Τελικά το big bang στην Αριστερά έγινε, αλλά όχι από εκεί και απ’ αυτούς που το περιμέναμε. Ήρθε από έναν -κατά δήλωσή του- μη πολιτικό που μέσα σε 27 μέρες πολιόρκησε και κατέλαβε τον ΣΥΡΙΖΑ. Αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ έγινε ένας που δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ. Μια ερμηνεία, η πλέον διαδεδομένη και η πλέον δημοφιλής, είναι αυτή που θέλει το φαινόμενο Κασσελάκης να είναι προϊόν της αποσύνθεσης και του θανάτου αυτού του κόμματος.
Αν και η πολιτική που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία (τοξικότητα συν αντί-μνημόνιο), η πολιτική που τον κράτησε σ’ αυτήν (συνεργασία με ακροδεξιούς ΑΝΕΛ), αν και λίγοι στον ΣΥΡΙΖΑ τολμούν να παραδεχτούν πως ο γυμνός βασιλιάς Τσίπρας είναι ο κατεξοχήν υπεύθυνος για τα όσα συμβαίνουν εκεί, το φαινόμενο Κασσελάκης δεν εξηγείται μόνο απ’ αυτή την πολιτική.
Η νίκη Κασσελάκη δεν είναι προϊόν μόνο της αποτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ. Αφορά την παγκόσμια κρίση των θεσμών των αντιπροσωπευτικών δυτικών δημοκρατιών. Το φαινόμενο εδώ, όπως και σ’ άλλες χώρες, είναι αποτέλεσμα της απογοήτευσης από την πολιτική. Κατάσταση που ξεκινά από τη δεκαετία του 1990, ίσως και λίγο νωρίτερα, και κορυφώνεται σήμερα που οι πολίτες πιστεύουν πως τα πολιτικά προβλήματα λύνονται καλύτερα από μη πολιτικούς (τεχνοκράτες-Ντράγκι, πλούσιους- Τραμπ, σταρ – Γκρίλο και πλούσιους συν τήλε-σταρ- Μπερλουσκόνι). Ο κ. Κασσελάκης είναι μείγμα Πέπε Γκρίλο και Τραμπ».
Κι αυτός, όπως αυτοί οι δυο, προωθεί τον εαυτό του ως πρόγραμμα. Και οι τρεις τους στην πολιτική προέκυψαν από το πουθενά. Ο Τραμπ δεν ήταν καν μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ενώ ο Γκρίλο και ο Μπερλουσκόνι παλαιότερα έφτιαξαν δικά τους κόμματα. Όλα αυτά αντανακλούν την αποτυχία της πολιτικής, ως δραστηριότητας που εκφράζει το συλλογικό συμφέρον, να αποφύγει τη διαπλοκή της με το «πολιτικό χρήμα», να αντισταθεί στις επικοινωνιακές ανάγκες της ενημερωδιακέδασης κι να μη υποτάσσεται σε ισχυρές εξωθεσμικές ομάδες πίεσης, στην αδιαφάνεια, στην εντυπωσιοθηρία κλπ. Αν σ’ αυτά δεν απαντήσει η πολιτική με νέες ιδέες θα έχουμε να δούμε κι άλλους κασσελάκηδες ακόμη, πιθανόν και στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και στη ΝΔ.
Όσοι ελπίζουν πως το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί ν’ ανατρέψει τα δεδομένα της εκλογής Κασσελάκη, υποτιμούν το γεγονός πως τα Συνέδρια των κομμάτων της «εκλογής από τη βάση» (των μετακομμάτων δηλαδή) έχουν δευτερεύουσα σημασία, αφού μόνο στις εθνικές εκλογές μπορεί ν’ αμφισβητηθεί η αδιαμεσολάβητη σχέση ηγέτη-ψηφοφόρων. Παρόλα αυτά, αναιρώντας την αρχή του άρθρου μου, θεωρώ πως το πραγματικό big bang στο χώρο της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς είναι ακόμη εφικτό. Αρκεί η απάντηση να μην είναι υψωμένες γροθιές και συνθήματα όπως αυτά, των αλλού γι’ αλλού, νεολαίων του ΣΥΡΙΖΑ για ανυπακοές και τις Βρυξέλες που δεν θέλουν την Αριστερά. Πάντως από την Κυριακή της 24ης Σεπτεμβρίου 2023 η χώρα δεν έχει κοινοβουλευτική Αριστερά. Αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να διαρκέσει.
(Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι δρ κοινωνιολογίας)
