Στη σκιά των τραγικών θανάτων και της αγωνίας εύρεσης των τελευταίων αγνοουμένων, τα ερωτηματικά σχετικά με την πρόκληση της πυρκαγιάς στο πλοίο «Euroferry Olympia», βόρεια της Κέρκυρας, αλλά και της διαχείρισης του περιστατικού είναι πολλά. Η κοινή γνώμη, όσοι βίωσαν εκείνες τις ώρες τον εφιάλτη και οι οικογένειες των θυμάτων, δικαιούνται άμεσες και ειλικρινείς απαντήσεις από την Κυβέρνηση, την εταιρεία και τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΛΣ- ΕΛΑΚΤ.
Εντύπωση μας προκαλεί το γεγονός ότι πρωταγωνιστικό ρόλο στο περιστατικό, στην αρχή, είχε σκάφος της Ιταλικής Οικονομικής Αστυνομίας, ενώ η φωτιά εκδηλώθηκε και εκτυλίχθηκε σε ελληνικά χωρικά ύδατα. Γι’ αυτό το λόγο, το Υπουργείο Ναυτιλίας οφείλει να δώσει στην δημοσιότητα όλο το χρονοδιάγραμμα του πλάνου επιχείρησης καθώς και το ημερολόγιο του ΕΚΣΕΔ ώστε να δοθούν απαντήσεις, μεταξύ άλλων, για το πότε ενημερώθηκε το ΕΚΣΕΔ, ποιος ήταν ο χρόνος ανταπόκρισης του ΛΣ- ΕΛΑΚΤ σε σχέση με τη λήψη του πρώτου σήματος για βοήθεια, και πότε προσέγγισαν τα σκάφη του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ το φλεγόμενο πλοίο.
Η Κυβέρνηση, λόγω μη κατανομής των απαραίτητων πόρων, έχει αμελήσει την έγκαιρη συντήρηση των σκαφών του ΛΣ- ΕΛΑΚΤ και της Πυροσβεστικής με αποτέλεσμα, σημαντικά σκάφη για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης να βρίσκονται ακινητοποιημένα και αδρανή. Άγνωστο γιατί, τα Πυροσβεστικά πλοία Ηγουμενίτσας και Πάτρας είναι υπό συντήρηση περίπου ένα χρόνο τώρα, ενώ δεν γνωρίζουμε που βρισκόταν το πυροσβεστικό πλοίο που εδρεύει στην Ηγουμενίτσα και πότε έφθασε στο τόπο του συμβάντος το πυροσβεστικό της Πάτρας.
Τα ερωτηματικά αυξάνονται διότι φαίνεται ότι η ΕΜΑΚ δεν ειδοποιήθηκε από την πρώτη στιγμή του συμβάντος εφόσον επρόκειτο για πυρκαγιά με αγνοούμενους. Δεν γνωρίζουμε πότε τελικά ειδοποιήθηκε για να επιχειρήσει, πότε επιβιβάστηκε στο πλοίο και γιατί δεν παρέμεινε, από την πρώτη νύχτα, στη θαλάσσια περιοχή ώστε να επιχειρεί κατά διαστήματα και σε βάρδιες αφού το κάθε λεπτό ήταν πολύτιμο για την σωτηρία των αγνοούμενων. Επιπλέον, το γεγονός ότι ο Λευκορώσος διασωθείς κινήθηκε από το κατώτατο γκαράζ, στο κατάστρωμα, μέσω των οδών διαφυγής αφήνει υπόνοιες για έλλειψη γνώσης και κενά στο σχεδιασμό της επιχείρησης διάσωσης. Αυτό δημιουργεί απορίες για το αν το Λιμενικό Σώμα, που είχε κάνει τις επιθεωρήσεις του πλοίου, είχε προμηθεύσει την ΕΜΑΚ με τα σχέδια του πλοίου για τον σχεδιασμό των επιχειρήσεων διάσωσης. Αναρωτιόμαστε επίσης, με ποια δεδομένα εκτίμησης της κατάστασης επιλέχθηκε η εν πλω απομάκρυνση των επιβατών με σωσίβιες λέμβους, από τη στιγμή που το πλοίο απείχε σχετικά λίγα ναυτικά μίλια από την Κέρκυρα, και αν συναίνεσαν στη συγκεκριμένη διαδικασία εκκένωσης τα έμπειρα στελέχη του ΛΣ- ΕΛΑΚΤ.
Θυμίζουμε ότι, όταν τον Αύγουστο του 2018 εκδηλώθηκε πυρκαγιά 10 ναυτικά μίλια ανοιχτά της Ύδρας, βράδυ, σε ένα από τα μεγαλύτερα σε χωρητικότητα, πλοία της ελληνικής ακτοπλοΐας, το «Ελευθέριος Βενιζέλος», με πάνω από 1000 άτομα επιβαίνοντες και με 6 τουλάχιστον μποφόρ καιρικές συνθήκες, το Λιμενικό Σώμα δεν συνηγόρησε στην εγκατάλειψη του πλοίου εν πλω, δεδομένου ότι η συγκεκριμένη επιχειρησιακή μέθοδος ενέχει πολλούς κινδύνους για τους επιβαίνοντες. Αντίθετα, αφού έλαβε υπόψη όλα τα δεδομένα της κατάστασης και σε διαρκή πάντα συνεννόηση με τον Πλοίαρχο, φρόντισε να μεταφερθεί το πλοίο, υπό διαρκή επιτήρηση και παρουσία της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών του ΛΣ- ΕΛΑΚΤ, μέσα στο Λιμάνι του Πειραιά από τα ανοιχτά της Ύδρας όπου έπλεε. Σε εκείνη την περίπτωση είχε γίνει κατορθωτό να αποβιβαστούν όλοι οι επιβαίνοντες σώοι, πλήρωμα και επιβάτες, ενώ για μέρες μετά δόθηκε μάχη με τις φλόγες ώστε να προστατευτούν οι περιουσίες των ανθρώπων και να μπορέσει τελικά το πλοίο να καταστεί και πάλι αξιόπλοο, όπως και έγινε τελικώς.
Εν τω μεταξύ, ενώ σήμερα θρηνούμε ανθρώπινες ζωές και συνεχίζονται οι προσπάθειες για τον εντοπισμό των τελευταίων αγνοούμενων, την πρώτη ημέρα του συμβάντος και ελάχιστες ώρες μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς, σε τηλεοπτική του εμφάνιση, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Κατσαφάδος, μετέφερε στην κοινή γνώμη πληροφορίες, από πηγές της εταιρείας, ότι έχουν διασωθεί και οι 290 επιβαίνοντες. Θεωρούμε ότι σύμφωνα με τον θεσμικό του ρόλο, θα έπρεπε να είχε καλύτερη ενημέρωση εφόσον δεν είχε ξεκινήσει η καταγραφή των περισυλλεγόντων.
Τέλος, υπάρχουν πολλά «κενά» όσο αφορά στον φάκελο επιθεώρησης του επιβατηγού-οχηματαγωγού πλοίου. Σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία 2017/2110 ΕΚ, τα πλοία που διενεργούν διακοινοτικούς πλόες υπόκεινται σε δυο υποχρεωτικές επιθεωρήσεις τον χρόνο, μια εν όρμω και μια κατά την εκτέλεση τακτικού δρομολογίου. Δεν γνωρίζουμε όμως αν έχουν καταγραφεί για το συγκεκριμένο πλοίο αρχεία οι εν λόγω επιθεωρήσεις. Επιπρόσθετα, ενώ οι επιθεωρήσεις με βάση τις αρχές της ΕΕ (διακοινοτική οδηγία 2017/2110 ΕΚ, report of Inspection in accordance with EU legislation), δεν αναφέρουν καμία παρατήρηση ή έλλειψη, εντούτοις σημαντικές παρατηρήσεις για την ίδια επιθεώρηση καταγράφονται μόνο στην αναφορά ενός άλλου πρωτοκόλλου, του ParisMOU. Στην επιθεώρηση του 02/22 παρατηρείται ότι το επιχειρησιακό φυλλάδιο πυρασφάλειας του πλοίου είναι ημιτελές και ότι υπήρχαν προβλήματα σε σχέση με τους κανόνες ασφαλείας. Πιο συγκεκριμένα, οι χώροι ενδιαίτησης αναφέρονται ως ακάθαρτοι, κάτι το οποίο συνάδει με τις μαρτυρίες των διασωθέντων, παρόλα αυτά όμως δόθηκε η άδεια για απόπλου.
Αναμένουμε κι άλλες απαντήσεις, όπως το αν λειτούργησαν το σύστημα πυρανίχνευσης και το σύστημα πυρόσβεσης Drencher στο χώρο οχημάτων. Γιατί βρέθηκαν οδηγοί να είναι εγκλωβισμένοι στα οχήματά τους την ώρα της πυρκαγιάς, αφού σύμφωνα με το πρωτόκολλο ασφαλείας απαγορεύεται κατά τον απόπλου να βρίσκονται άτομα στο γκαράζ. Αν το πλοίο ήταν υπέρβαρο σε οχήματα και επιβάτες και γιατί βρέθηκαν διασωθέντες επιβάτες, οι οποίοι δεν συμπεριλαμβάνονταν στην λίστα επιβαινόντων. Πως εφαρμόστηκε ο ISPS Code από την λιμενική εγκατάσταση ΟΛΗΓ Α.Ε. και πώς από το πλοίο. Ποιος ο έλεγχος από τις Λιμενικές Αρχές που όπως γνωρίζουμε διαθέτουν και όχημα X-rayScanner.
(Ο Νεκτάριος Σαντορινιός είναι Βουλευτής Δωδεκανήσου και Τομεάρχης Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ)
