Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, μαζί με την ιδιωτική κατανάλωση, υπήρξαν βασικοί πυλώνες της ανάπτυξης στη διάρκεια του 2018. Στο εννεάμηνο του 2018, το μερίδιο των συνολικών εξαγωγών στο ΑΕΠ αυξήθηκε σε 36%. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το αντίστοιχο ποσοστό το 2009 δεν ξεπερνούσε το 2009, γίνεται φανερή η στροφή που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια, προς ένα πιο εξωστρεφές υπόδειγμα ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία.
Ωστόσο, μαζί με την άνοδο των εξαγωγών, σημειώνεται το τελευταίο διάστημα και σημαντική ενίσχυση των εισαγωγών, η οποία δημιουργεί πιέσεις στο εξωτερικό ισοζύγιο. Η αύξηση αυτή είναι σε ένα βαθμό αναμενόμενη, με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία ανακάμπτει και αυξάνεται ανάλογα η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και από το εξωτερικό. Αυτό, ωστόσο, σημαίνει ότι η δυναμική των εξαγωγών πρέπει να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο, ακόμη ταχύτερα για να αντισταθμιστούν οι πιέσεις.
Κι αυτό πρέπει να γίνει την ώρα που το διεθνές περιβάλλον δείχνει σημάδια επιδείνωσης. Τα μέτρα προστατευτικής εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ και τα ανάλογα αντίμετρα προκαλούν επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο, ενώ τα επιτόκια στις διεθνείς αγορές ανεβαίνουν. Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ – το οποίο είχε συμβάλει στην αύξηση της ζήτησης – ολοκληρώθηκε. Η ακραία αβεβαιότητα σχετικά με το χρόνο και τις συνθήκες του Brexit, αλλά και η κλιμάκωση του ευρωσκεπτικισμού σε χώρες όπως η Ιταλία, επηρεάζουν αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο επόμενο διάστημα, η προσπάθεια θα πρέπει να ενταθεί και όχι να χαλαρώσει. Χρειάζονται νέα εργαλεία και κίνητρα προς τις επιχειρήσεις, ώστε να επενδύσουν σε εξοπλισμό και νέες τεχνολογίες. Επίσης, χρειάζονται κίνητρα για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και επενδύσεων, οι οποίες θα διοχετεύσουν πρόσθετη τεχνογνωσία και εξειδίκευση στην παραγωγική διαδικασία. Εξίσου απαραίτητη είναι η λήψη μέτρων για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, οι οποίες εξακολουθούν να υστερούν σε αυτό τον τομέα, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Μετά από πολλά χρόνια, μπορούμε να λέμε ότι η ελληνική οικονομία αποκτά σταδιακά εξωστρεφή προσανατολισμό. Η πορεία, ωστόσο, απαιτεί συνέπεια και συνέχεια. Αυτό ακριβώς είναι το σημείο στο οποίο απαγορεύεται ο εφησυχασμός.
Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος είναι πρόεδρος του ΕΒΕΑ και της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος
