Ολοκληρώθηκε την Κυριακή, 18 Οκτωβρίου 2020 ο δεύτερος γύρος των παρανόμων εκλογών που έλαβαν χώρα στα κατεχόμενα από τον τουρκικό στρατό εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ως νικητής τους τίθεται ο Ερσίν Τατάρ. Ηττημένος της διαδικασίας αυτής είναι ο Μουσταφά Ακιντζί, τέως «Πρόεδρος», ο οποίος και πλέον αποχωρεί από την ενεργό πολιτική σκηνή των κατεχομένων.
Υπενθυμίζεται πως προ ολίγων ημερών, στις 6 Οκτωβρίου 2020, διαδηλώθηκε από τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον τότε υποψήφιο για τις επερχόμενες «εκλογές», Τατάρ, το «άνοιγμα» του παραλιακού μετώπου των Βαρωσίων. Ειδικότερα, οι πρόσφατες αναφορές Ερντογάν και Τατάρ αφορούν σε μία παραλιακή έκταση κάποιων χιλιομέτρων, η οποία υπήρξε προ της τουρκικής εισβολής του 1974 ένα εκ των πλέον ελκυστικών τουριστικών θέρετρων της περιοχής.
Σημειώνεται πως τα Βαρώσια είναι περιφραγμένη από τον τουρκικό στρατό περιοχή και αποτελούν προάστιο της κατεχόμενης πόλεως της Αμμοχώστου. Στο πλαίσιο των λεγομένων συνομιλιών οριοθετούνταν ως ένα διαπραγματευτικό ατού, ως πλεονεκτικό χαρτί της Άγκυρας και των επιλογών της.
Το «εκλογικό σώμα» και τα εγκλήματα πολέμου
Το «εκλογικό σώμα» στα κατεχόμενα, αποτελούμενο από Τουρκοκυπρίους, εποίκους εκ Τουρκίας, που συνιστούν έγκλημα πολέμου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αλλά και Τούρκους που για λόγους που αποφάσισε κατά καιρούς η ηγεσία του αποσχιστικού μορφώματος να «πολιτογραφηθούν» ως «πολίτες» της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», αυτό το «σώμα» προέκρινε ως επικεφαλής του τον Ερσίν Τατάρ, ακραιφνώς προσκείμενο στην τουρκική ηγεσία και καθοδηγούμενο εξ αυτής1.
Το αποτέλεσμα των εκλογών δημιούργησε ποικίλες αντιδράσεις. Για τους εν Λευκωσία οικούντες, ακόμη και εάν δεν υπήρχε πρότερη γνώση των τεκταινομένων και της έκβασης, ο παρατεταμένος εκκωφαντικός ήχος και σειρήνες αυτοκινήτων, προφανώς εκ των κατεχομένων περιοχών, μετέφερε προς τις ελεύθερες περιοχές τη διαδήλωση ενός υπερβάλλοντα ενθουσιασμού για αυτή την «εκλογική νίκη». Περαιτέρω, οπτικοποιώντας το σκηνικό, επεξηγούμε πως ο όποιος ηχητικός βόμβος από τις κατεχόμενες περιοχές συνοδεύεται πάντα, όπως και το υπό αναφορά βράδυ, με την εικόνα της σημαίας του κατακτητή, που αναβοσβήνει ρυθμικά στον Πενταδάκτυλο.
Μεταβολή «ηγεσίας» και καλλιέργεια αισθήματος πλάνης
Δημόσιες σύντομες σκέψεις ή και εκτενέστερες παρεμβάσεις ως προς έναν ενδεχόμενο απότοκο της νίκης Τατάρ καταγράφονται αποσπασματικά για να καταδείξουν ένα αίσθημα πλάνης που καλλιεργείται ατμοσφαιρικά εν Κύπρω και εν Ελλάδι.
«Τούτο θα δυσχεράνει τη λύση», «θα αποτελέσει αρνητικό στοιχείο σε μια δίκαιη λύση», «θα ενισχύσει το ρόλο και τις παρεμβάσεις του Ερντογάν». Προβληματισμός ως προς τις πιο πάνω οπτικές είναι το εξής. Επί ποιας τουρκικής ηγεσίας και «ηγεσίας» των κατεχομένων υπήρξαν ευοίωνες προοπτικές για μια λύση που αποκαθιστά τη διεθνή νομιμότητα και τη διεθνή δικαιοταξία εφ’ όλης της κυπριακής επικράτειας;
Επιπλέον, η πλάνη αφορά σε μια εντύπωση πως η διαδοχή ή η μεταβολή «ηγεσίας» στα κατεχόμενα, αυτή καθ΄ εαυτή, θα μπορούσε σε κάποια περίπτωση, να συμβάλει προς την κατεύθυνση λύσης στο Κυπριακό Πρόβλημα. Υπογραμμίζεται πως το Κυπριακό
Πρόβλημα ήταν και παραμένει πρόβλημα εισβολής, κατοχής, εποικισμού, παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών, κατάσταση, για την οποία το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε την Τουρκία υπεύθυνη και ως εκ τούτου υπόλογη.
Οι «νέες πραγματικότητες» της τουρκικής λύσης
Καταγράφονται και σχολιάζονται επιγραμματικά σημεία – φράσεις από τις πρώτες δηλώσεις Τατάρ ως πλέον «επικεφαλής».
1. «Θα είναι «Πρόεδρος» όλων των Τουρκοκυπρίων». Ο Τατάρ θα είναι επικεφαλής μιας υποτελούς της Τουρκίας τοπικής διοίκησης στα κατεχόμενα από τον τουρκικό στρατό εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα ηγείται των Τουρκοκυπρίων και εκείνων που συνιστούν έγκλημα πολέμου, τουτέστιν των εποίκων.
2. «Θα ενισχύσει περαιτέρω τις σχέσεις με την Τουρκία». Οι σχέσεις της Τουρκίας με τα κατεχόμενα εδάφη δεν είναι σχέσεις δύο κρατών ή δύο πολιτικών σχηματισμών, αλλά υποτέλειας. Από της μονομερούς ανακήρυξής της «ΤΔΒΚ», το 1983, η Άγκυρα είναι ο μοναδικός παραστάτης, χορηγός, υποστηρικτής, ασκούσα παντοειδή και πολυεπίπεδο έλεγχο. Τούτο εξυπακούεται και από το γεγονός πως εφόσον τα κατεχόμενα δεν είναι κράτος, δεν είναι σε θέση να συμμετέχουν σε θεσμικές ή άλλες επίσημες διαδικασίες, που αφορούν μόνο αναγνωρισμένα υποκείμενα διεθνούς δικαίου.
3. «Θα διαφυλάξει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στην Ανατολική Μεσόγειο». Ως προς το τρίτο σημείο, τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων διασφαλίζονται από το αναγνωρισμένο υποκείμενο διεθνούς δικαίου, δηλαδή την Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας είναι πολίτες της. Ως πολίτες της απολαμβάνουν όλα τα σχετικά δικαιώματα. Η οπτική του Τατάρ προφανώς εκλαμβάνει τους Τουρκοκυπρίους, κατά την πάγια θέση και ρητορική της Άγκυρας, εκπεφρασμένη ως μέρος τουρκικού σχεδιασμού από το 1956, ως έναν ξεχωριστό λαό.
4. «Τείνει από απόψε χείρα φιλίας και ειρήνης προς τον Ελληνοκυπριακό λαό». Εμπαιγμό της νοημοσύνης αποτελεί το γεγονός πως εν τω μέσω της κατοχής και ενώ εξακολουθούν να παραβιάζονται μαζικά τα δικαιώματα του νομίμου πληθυσμού της Κύπρου, τίθεται προς το μέρος των υφισταμένων τις συνέπειες της κατ’ εξακολούθηση παρανομίας, μία «χείρα φιλίας και ειρήνης».
5. «Είναι έτοιμος να παρακαθίσει σε διαπραγματεύσεις με στόχο την επίτευξη λύσης στη βάση των πραγματικοτήτων στο νησί». Οι νέες πραγματικότητες, επί των οποίων γίνεται η αναφορά δεν παραπέμπουν σε τίποτα άλλο πέρα από τα επιγενόμενα της εισβολής και της κατοχής, των εγκλημάτων πολέμου, τα οποία διά της παρόδου του χρόνου, θεωρείται στην τουρκική οπτική πως έχουν παραγραφεί.
Ως εκ του ανωτέρω σκεπτικού, εικάζεται πως αυτό το αποτέλεσμα των «εκλογών» ενδεχομένως να λειτουργήσει εν είδει εγερτηρίου στην κυπριακή πραγματικότητα, δηλαδή να καταστούν κατανοητοί οι τουρκικοί σχεδιασμοί για τη νήσο. Οι σχεδιασμοί δεν είναι άλλοι από τον συνολικό στρατηγικό έλεγχο του χώρου της Κύπρου και όχι απλώς μίας εδαφικής περιοχής, όπως συμβαίνει επί του παρόντος.
Οι επόμενοι βηματισμοί είναι πρόδηλοι ως εκ του πέμπτου σημείου, όπως σχετικώς κατεγράφη. Μέσω των διαπραγματεύσεων, για τις οποίες δηλώνει έτοιμος ο Τατάρ, οι «νέες πραγματικότητες» θα αντανακλώνται στη θεσμική διάρθρωση του πολιτειακού μορφώματος. Τοιουτοτρόπως, ο τουρκικός έλεγχος δεν θα αναφέρεται σε μία περιορισμένη επικράτεια, αλλά πλέον νομιμοποιημένα εφ’ όλου του κρατικού μηχανισμού.
[1] Οι αναφορές που τίθενται εντός εισαγωγικών δεν παραπέμπουν σε στοιχεία, που υποδηλώνουν κρατική οντότητα
(Η Μερσίλεια Αναστασιάδου είναι Επισκέπτρια Λέκτορας στο Τμήμα Ιστορίας, Πολιτικής και Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Νεάπολις Πάφου)
