Θα αποτελέσει ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών την απαρχή ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου για επίλυση των προβλημάτων των δυο χωρών ή αποτελούν απλώς μια κίνηση για να κερδηθεί χρόνος και …φτου από την αρχή;
Δύσκολο να απαντήσει κανείς αυτή τη στιγμή με απόλυτη βεβαιότητα.
Κατ΄αρχάς, τι είναι οι διερευνητικές επαφές: Αποτελούν άτυπες επαφές και όχι διαπραγμάτευση μεταξύ των δυο χωρών, με την κάθε πλευρά να μπορεί να εγείρει όποιο θέμα και αν επιθυμεί και την άλλη πλευρά να το αποδέχεται ως θέμα ή να μην το αποδέχεται. Στις συνομιλίες υπάρχει ρήτρα εμπιστευτικότητας, ώστε να μην διαρρέεται τι συζητείται και δεν υπάρχουν κοινά πρακτικά. Το σημαντικότερο, ίσως, δεν ισχύει τίποτε από τα συμφωνηθέντα, εάν δεν επιτευχθεί μια συνολική συμφωνία. Εάν διαπιστωθεί διαφωνία, οι δυο χώρες μπορεί να υπογράψουν συνυποσχετικό και να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Τι θα συζητηθεί στις διερευνητικές επαφές: Η Ελλάδα διαμηνύει ότι δεν συζητάει παρά θέματα που αφορούν τις θαλάσσιες ζώνες –αν και ο πρωθυπουργός στις δημόσιες δηλώσεις του έχει αποφύγει να αναφέρει ολοκληρωμένα τη πάγια ελληνική θέση «θαλάσσιες ζώνες νησιωτικών περιοχών». Η Αθήνα, δηλαδή, δεν συζητάει παρά μόνο υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ και χωρικά ύδατα, όσο και αν το τελευταίο χρόνια τώρα δεν το παραδεχόμαστε δημοσίως. Η Τουρκία, αντιθέτως, εμφανίζεται κατηγορηματική πως θα θέσει στο διάλογο και άλλα θέματα, πρωτίστως την αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νησιών και τις λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο.
Πώς θα αντιδράσει η Αθήνα εάν τεθούν αποστρατιωτικοποίηση και «γκρίζες ζώνες»: Μπορεί να δηλώσει στην τουρκική πλευρά ότι δεν συζητά κανένα τέτοιο θέμα. Το να αποχωρήσει από τις συζητήσεις για αυτό θεωρείται δύσκολο, αφού στο «παιχνίδι των ευθυνών» δεν θα πρέπει να χρεωθεί τυχόν ναυάγιο των ευθυνών. Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί στο εσωτερικό της χώρας μας εάν ένας τούρκος επίσημος (πχ το συνηθίζει τελευταία ο Μ. Τσαβούσογλου) δηλώσει ότι έθεσε τέτοια θέματα στο τραπέζι.
Έχει διασφαλιστεί πως οι διερευνητικές θα συνεχιστούν κανονικά; Δεν γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή αν και τι είδους διαβεβαιώσεις έχει λάβει η Αθήνα ότι η Άγκυρα θα σταματήσει τις προκλήσεις όσο διάστημα διεξάγονται οι διερευνητικές επαφές. Η «Συμφωνία του Βερολίνου», με το κείμενο που είχαν συζητήσει Καλίν και Σουρανή, υπό τη διαμεσολάβηση της γερμανικής Καγκελαρίας, ήταν ένα κείμενο που προέβλεπε τι ακριβώς έπρεπε να αποφύγει η κάθε χώρα την περίοδο των συζητήσεων. Το κείμενο του Βερολίνου, ωστόσο, δεν απέκτησε ποτέ ισχύ και σήμερα δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς έχει συμφωνηθεί στο παρασκήνιο. Το ORUC REIS προφανώς και δεν θα βγει, αλλά τι θα ισχύσει σε περίπτωση πχ υπερπτήσεων πάνω από ελληνικά νησιά κοκ;
Οι διερευνητικές πόσο θα διαρκέσουν; Σίγουρα θα υπάρξουν και άλλοι γύροι, καθώς στον 61ο γύρο θα υπάρξει διερεύνηση των θέσεων της κάθε πλευράς από την άλλη-και αυτό γιατί έχουν αλλάξει πάρα πολλά από το 2016 που διεξήχθη ο τελευταίος γύρος. Η ελληνική πλευρά πχ θα κατανοήσει ποια είναι η ατζέντα με την οποία έχει λάβει εντολή να προσέλθει στις συζητήσεις η τουρκική αντιπροσωπεία.
Ο 61ος γύρος γίνεται για να κερδηθεί χρόνος και να αποκλιμακωθεί η ένταση ή και για να υπάρξει κατάληξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου; Αθήνα και Άγκυρα ευελπιστούν στο πρώτο, οι ευρωατλαντικοί εταίροι πιέζουν για μια συνολικότερη διευθέτηση. Η ανάληψη της προεδρίας Μπάιντεν συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση με τις γενικότερες πρωτοβουλίες που αναμένεται να λάβει, ενώ και το ΝΑΤΟ και οι Βρυξέλλες πιέζουν προς συνολικότερες διευθετήσεις στην περιοχή, αρχής γενομένης από το Κυπριακό.
Ποιοι αποτελούν τις διαπραγματευτικές ομάδες: Επικεφαλής της ελληνικής ομάδας είναι ο πολύπειρος πρέσβης ε.τ. Παύλος Αποστολίδης, ενώ συμμετέχουν στην αντιπροσωπεία ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού και η Ιφιγένεια Καναρά, διευθύντρια του Γραφείου του ΓΓ του υπουργείου Εξωτερικών. Η τουρκική πλευρά δεν έχει ανακοινώσει επισήμως τη σύνθεσή της, αλλά εκτιμάται πως το πρόσωπο που προορίζεται για επικεφαλής της είναι ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών Τσαγατάι Ερτσιγές-σκληρό πρόσωπο, καθώς θεωρείται ο συντάκτης πολλών χαρτών για την αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών.
