Στο εξαιρετικό δοκίμιό της με τον εύγλωττο τίτλο «Πρέπει η πολιτική να γίνει ηθική;» (Εκδόσεις Εστία) η φημισμένη συγγραφέας και φιλόσοφος Μυριάμ Ρεβώ ντ’ Αλλόν υποστηρίζει ότι το κύριο γνώρισμα της ηθικότητας στο χώρο της πολιτικής είναι το αίσθημα της ευθύνης. Τόσο των πολιτικών όσο και των ίδιων των πολιτών.
Μακριά από κάθε φτηνό ηθικισμό ή λαϊκιστική δημαγωγία η Γαλλίδα φιλόσοφος μιλά για την «ηθική της ευθύνης» στην πολιτική, την οποία αντιλαμβάνεται κατά κύριο λόγο ως πράξη και ως «μέριμνα για τον κόσμο». Και ξεκαθαρίζει ότι η ηθική της ευθύνης είναι εκείνη την οποία υιοθετούν αναγκαία οι πολιτικοί όταν αντιμετωπίζουν τις πιθανές (αν όχι εντελώς προβλέψιμες) συνέπειες των πράξεων και των αποφάσεων τους.
Ας περάσουμε όμως από τη θεωρία στην πράξη και συγκεκριμένα στην πολύκροτη υπόθεση Λιγνάδη. Η στάση της κυβέρνησης, όπως αποκρυσταλλώνεται κυρίως στην συμπεριφορά της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, βρίσκεται στον αντίποδα της ηθικής της ευθύνης. Η κυρία Μενδώνη είναι εκείνη που όρισε τον Δημήτρη Λιγνάδη στη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου.
Είναι εκείνη που υπερασπίστηκε δημόσια το «ήθος» του σε ανύποπτο χρόνο. Είναι η ίδια που πριν από δύο εβδομάδες έκλεισε τα αυτιά της στις κραυγές των θυμάτων χαρακτηρίζοντάς τες «ανθρωποφαγία» και υποβαθμίζοντάς τες σε «φήμες». Και ακόμη είναι εκείνη που όταν πια δεν μπορούσε να μην ξέρει, προτίμησε να ζητήσει τη «μαρτυρία» του Δημήτρη Λιγνάδη και όχι των καταγγελλόντων ή των δημοσιογράφων που έριξαν μια δέσμη φωτός στο σκοτάδι.
Αν η κυρία Μενδώνη γνώριζε και συγκάλυπτε όλα όσα ανατριχιαστικά φέρεται να έπραξε ο Δημήτρης Λιγνάδης θα είχε ποινικές ευθύνες. Εάν δεν γνώριζε, έχει πολιτικές ευθύνες. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι επί τουλάχιστον δύο εβδομάδες υποβάθμισε συστηματικά και συνειδητά μια υπόθεση η οποία συντάραξε δικαίως την ελληνική κοινωνία.
Η επιμονή της υπουργού Πολιτισμού να μην αναλαμβάνει την ευθύνη για τις αποφάσεις της είναι δηλωτική του πώς αντιλαμβάνεται το ρόλο της. Το ζήτημα, όμως, δεν αφορά πια μόνο την ίδια, αλλά τους πολιτικούς προϊσταμένους της. Θα υιοθετήσουν την «ηθική της ευθύνης» ή θα συνεχίζουν να προστατεύουν την κύρια Μενδώνη; Σε κάθε περίπτωση οφείλουν να γνωρίζουν ότι η ηθική και η ανάληψη ευθύνης βρίσκονται πάντα στην ίδια όχθη.
(Ο Μιχάλης Χατζηκωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος)
