Προ ημερών δόθηκε στη δημοσιότητα η δεύτερη πανελλαδική έρευνα που διενήργησε η Metron Analysisγια λογαριασμό της διαΝΕΟσις σχετικά με το πώς ζουν οι Έλληνες στην πανδημία. Τα πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα της σφυγμομέτρησης ανατρέπουν τη θετική εικόνα που είχε καταγραφεί στην αντίστοιχη έρευνα του Απριλίου. Πλέον η κοινή γνώμη χαρακτηρίζεται από απαισιοδοξία και κατακλύζεται από αρνητικά συναισθήματα.
Θα ήταν παρακινδυνευμένο, όμως, να αποδώσουμε αυτή την εξέλιξη αποκλειστικά και μόνο στην έξαρση της πανδημίας που σημειώθηκε στη χώρα από το καλοκαίρι και μετά. Γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα παραγνωρίζαμε την επίδραση ενός άλλου παράγοντα που κυριάρχησε στην επικαιρότητα την ίδια περίοδο. Αναφερόμαστε βέβαια στην ελληνο-τουρκική κρίση και σε οδυνηρά περιστατικά όπως: α) η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, β) η παρατεταμένη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας από το OrucReis, γ) οι φραστικές επιθέσεις στην Ελλάδα από τον Ερντογάν και τους αξιωματούχους του και δ) η κυνική αδιαφορία των Ευρωπαίων εταίρων απέναντι στην τουρκική παραβατικότητα.
Όλα αυτά τα γεγονότα φαίνεται πως άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στον συναισθηματικό κόσμο των Ελλήνων. Προς επίρρωση του εν λόγω ισχυρισμού αρκεί να μελετήσει κανείς την έκφραση δύο συναισθημάτων που συνδέονται παραδοσιακά με τον συλλογικό ψυχισμό και την ψυχοσύσταση του κάθε λαού: την υπερηφάνεια και την αυτοπεποίθηση. Τον Απρίλιο, το 23,7% των πολιτών δήλωσαν πως διακατέχονταν από υπερηφάνεια και το 17,8% από αυτοπεποίθηση. Σήμερα τα ίδια συναισθήματα δηλώνει ότι αισθάνεται μόλις το 9% και το 6,3% των ερωτηθέντων, αντίστοιχα.
Πέρα από αυτό, τα πέντε κύρια συναισθήματα που χαρακτηρίζουν σήμερα τους Έλληνες έχουν αρνητικό πρόσημο: Αβεβαιότητα (32,5%), Ανασφάλεια (32,1%), Άγχος (24,3%), Απογοήτευση (17,7%) και Φόβος (16,9%). Αντίθετα τον Απρίλιο τέσσερα συναισθήματα με θετική χροιά καταγράφονταν στις πέντε πρώτες θέσεις: η Αισιοδοξία, η Σιγουριά, η Υπερηφάνεια και η Αυτοπεποίθηση.
Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις η κοινή γνώμη θεωρει ότι τα ελληνο-τουρκικά είναι σημαντικότερη «απειλή για τη χώρα» σε σύγκριση με τον κορονοϊό. Συνολικά, μάλιστα, αξιολογεί τα ελληνο-τουρκικά ως την τρίτη σημαντικότερη απειλή (μετά την οικονομία και το μεταναστευτικό/προσφυγικό). Περαιτέρω, το 56,6% των ερωτηθέντων δηλώνει σήμερα ότι η χώρα οδεύει προς τη σωστή κατεύθυνση ενώ μόλις πέντε μήνες νωρίτερα έδινε την ίδια απάντηση το 85,7% των πολιτών!
Είναι λοιπόν προφανές ότι τους τελευταίους μήνες καταγράφηκαν δραματικές μεταβολές στις προσδοκίες, στις στάσεις και στα συναισθήματα των πολιτών. Πρόκειται για αλλαγές που δεν φαίνεται να είναι καθόλου ανεξάρτητες από τις πληγές που προκάλεσαν στους Έλληνες τα ελληνο-τουρκικά. Οι επόμενοι μήνες και οι κυοφορούμενες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο θα δείξουν εάν αυτές οι πληγές θα επουλωθούν ή αν θα μετεξελιχθούν σε τραύματα.
(Ο Μιχάλης Χατζηκωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος)
