό τον όρο της μη ύπαρξης εντάσεων σε Αιγαίο και Ανατολικής Μεσόγειο, ο Ευρωπαίος αξιωματούχος επανέλαβε ότι η ΕΕ έχει εντελώς διαφορετική άποψη από την Τουρκία σχετικά με τη διευθέτηση του Κυπριακού: “Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι παραδοσιακές παράμετροι και τα Ψηφίσματα των ΗΕ παραμένουν σε ισχύ. Ο Γ.Γ. των ΗΕ εργάζεται σε αυτό το πλαίσιο. Είχα την ευκαιρία να συζητήσω τη θέση της Τουρκίας στην Άγκυρα και ήταν σαφές για μένα ότι έχουμε πλέον πολύ διαφορετικές θέσεις. Κοινός στόχος παραμένει σε κάθε περίπτωση η επίτευξη κανονικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η προσέγγιση είναι επομένως διαφορετική, αλλά συνεχίζουμε να εργαζόμαστε επί του θέματος. Το θέμα αυτό είναι μέρος της συνολικής ατζέντας, των συνολικών σχέσεων με την Τουρκία.
Για το προσφυγικό, είπε χαρακτηριστικά: «Η Τουρκία υπήρξε επί σειρά ετών μία πολύ σημαντική χώρα στο πλαίσιο της σύγκρουσης στο Αφγανιστάν, αποτελεί σημαντικό μέλος του ΝΑΤΟ και φαίνεται ότι η Τουρκία ενδέχεται να αναλάβει το θέμα της ασφάλειας του αεροδρομίου. Αυτό είναι κάτι που εκτιμούμε ιδιαίτερα, επειδή η παρουσία της διεθνούς κοινότητας στο Αφγανιστάνμπορεί να θεωρείται εγγυημένη μόνο υπό την τήρηση συγκεκριμένων ελάχιστων όρων, ένας εκ των οποίων είναι οι διεθνείς συνδέσεις. Επομένως, η ασφάλεια του αεροδρομίου αποτελεί πολύ σημαντικό έργο και εάν τελικά οριστικοποιηθεί ότι η Τουρκία θα το αναλάβει, αυτό θα αποτελέσει πολύ σημαντική συνεισφορά στο μέλλον του Αφγανιστάν. Με την Τουρκία έχουμε την ίδια προσέγγιση σε ό,τι αφορά το Αφγανιστάν, δηλαδή η δρομολόγηση μίας πολιτικής διαδικασίας. Η Τουρκία προσπάθησε να οργανώσει μία διάσκεψη για το θέμα αυτό στην Κωνσταντινούπολη, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό λόγω της άρνησης συμμετοχής των Ταλιμπάν. Το Αφγανιστάν είναι το πεδίο, επί του οποίου έχουμε την ίδια προσέγγιση με την Τουρκία. Άρα, εάν η Τουρκία εγγυηθεί την ασφάλεια του αεροδρομίου, θα είμαστε ευγνώμονες, καθώς θα εργαζόμαστε υπό βελτιωμένες συνθήκες για το μέλλον του Αφγανιστάν. Η ΕΕ έχει εμπλοκή στη χώρα αυτή και θέλουμε να συνεχίσουμε την εμπλοκή μας. Θα δούμε, όμως, τι θα συμβεί, όταν αποσυρθεί η διεθνής στρατιωτική παρουσία”.
-Ερωτηθείς δε να δώσει εξηγήσεις σχετικά με το εάν η μόνη διαφωνία ΕΕ και Τουρκίας αφορά το Κυπριακό και όχι, επί παραδείγματι, τη Λιβύη και την Ανατολική Μεσόγειο, ο Ευρωπαίος αξιωματούχος απάντησε ότι προφανώς δεν είναι αυτό το μοναδικό σημείο διαφωνίας. «Στο θέμα της Λιβύης έχουμε διαφορετικές απόψεις, αλλά είμαστε πλέον πιο κοντά στις θέσεις μας σε σχέση με ό,τι ίσχυε πριν από 6 μήνες. Έχουμε αρκετά περιεκτικές συζητήσεις με Τούρκους αξιωματούχους επί ενός καίριου θέματος για το μέλλον της Λιβύης και αυτό είναι η απόσυρση κάθε είδους ξένης στρατιωτικής παρουσίας. Σε αυτό το θέμα διαφωνούμε. Η Τουρκία πιστεύει ότι όλοι πρέπει να αποσυρθούν ταυτοχρόνως. Και στο θέμα της Συρίας έχουμε διαφορετικές απόψεις, αλλά όχι όπως πριν από έναν χρόνο. Υπήρχαν τρία μείζονα ζητήματα, με τα οποία ασχολούμασταν σε σχέση με την Τουρκία: Κυπριακό, Ανατολική Μεσόγειος και διμερείς σχέσεις με Ελλάδα. Στα δύο τελευταία υπάρχει σαφής πρόοδος, στο Κυπριακό όμως όχι. Εύχομαι πάντως το Κυπριακό να ήταν όντως το μόνο δύσκολο σημείο σε σχέση με την Άγκυρα».
