Το διακύβευμα του επόμενου ανασχηματισμού είναι εάν ο πρωθυπουργός έχει συνειδητοποιήσει το μέγεθος των καινούργιων προβλημάτων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή και τα οποία επανεμφανίστηκαν τούτο τον Αύγουστο με τόσο ακραίο, απειλητικό και καταστροφικό τρόπο.
Εν όψει ανασχηματισμού ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται μπροστά σε δυο προκλήσεις :
ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ: Θα δημιουργήσει αυτόνομο υπουργείο Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών;
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ: Θα σηκώσει το τηλέφωνο για να συνομιλήσει με τον αρχηγό της αξιωματικής Αντιπολίτευσης υποδεικνύοντας πρόσωπο κοινής αποδοχής για το υπό σύσταση νέο υπουργείο που θα διαθέτει επιχειρησιακή εμπειρία και οικουμενική αποδοχή και το οποίο θα παραμένει στην ίδια θέση ως «υπηρεσιακός υπουργός», ανεξαρτήτως των κομμάτων που θα εναλλάσσονται στην εξουσία.
Και πρόκειται για πρόκληση τόσο η δημιουργία αυτόνομου υπουργείου Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών, όσο και η επιλογή προσώπου κοινής αποδοχής διότι το πρόβλημα είναι μπροστά μας και εάν η κυβέρνηση Μητσοτάκη όπως και οι άλλες κυβερνήσεις του κόσμου δεν ασχοληθούν σοβαρά με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης τότε όπως με σαφήνεια καθιστά η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, ο πλανήτης θα καταδικαστεί σε θανατηφόρα άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Η φωτιά στην Βαρυμπόμπη που απείλησε να κάψει την Αθήνα ξέσπασε όταν το θερμόμετρο στη Αττική είχε σκαρφαλώσει στους 46 βαθμούς C ! Άπνοια μεν αλλά τα πτητικά μέσα πλην του Ρωσικού Beriev είχαν σταματήσει να πετάνε στους 38 C.
Ίσως πει κάποιος αυτό ήταν ένα ακραίο γεγονός. Ορθόν, αλλά όπως προειδοποιεί η Διακυβερνητική Επιτροπή, η αύξηση της θερμοκρασίας τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή και των εκτεταμένων καταστροφών που προκαλούνται στο φυσικό περιβάλλον από τις πυρκαγιές.
Η φετινή καταστροφή χιλιάδων στρεμμάτων δασικών εκτάσεων απ άκρον σ άκρον της Αττικής αναμένεται να προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας στην Αττική τα επόμενα χρόνια.
Οι εκτιμήσεις για το μέλλον είναι ζοφερές καθώς θα αναμένεται να είναι μεγάλο το τίμημα που έχει να πληρώσει η φύση, και κυρίως η βιοποικιλότητα, από την κλιματική αλλαγή αλλά και το ξέσπασμα της πανδημίας.
Πριν από περίπου ένα χρόνο, καθώς ο κόσμος βυθίστηκε σε παρατεταμένο εγκλεισμό λόγω της πανδημίας, ορισμένοι έσπευσαν να εκτιμήσουν ότι η πανδημία ίσως αποδειχθεί ευλογία για τη φύση και την ατμόσφαιρα καθώς θα υπήρχε σοβαρή μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από το κλείσιμο των βιομηχανιών και την μείωση της κυκλοφορίας στις πόλεις.
Όμως η εκτίμηση αυτή δεν ελάμβανε υπόψιν ότι κάποια στιγμή οι πολίτες θα επέστρεφαν στην κανονικότητα -όπως και έγινε- με αποτέλεσμα η ρύπανση του αέρα και των υδάτων θα επέστρεφε στα προηγούμενα επίπεδα.
Τα οποία «πράσινα κέρδη» επέφεραν τα lockdowns εξανεμίστηκαν μέσα σε λίγες βδομάδες από την άρση των περιορισμών στις περισσότερες πόλεις του κόσμου. Το 2020 , ο κόσμος κατάφερε να αναιρέσει σχεδόν όλα τα κέρδη της πανδημίας όσον αφορά τις εκπομπές άνθρακα, τα ετήσια ποσοστά της οποίας ήταν οριακά χαμηλότερα από το προηγούμενο έτος.
Έξω έπεσαν επίσης οι εκτιμήσεις των ειδικών περί τεραστίων περιβαλλοντικών κερδών στην βιοποικιλότητα και γενικότερα στην φύση που θα προκύψουν λόγω περιορισμών στην ανθρώπινη δραστηριότητα.
Τελικά τόσο η βιοποικιλότητα όσο και το φυσικό περιβάλλοντος κατέληξαν να πληρώσουν ένα βαρύ, αν όχι το βαρύτερο, τίμημα της πανδημίας.
Τα δυο καλοκαίρια της Πανδημίας η βιοποικιλότητα είναι ένα από τα μεγαλύτερα θύματα της κλιματικής αλλαγής, με πυρκαγιές, υπερθέρμανση του πλανήτη και ακραία καιρικά φαινόμενα που οδήγησαν σε σοβαρή υποβάθμιση της χλωρίδας και της πανίδας, στη γη και στο νερό.
Όπως εύστοχα παρατηρεί ο αρθογράφος Ranvir S. Nayar εκτός από την κλιματική αλλαγή, η βιοποικιλότητα απειλείται επίσης σταθερά εδώ και δεκαετίες λόγω της ανθρώπινης απληστίας, καθώς ένας αυξανόμενος αριθμός επιχειρήσεων και κυβερνήσεων προχώρησαν σε χαλάρωση των περιβαλλοντικών κανονισμών. Μια από αυτές τις χώρες είναι οι ΗΠΑ, όπου ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέτρεψε τη γεώτρηση πετρελαίου στο καταφύγιο φυσικής άγριας ζωής της Αρκτικής στην Αλάσκα, ενάντια σε όλες τις επιστημονικές συμβουλές και παρά τις έξαλλες διαμαρτυρίες των περιβαλλοντολόγων σε όλο τον κόσμο.
Η απόφαση αυτή ανατράπηκε από τον διάδοχο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αλλά άλλες οικολογικά ευαίσθητες ζώνες του κόσμου δεν ήταν τόσο τυχερές όπως η Βραζιλία με την επιτάχυνση καθαρισμού των δασών στη λεκάνη του Αμαζονίου . Ο Μπολσονάρο έχει χαλαρώσει τους περιβαλλοντικούς κανόνες για να ευχαριστήσει τους πλούσιους συμμάχους του και τις βραζιλιάνικες αγροτικές εταιρείες. Για παράδειγμα, τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2020, κατά τη διάρκεια του lockdown, η καταστροφή των δασών του Αμαζονίου αυξήθηκε κατά 55% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλα παραδείγματα κυβερνήσεων που προσπαθούν να αμβλύνουν ή ακόμη και να καταργήσουν περιβαλλοντικούς ελέγχους που ρυθμίζουν τις επιχειρήσεις και επιδιώκουν να μετρήσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στη φύση. Αυτή η τάση έχει αυξηθεί, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς οι κυβερνήσεις προσπαθούν να ανακάμψουν από την οικονομική κατάρρευση θυσιάζοντας το περιβάλλον ή μειώνοντας το κόστος σε περιοχές όπως έργα προστασίας της φύσης.
Οι παγκόσμιες μελέτες δείχνουν μια σοβαρή αύξηση της καταστροφής των δασών και σε άλλα μέρη του κόσμου, ιδίως στη Νοτιοανατολική Ασία και την Αφρική. Η βιοποικιλότητα, η οποία είναι συνήθως η υψηλότερη στον αναπτυσσόμενο κόσμο, έχει υποστεί τρομερή απώλεια σε αυτά τα έθνη καθώς οι κυβερνήσεις μείωσαν επίσης τις δαπάνες για την προστασία άγριων ζώων και δασοφυλάκων.
Εν τω μεταξύ, μια άλλη απειλή για τη βιοποικιλότητα που προέκυψε από την πανδημία προήλθε από τη μαζική μετανάστευση καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια εργαζόμενοι που έχασαν τη δουλειά τους σε αστικά κέντρα επέστρεψαν στα σπίτια τους σε αγροτικές περιοχές και κοντά σε δάση, όπου η βιοποικιλότητα συνήθως ανθίζει. Αναφορές από διάφορες χώρες υποδηλώνουν απότομη αύξηση της λαθροθηρίας άγριων ζώων όχι μόνο λόγω της περικοπής των δασοφυλάκων, αλλά και επειδή χιλιάδες προσχώρησαν σε συμμορίες λαθροθηρίας σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια επιβίωσης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η λαθροθηρία αυξήθηκε κατακόρυφα στο Νεπάλ, το Πακιστάν και την Ινδία, καθώς και στην Τανζανία, τη Νότια Αφρική, την Κένυα και την Ουγκάντα, καθώς η απληστία των λαθροκυνηγών υποβοηθήθηκε δεόντως από την ανάγκη εκείνων που βρέθηκαν αντιμέτωποι με την πείνα ελλείψει κυβερνητικής βοήθειας. Επίσης στις ίδιες περιοχές παρατηρείται αύξηση του λαθρεμπορίου εξωτικών βοτάνων και φυτών.
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)
