Ο χθεσινός σεισμός στην Κρήτη, μεγέθους 6 σύμφωνα με όλα τα έγκυρα διεθνή σεισμογραφικά κέντρα (π.χ. ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία), δεν υπήρξε απλά ένας ακόμη ισχυρός σεισμός στη χώρα μας. Αντίθετα, ο σεισμός αυτός ήδη έγραψε ιστορία στα σεισμολογικά πράγματα της χώρας, έστω κι αν οι περισσότεροι δεν το αντιλαμβάνονται.
Πρώτα απ’ όλα ο σεισμός της Κρήτης έγραψε ιστορία γιατί αποτελεί μια περίπτωση όπου η σεισμολογική κοινότητα της χώρας έγκαιρα αντιλήφθηκε τον κίνδυνο και εξίσου έγκαιρα υπέδειξε την εφαρμογή σχετικού επιχειρησιακού σχεδίου. Συγκεκριμένα, επειδή η σεισμική δράση στο Αρκαλοχώρι είχε ξεκινήσει στις αρχές Ιουνίου του 2021, στις 21 Ιουλίου αποφασίστηκε η έκτακτη συνεδρίαση της Επιτροπής, η οποία κατέληξε ότι ενδέχεται να γίνει και μεγαλύτερος σεισμός και να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το επιχειρησιακό Σχέδιο Εγκέλαδος. Προληπτική εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου δεν γίνεται για αναμενόμενο σεισμό μεγέθους 4 ή 4,5. Γίνεται για ισχυρό σεισμό μεγαλύτερο του 5, ιδίως όταν η σεισμική δράση εξελίσσεται σε χερσαίο χώρο.
Συνεπώς, είναι προφανές ότι η Επιτροπή αναφερόταν στο ενδεχόμενο ενός ισχυρού σεισμού. Ίσως είναι η πρώτη φορά που αυτό γίνεται με τέτοια επάρκεια στη χώρα μας, δηλαδή έγκαιρη επισήμανση του κινδύνου και υπόδειξη πρακτικών μέτρων αντισεισμικής προστασίας, χωρίς όμως να προκληθεί κοινωνική αναστάτωση. Από αυτή την άποψη, ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας και η Γεν. Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έδρασαν έγκαιρα. Τώρα ανοίγει ο δρόμος για να εγκαθιδρύσουμε καλές πρακτικές για μια πιο συστηματική αξιολόγηση της σεισμικής δράσης στη χώρα μας σε βραχυχρόνιο ορίζοντα.
Στην χερσαία περιοχή της Κρήτης δε γνωρίζουμε τόσο ισχυρό σεισμό τουλάχιστον από το 1900 και μετά, οπότε διαθέτουμε ενόργανες καταγραφές των σεισμών. Γι’ αυτό πολλοί πίστευαν ότι η Κρήτη δεν κινδυνεύει παρά μόνο από σεισμούς με επίκεντρο στη θάλασσα. Αυτό διαψεύστηκε πλέον πανηγυρικά. Γνωρίζουμε τώρα ότι έχουμε ενεργά ρήγματα στη χέρσο της Κρήτης και τα οποία δίνουν σημαντικά μεγέθη. Αυτό το γεγονός αλλάζει δραστικά το σκηνικό του σεισμικού κινδύνου όχι μόνο στην Κρήτη αλλά και σε όλη τη χώρα. Γιατί τώρα πλέον καταλαβαίνουμε καλύτερα από ποτέ ότι οι γνώσεις μας είναι ελλιπέστατες τόσο για τα ρήγματα όσο και για τις πιθανές εστίες μελλοντικών σεισμών. Καμία περιοχή της χώρας δεν πρέπει πλέον να θεωρείται απρόσβλητη από τους σεισμούς, έστω κι αν δεν υπάρχει καταγεγραμμένο ιστορικό.
(Ο Δρ Γεράσιμος Α. Παπαδόπουλος είναι Σεισμολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης ΕΕ και UNESCO-Μέλος της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου-Συγγραφέας του βιβλίου «Στα Μονοπάτια του Εγκέλαδου», Εκδόσεις Οσελότος, Ιούνιος 2021)2021).
