Πριν λίγες μέρες επικυρώθηκε από όλα τα μέλη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) η Διεθνής Σύμβαση Εργασίας αρ.182 για την απαγόρευση των χειρότερων μορφών εργασίας και κάθε μορφής καταπίεσης των παιδιών. Η θέσπιση ενός δεσμευτικού νομικού πλαισίου προστασίας των παιδιών από πολυάριθμους και πολυπαραγοντικούς κινδύνους αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην πορεία στήριξης του μέλλοντος κάθε πολιτισμένης κοινωνίας, δηλαδή των παιδιών.
Είναι η πρώτη Διεθνής Σύμβαση Εργασίας που κυρώνεται από όλα τα μέλη του ILO. Φαινόμενα, όπως η δουλεία, η εξαναγκαστική εργασία, το trafficking, η οιαδήποτε εκμετάλλευση ανηλίκων απαγορεύονται ρητά.
Υπολογίζεται από τον ILO ότι σήμερα περίπου 152 εκατομμύρια παιδιά εργάζονται, εκ των οποίων περίπου 73 εκατομμύρια παιδιά εμπλέκονται σε επικίνδυνες εργασίες.
Η χώρα μας έχει κυρώσει ήδη από το 1992 την Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των παιδιών (ν. 2101/1992). Σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο κάθε διεθνής σύμβαση που κυρώνεται με νόμο έχει υπερνομοθετική ισχύ (άρθρ. 28 παρ.1 Συντάγματος) : αυτό σημαίνει ότι η διεθνής σύμβαση υπερισχύει του νόμου σε περίπτωση που αποκλίνουν μεταξύ τους.
Η ως άνω Σύμβαση του ΟΗΕ έχει ως σημείο αναφοράς την διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς περιβάλλοντος ανατροφής και γενικότερα διαβίωσης των παιδιών, απαγορεύοντας κάθε μορφή εκμετάλλευσης η παρενόχλησης τους. Επιπλέον προβλέπει συγκεκριμένα δικαιώματα όπως το δικαίωμα στην υγεία, στην πρόνοια, στην εκπαίδευση, στη ψυχαγωγία, στην ελεύθερη έκφραση απαγορεύοντας ρητά κάθε μορφή εκμετάλλευσης η βίας σε βάρος τους.
Ασφαλώς όμως το μεγάλο διακύβευμα παραμένει η εφαρμογή αυτών των διεθνών συμβάσεων στη πράξη. Σε έκτακτες συνθήκες πανδημίας σε παγκόσμια κλίμακα, αναδεικνύεται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου διεθνούς μηχανισμού εποπτείας της πραγματικής προστασίας των παιδιών από παραδοσιακούς, αλλά και από νεοφανείς κινδύνους, όπως , για παράδειγμα, το bullying ακόμη και σε πολύ νεαρές ηλικίες εντός η εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά και οι βλαπτικές συνέπειες σε περίπτωση μη ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου. Η βελτίωση των σχετικών δεικτών, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ILO, την περίοδο 2000-2016 κινδυνεύει να ανατραπεί (ιδίως στις ηλικίες 5-11 ετών) λόγω της διεθνούς υγειονομικής κρίσης και των συνέπειών της στο βιοτικό επίπεδο, ιδίως των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως τα παιδιά.
Προφανώς, μια ολιστική Στρατηγική Προστασίας των Παιδιών είναι κομβικής σημασίας. Στο πλαίσιο αυτό μπορούν να αξιοποιηθούν καλές πρακτικές διεθνών οργανισμών, όπως αυτές της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και της Unicef.
Σε πρακτικό επίπεδο συνιστάται ο εμπλουτισμός του θεσμικού πλαισίου με προσθήκες όπως ένα ανεξάρτητο, ευφυές και λειτουργικό Παρατηρητήριο – Πλατφόρμα Παιδικής Ηλικίας με αποστολή την εποπτεία της προστασίας των παιδιών, αλλά και τον συστηματικό εμπλουτισμό του ισχύοντος πλαισίου, αξιοποιώντας δημιουργικά και τις νέες τεχνολογίες με σεβασμό στα προσωπικά δεδομένα και στην προσωπικότητα κάθε παιδιού. Στη πορεία αυτή θεσμοί όπως ο Συνήγορος του Παιδιού σε συνδυασμό με τους μηχανισμούς προστασίας για το παιδί εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο εφαρμόζοντας με κοινωνική ευαισθησία την σχετική ισχύουσα εθνική, ενωσιακή και διεθνή νομοθεσία, αφού ληφθούν υπόψη και αποδεδειγμένα καλές πρακτικές άλλων χωρών.
Η ανάδειξη του 2021 ως διεθνούς έτους εξάλειψης της παιδικής εργασίας, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, αξίζει να αξιοποιηθεί από τη χώρα μας ως αφετηρία – ορόσημο για μια νέα εποχή για τα παιδιά. Ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και ανατροφής, με ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση και στη ζωή γενικότερα για όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά, χωρίς άμεσες η έμμεσες διακρίσεις και αποκλεισμούς είναι αναγκαία συνθήκη για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για τα παιδιά στη χώρα μας, σε επίπεδο ΕΕ αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ας ξεκινήσει λοιπόν το νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο της Διεθνούς Κοινότητας από τα παιδιά με τη συμβολή και των κοινωνικών εταίρων (εκπροσώπων εργοδοτών και εργαζομένων), αλλά και κάθε ενεργού πολίτη σε μια δημοκρατική κοινωνία με ανθρώπινο πρόσωπο στη πράξη…
- (Ο Γιώργος Βλασσόπουλος είναι Διδάκτωρ Νομικής)
