Μετά από είκοσι χρόνια πολέμου που στοίχισε στις ΗΠΑ 3.000 νεκρούς, 1500 από άλλες δυτικές χώρες, 30.000 τραυματίες και 150.000 νεκρούς Αφγανούς, έγινε αντιληπτό ότι η Δημοκρατία δεν είναι εξαγώγιμο προϊόν.
Η απελευθέρωση των λαών είναι υπόθεση των ίδιων των λαών
Όταν το 2001 έγινε η επίθεση της Αλ-Καιντα μέσα στο αμερικανικό έδαφος, οι νεοσυντηρητικοί σύμβουλοι του Μπούς του νεότερου δεν άφησαν την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Μια κρίση με αφορμή την τρομοκρατία τους έδινε την ευκαιρία να δείξουν την αμερικανική ισχύ, να αυξήσουν το κύρος του προέδρου, να τρομάξουν άλλες απείθαρχες χώρες και να εφαρμόσουν το πείραμα της «εξαγωγής της Δημοκρατίας». Το τελευταίο δεν τους ήρθε στο μυαλό από το πουθενά. Είναι γνωστό ότι κάποιοι από αυτούς ήταν πρώην τροτσκιστές και θέλησαν να εφαρμόσουν την πρακτική της «εξαγωγής της επανάστασης» από την πλευρά της «έξαγωγής της δημοκρατίας» . Αυτοί οι νεοσυντηρητικοί (neocons) πίστευαν ότι ο νεοφιλελευθερισμός και η παγκοσμιοποίηση θα τροφοδοτούσε για πολλά χρόνια, ίσως για πάντα τον δυτικό καπιταλισμό. Έβλεπαν την άνοδο της Κίνας και ήθελαν να προφτάσουν. Σχεδίασαν και εφάρμοσαν την τιμωρία των απείθαρχων τότε (Αφγανιστάν, Ιράκ) και αργότερα την περικύκλωση της Ρωσίας με τις πορτοκαλί επαναστάσεις και τις Αραβικές ανοίξεις. Πέραν των γεωστρατηγικών στοχεύσεων σκοπός ήταν να δημιουργήσουν ελεγχόμενα καθεστώτα με φιλελεύθερη αντίληψη που θα άνοιγαν τις αγορές τους στα δυτικά προϊόντα και στην εκμετάλλευση των πόρων τους.
Το δυτικό στρατιωτικο-βιομηχανικό πλέγμα έτριβε τα χέρια του μια και δημιουργήθηκε ανάγκη για εξοπλισμούς διαφορετικούς από αυτούς που επέβαλε μέχρι τότε ο ψυχρός πόλεμος. Αντί βαριά πυροβόλα και άρματα μάχης, χρειαζόταν οχήματα με ολόπλευρη προστασία, αλεξίσφαιρα γιλέκα και πυρομαχικά αεροσκαφών μεγάλης ακρίβειας. Φτηνά και πολλά αντί λίγα και ακριβά. Επιπλέον δεν υπήρχε χώρα που θα έλεγε όχι στην αντιμετώπιση μιας ύπουλης απειλής όπως η τρομοκρατία, ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτέμβρη και τις βομβιστικές επιθέσεις σε πόλεις της Δύσης, αργότερα.
Και ο αντίπαλος της Δύσης;
Οι Ταλιμπάν μετά το πρώτο σοκ από την γρήγορη κατάληψη του Αφγανιστάν κατάλαβαν ότι μπορούν να γυρίσουν το παιγνίδι αν κηρύξουν ‘’πατριωτικο-θρησκευτικό’’ πόλεμο. Ο ξένος, ο άπιστος ήταν η απειλή τους. Η είσοδος στα παραδοσιακά οικογενειακά κάστρα ήταν η προσβολή της αξιοπρέπειάς τους. Κάποιοι λάθος βομβαρδισμοί σε τελετές γάμων έδωσαν το έναυσμα. Τα διεφθαρμένα καθεστώτα και οι συνεργάτες των δυτικών ήταν η εγγύς εικόνα του αντιπάλου. Ήταν οι ξένοι που ήθελαν να αλλάξουν με τη βία τα πατροπαράδοτα έθιμα μιας κοινωνίας που αντιδρούσε σε κάθε αλλαγή. Προσάρμοσαν έτσι την πολεμική τακτική στα μέτρα τους. Ανταρτοπόλεμος με βομβιστικές ενέργειες, νάρκες και προσβολές από απόσταση με τα κατάλληλα γι αυτό τον σκοπό καλάσνικωφ και τα ελαφριά αντιαρματικά RPG-7, που τα προμηθεύονταν από το Πακιστάν, την Ρωσία και την Kίνα. Οι υπηρεσίες πληροφοριών των δυτικών έβρισκαν μερικά παλαιά όπλα και χαίρονταν όταν τελικά αλλά κατόπιν εορτής αποκαλύφθηκε ότι όλοι οι αντάρτες είχαν καινούργια όπλα στα σπίτια τους.
Οι Ταλιμπάν είχαν κεντρική διοίκηση, πειθαρχία, πληροφορίες, καλές τακτικές και είχαν υποσκάψει το ηθικό του υποτιθέμενου παντοδύναμου μισθοφορικού αφγανικού στρατού των 300.000. Φαίνεται ότι προχωρούν τώρα βάσει σχεδίου.
Θα υπάρξουν αντιγραφές;
Υπάρχουν ήδη. Η μαύρη Αφρική βράζει. Τα διεφθαρμένα καθεστώτα-χούντες που υπάρχουν σαν κατάλοιπα της αποικιοκρατίας δεν έχουν λαϊκή βάση. Οι αραβικές δικτατορίες κρατιούνται μόνο με τη βία και το χρήμα στους ημέτερους. Οι αγράμματες μάζες, κύρια της επαρχίας, προσελκύονται από το ριζοσπαστικό Ισλάμ και τα παρακλάδια της Αλ-Κάιντα.
Αφού δεν υπάρχει ψωμί, υπάρχει μόνο ο Αλλάχ και το μίσος για τα διεφθαρμένα καθεστώτα και τους ξένους που τα στηρίζουν. Ο κίνδυνος νέων εξεγέρσεων υπάρχει και για τον Καύκασο και την κεντρική Ασία. Να θυμηθούμε το Γκρόζνι στην Τσετσενία και το γειτονικό στο Αφγανιστάν κινεζικό Ξινγιανγκ, με τους μουσουλμάνους Ουιγούρους.
Θα υπάρξει νέα φάση τρομοκρατίας στη Δύση;
Όσο υπάρχει φτώχεια στις μητρικές χώρες των μεταναστών και γκέτο στις δυτικές χώρες, θα προσελκύονται κάποιοι σε ακραίες πρακτικές για να τιμωρήσουν τους πλούσιους και ‘’άπιστους’’. Η τρομοκρατία θα συνεχίσει να τροφοδοτεί την ακροδεξιά και νέα μέτρα ‘’εσωτερικής ασφάλειας’’ από τις κυβερνήσεις.
Αυτό που λείπει
Αν γυρίσουμε πίσω στη δεκαετία του ’70 θα θυμηθούμε τους αγώνες για εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού στον λεγόμενο τότε τρίτο κόσμο. Πιθανόν ουτοπία για ένα κόσμο που ζούσε σε πρωτόγονες συνθήκες. Ήταν όμως μια προσπάθεια να φανεί η ύπαρξη άλλου δρόμου. Η εκμετάλλευση την εποχή της αποικιοκρατίας αλλά και με τις νέες μορφές της σήμερα έδειξε τα αδιέξοδα.
Ίσως χωρίς ψωμί για όλους δεν μπορεί να υπάρξει ούτε Δημοκρατία ούτε ατομικές ελευθερίες. Αυτές είναι υπόθεση των ίδιων των λαών.
Ο Ν. Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.
