Η προοπτική μιας πολύ πιθανής αν όχι προεξοφλημένης μακρόχρονης αντιπαράθεσης στα όρια του Ψυχρού Πολέμου και των θερμών επεισοδίων ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ρωσία μπορεί να αλλάξει τις διεθνείς και περιφερειακές ισορροπίας της Τουρκίας του Ερντογάν με την συνολική επιστροφή της Άγκυρας στην ατλαντική κανονικότητα;
Πριν επιχειρήσουμε να απαντήσουμε ας κάνουμε μια ιστορική αναδρομή.
Στην διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η Τουρκία του Ινονού ήταν ουδέτερη – με τον καθηγητή Landau να την έχει βαπτίσει ως επιτήδειο ουδέτερο (The evasive neutral) – αλλά επένδυε στην νίκη της Γερμανίας με στόχο την επιστροφή της στον Καύκασο και στην Μέση Ανατολή.
Τον Αύγουστο του 1944 όταν η πορεία της Γερμανίας προς την ήττα ήταν πλέον μη αντιστρέψιμη η Άγκυρα διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Βερολίνο και τον Φεβρουάριο του 1945 κήρυξε τον πόλεμο στο Τρίτο Ράιχ.
Σήμερα, αν ο Πούτιν θέσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υπό τον έλεγχο του την Ουκρανία, η Τουρκία ανακτά πλήρως και επαυξημένη την γεωπολιτική υπεραξία που είχε στην διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Με όχι ευκαταφρόνητο οικονομικό κόστος στον τουρισμό και στην ενέργεια, η Τουρκία του Ερντογάν μπορεί να διεκδικήσει το ρόλο του σημαντικότερου προπύργιου των ΗΠΑ και του Νότου κοντά στην Ρωσία.
Η δραματική επιδείνωση των σχέσεων της Ρωσίας με την Δύση είναι ο από μηχανής θεός που θα διευκολύνει την υπέρβαση της εκκρεμότητας των ρωσικών πυραύλων S-400, αλλά και θα θέσει σε δεύτερο πλάνο την αντιπαράθεση ΗΠΑ –Τουρκίας για τους Κούρδους της Βορειοανατολικής Συρίας.
Εξυπακούεται ότι η αναβάθμιση της διευρυμένης πλέον στα Βαλκάνια Νοτιοανατολικής Πτέρυγας του ΝΑΤΟ προϋποθέτει προληπτική ενεργοποίηση των ΗΠΑ σε δύο πεδία
-Πρώτον στην αποτροπή περαιτέρω αναζωπύρωσης του εθνικιστικού πυρετού στην Βοσνία –Ερζεγοβίνη και στην Σερβία που μπορεί να προκαλέσει Ντόμινο αποσταθεροποίησης στα Βαλκάνια με την εμπλοκή χωρών μελών του ΝΑΤΟ όπως η Κροατία, η Βουλγαρία, η Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία.
– Δεύτερον στο μέτωπο της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης με ζητούμενο σε πρώτη φάση ένα μορατόριουμ μονομερών ενεργειών και σε δεύτερη την διατύπωση κοινά αποδεκτών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης που να καθιστούν δύσκολη αν όχι απαγορευτική την παλινδρόμηση στην ένταση.
Η αλλαγή αφηγήματος δεν θα είναι δύσκολη για τον Ερντογάν, καθώς η αντιπαλότητα με την Ρωσία είναι μια σταθερά τριών αιώνων που έχει σημαδευτεί από αμέτρητους ρωσοτουρκικούς πολέμους.
Η επερχόμενη αναβάθμιση της Άγκυρας στους σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον δεν αφορά μόνον την γεωπολιτική της βαρύνουσα σημασία στους συσχετισμούς ισχύος Δύσης-Ρωσίας, αλλά περιλαμβάνει και την Μέση Ανατολή όπου η κρίση στην Ουκρανία θα βραχυκυκλώσει την άτυπη συνεργασία των δύο Υπερδυνάμεων και στον πόλεμο κατά των Τζιχαντιστών στην Συρία αλλά και απέναντι στο Ιράν.
(Ο Γιώργος Καπόπουλος είναι δημοσιογράφος- διεθνολόγος)
