Μπορούμε να εκτιμήσουμε την κατάσταση λίγους μήνες μετά τις εκλογές στο διεθνές αλλά και το εσωτερικό προσκήνιο χωρίς να κατηγορηθούμε ότι παριστάνουμε τους «προφήτες»;
Μόνο αν λάβουμε υπόψη τα αντικειμενικά δεδομένα και τις τάσεις που υπάρχουν και όχι τις επιθυμίες μας.
Βλέπουμε στη διεθνή σκηνή μια οικονομική και γεωπολιτική αστάθεια που δεν μειώνεται. Αντίθετα αυξάνεται δραματικά.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία διευρύνεται με κτυπήματα στο εσωτερικό της Ρωσίας και με αύξηση της δυτικής βοήθειας από τη μια πλευρά και εμπλοκή περισσότερων δυνάμεων από την άλλη. Εξελίσσεται σε μακρόχρονη κατάσταση όπου η δυτική Ουκρανία θα γίνει μια bufferzone για τη Δύση και η ανατολική για την Ρωσία, αντίστοιχα. Δηλαδή ένας πόλεμος σταθεροποίησης συμφερόντων και όχι τριβής των αντιπάλων, όπως νόμισαν κάποιοι.
Στην οικονομία η αμερικανική υπερδύναμη έχει να αντιμετωπίσει την κατάρρευση τριών τραπεζών ενώ πολλές περισσότερες έχουν προβλήματα λόγω των αυξημένων επιτοκίων που παρασύρουν τις τιμές των ομολόγων. Κάτι αντίστοιχο αλλά σε μικρότερη κλίμακα με τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Η Λαγκάρντ (ΕΚΤ) ανακοινώνει ότι οι κοινωνικές ενισχύσεις πρέπει να μειωθούν και οι βόρειες χώρες ζητούν επιστροφή στη δημοσιονομική περιοριστική πολιτική των μειωμένων ελλειμμάτων και χρέους. Δρομολογείται η διαδικασία λήψης αποφάσεων από τις μεγάλες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση με την εξαίρεση των πολλών και μια μικρή ομάδα χωρών να παίρνει αποφάσεις.
Η Κίνα πρωτοστατεί στην παραγωγή προϊόντων και στην καθιέρωση συναλλαγών με χώρες των BRICS σε δικό τους νόμισμα, παρακάμπτοντας το αμερικανικό δολάριο. Η παραγωγή προϊόντων στην Ευρώπη δεν φαίνεται να υλοποιείται σύντομα ενώ η πολιτική της επιστροφής της υψηλής τεχνολογίας στη Δύση μάλλον όνειρο φαίνεται. Μόνο η κατασκευή εργοστασίου ημιαγωγών στην Αμερική και τη Γερμανία γίνεται και αυτό αφορά μεταφορά τεχνολογίας από την Ταϊβάν στις ΗΠΑ και στη Γερμανία και όχι από την Κίνα.
Οι πόλεμοι συνεχίζονται στην Αφρική, κύρια λόγω του ανταγωνισμού σε σπάνιες γαίες, κοβάλτιο, ουράνιο, λίθιο, αγροτικά προϊόντα. Ενώ στην Ασία επικρατεί η ρωσική ή κινεζική «ειρήνη».
Στην Τουρκία αν νικήσουν οι κεμαλιστές της συμμαχίας του Κιλιζντάρογλου θα δούμε φιλοδυτική στροφή ενώ αν νικήσει ο Ερντογάν η χώρα θα κινείται σε όλο και πιο ανεξάρτητους δρόμους. Οι συζητήσεις τις επόμενες μέρες στη Μόσχα με Τούρκους, Ρώσους, Σύριους, Ιρανούς, θα δρομολογήσουν μια νέα Μέση Ανατολή.
Η Ευρώπη βρίσκεται στη μέγγενη ανάμεσα στις αμερικανικές πιέσεις στις κυβερνήσεις για λιγότερες σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία και τις πιέσεις του επιχειρηματικού κόσμου και κύρια των βιομηχάνων που πιέζουν για μείωση των κυρώσεων και ανοιχτό εμπόριο με όλους.
Ο νότος αποβιομηχανοποιείται και έχει περιορισμούς λόγω ΚΑΠ στην αγροτική παραγωγή. Η Γερμανία διατηρεί τις ισορροπίες με τις ανατολικές χώρες που εξαρτώνται πλέον από τις ΗΠΑ και την Μ. Βρετανία αλλά προσπαθεί να κρατήσει υπό έλεγχο τον νότο για τουρισμό ή εγκατάσταση των συνταξιούχων της και αφαίμαξη των ΑΠΕ. Η Γαλλία προσπαθεί να διευρύνει μια συμμαχία των Μεσογειακών χωρών και να διατηρήσει την πυρηνική της δύναμη και τις στρατιωτικές συνεργασίες στον νότο και στον Περσικό Κόλπο μια και βλέπει ότι χάνει την επιρροή της στην παλαιά γαλλόφωνη Αφρική και η Γερμανία έχασε την παλιά της δύναμη στην Ευρώπη.
Η επόμενη μέρα μπορεί να βρει την Δύση να φθίνει και να είναι αναγκασμένη να χρησιμοποιήσει το υπέρτερο πολεμικό της οπλοστάσιο για να επανακτήσει τον ζωτικό της χώρο. Στο μεσοδιάστημα το πιθανότερο θα δούμε συγκρούσεις δι’ αντιπροσώπων όπως στην Ουκρανία ή στο Σουδάν.
Η Ελλάδα αποβιομηχανοποιημένη και με αγροτική παραγωγή μειούμενη και ασυντόνιστη κινδυνεύει σε εποχή επισιτιστικής κρίσης να μην έχει τα βασικά τρόφιμα σε προσιτές τιμές στις μεγάλες πόλεις της. Οι γραμμές μεταφοράς προϊόντων έχουν αφεθεί σε μεταπράτες που θέλουν να πλουτίσουν σε μια μέρα. Δεν υπάρχουν σοβαρά ερευνητικά κέντρα (δημόσια ή ιδιωτικά) και όλα αφήνονται στον τουρισμό που είναι γνωστός για την έλλειψη σιγουριάς και την φοροδιαφυγή στα έσοδα. Το πρόβλημα της παραγωγικότητας της χώρας δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.
Η χώρα μας δεν έχει άλλη διέξοδο από το να ενισχύσει το εσωτερικό της μέτωπο με παραγωγικότητα στην αγροτική παραγωγή και την υψηλή τεχνολογία. Οι εμπορικές σχέσεις θα πρέπει να επεκταθούν με όλες τις χώρες σύμφωνα με τα δικά μας και μόνο συμφέροντα. Οι εξοπλισμοί πρέπει να εξυπηρετούν τις λογικές ανάγκες και όχι τις μεγαλομανίες ή τα ιδιοτελή συμφέροντα κάποιων.
Σε περίπτωση νίκης της Ν.Δ. οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων αγαθών (υγεία, παιδεία, νερό, ρεύμα) θα προκαλέσουν κοινωνική αστάθεια και θα αυξήσουν τις κοινωνικές ανισότητες. Η λογική του ‘’δεδομένου’’ και του «προγεφυρώματος» στις διεθνείς σχέσεις θα δυσκολέψει και τις οικονομικές σχέσεις. Η εγκατάλειψη της Κύπρου στα νέα ενεργειακά δεδομένα θα γίνει πιο εμφανής. Γενικά η στασιμότητα και η συντηρητική πολιτική σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο δεν είναι η καλύτερη συνταγή. Πληρώνουμε ήδη την συνέχιση του δόγματος Μολυβιάτη από την σημερινή κυβέρνηση με την ‘’ακινησία’’ στην εξωτερική πολιτική.
Σε περίπτωση νίκης των αριστερών-προοδευτικών δυνάμεων θα δούμε μια ισορροπημένη πολιτική στα θέματα προστασίας της κοινωνίας που θα δώσει με την σειρά της αντοχή στις παγκόσμιες αναταράξεις. Η μεσαία επιχειρηματικότητα θα αναπνεύσει και θα μειωθεί η ασύδοτη δυναμική της οικονομικής ολιγαρχίας. Υπάρχει ελπίδα συγκρότησης καλύτερου μετώπου με χώρες του Νότου, Βαλκανικές ή βόρειες σοσιαλδημοκρατικές με κοινά συμφέροντα.
Οι σχέσεις με την Τουρκία πρέπει να αποτρέπουν κρίσεις και να προάγουν την καλή γειτονία χωρίς να αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Ειδικά αυτή την περίοδο μετάβασης σε ένα διαφορετικό κόσμο, χρειάζεται πορεία χωρίς υστερόβουλες κινήσεις, που αποσκοπούν είτε στο καλόπιασμα των μεγάλων χωρών είτε στους εσωκομματικούς συσχετισμούς.
Η χώρα μας ανήκει. Αρκετά με την δουλοπρέπεια σε ξένους και εσωτερικούς παράγοντες.
(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)
