Η άνοδος του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης BIST 100 την Παρασκευή κατά σχεδόν 3,5%, μετά από ένα δεκαπενθήμερο διακυμάνσεων, προφανώς σηματοδοτεί κάτι για την οικονομία της Τουρκίας λίγες ώρες πριν τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.
Από τη μια ίσως είναι οι τελευταίες αναλαμπές πριν τον θάνατο της τουρκικής οικονομίας, η οποία αναμένει όχι τόσο τον νικητή των εκλογών, αλλά την πολιτική που θα ακολουθηθεί.
Ειδάλλως η αγορά γνωρίζει κάτι για το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών και αντιδρά ανάλογα, όπως αντέδρασε με πτώση και αναστολή των συναλλαγών στις 15 Μαΐου μετά την απρόσμενη για πολλούς νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου.
Στην τελική αναμέτρηση της Κυριακής 28 Μαΐου, νικητής φαίνεται να είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς πήρε στις βουλευτικές εκλογές την πλειοψηφία της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, ανοίγοντας τον δρόμο για μια δεύτερη νίκη στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.
Ήταν τέτοιο το σοκ από το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου, που ακόμα και τα δυτικά μέσα σιώπησαν, προσπαθώντας να καταλάβουν τι συνέβη και δεν κατάφερε ο Κιλιτσντάρογλου έστω να πλησιάσει στις προσδοκίες τους και να αντιπαρατεθεί στα ίσα με τον Ερντογάν, σε μια αμφίρροπη έστω αναμέτρηση.
Όμως το σοκ πολύ ήταν μεγαλύτερο στην Εθνική Συμμαχία, προκαλώντας τριγμούς, γκρίνιες, πισωγυρίσματα και μια στρατηγική για τον δεύτερο γύρο, που από τη μια κέρδιζε ψηφοφόρους και από την άλλη τους έδιωχνε.
Η σιγουριά ότι θα κέρδιζαν από τον πρώτο γύρο, τους βρήκε απροετοίμαστους στην Εθνική Συμμαχία για να διαχειριστούν την ήττα και να ξεκινήσουν την προεκλογική εκστρατεία με ελπίδα για την νίκη, χάνοντας έτσι πολύτιμο χρόνο με συζητήσεις, αναζήτηση αμφίβολων συμμαχιών και στο τέλος σπατάλη χρόνου χωρίς αποτέλεσμα ουσιαστικό, που θα έδινε έστω την ελπίδα ότι θα πολεμήσουν για την επιτυχία.
Τα 12 χρόνια στην ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) του Κιλιτσντάρογλου, είχαν δώσει δείγματα γραφής ότι δεν έχει τη στόφα του νικητή ή έστω του σοβαρού διεκδικητή της νίκης. Χαμένος μεταξύ ισορροπιών σε ένα κόμμα δύσκολα διαχειρίσιμο, απλά και μόνο για να βρίσκεται στην ηγεσία του ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έχασε το δάσος, που ήταν η επαφή με τον κόσμο και έμεινε εγκλωβισμένος στο να κρατηθεί στην ηγεσία του παλαιότερου κόμματος της Τουρκίας.
Αυτοί οι συμβιβασμοί έγιναν ακόμα πιο μεγάλοι, όταν αναγκάστηκε για να αντιπαρατεθεί στις εκλογές με τον Ερντογάν, να συνεργαστεί με ετερόκλητους εταίρους σε μια Συμμαχία, πολλών ιδεολογιών κι ακόμα περισσότερων αρχηγών.
Αν προσθέσει κανείς ότι στο «τραπέζι των έξι» τρεις από τους ηγέτες προέρχονταν από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν το αποτέλεσμα ήταν προδιαγεγραμμένο να οδηγηθεί σε αποτυχία.
Αν κάποιος είναι να επιλέξει μεταξύ του αυθεντικού ΑΚΡ και του αποσπασματικού και ιμιτασιόν που μεταφέρθηκε στην Εθνική Συμμαχία, λογικό είναι να προτιμήσουν οι πολίτες το αυθεντικό κόμμα και τον Ερντογάν.
Όλα αυτά μαζί και με το έλλειμμα οράματος που θα κινητοποιούσε τον κόσμο ώστε να τον ψηφίσει, στάθηκαν εμπόδιο για την νίκη.
Γιατί από την μια πλευρά ο Ερντογάν μίλησε στην προεκλογική περίοδο για τα έργα που αναμόρφωσαν την Τουρκία και την εκτόξευσαν στην 19η θέση των πλουσιότερων χωρών, ενώ από την άλλη ο Κιλιτσντάρογλου, μιλούσε με θα, κατηγορώντας συνεχώς τον Ερντογάν, για αυταρχισμό, για καθεστωτισμό και άλλα τινά, χωρίς να δώσει όραμα και προοπτική στους πολίτες.
Αν σας θυμίζει κάποια γειτονική χώρα της Τουρκίας αυτό, θα πρόκειται προφανώς για παρεξήγηση.
Όμως και οι επιλογές του για συμμαχίες στο δεύτερο γύρο των εκλογών δεν ήταν και τόσο επιτυχημένες, καθώς κινδυνεύει,[μένει να φανεί] να χάσει ψηφοφόρους που τον στήριξαν στον πρώτο γύρο των εκλογών. Κι αυτοί δεν είναι άλλοι από τους Κούρδους και τους Αριστερούς, που είδαν τον Κιλιτσντάρογλου να πλειοδοτεί σε εθνικιστική και αντιμεταναστευτική ρητορική τις τελευταίες δυο βδομάδες.
Βλέποντας ότι οι επιλογές που έκανε δεν του βγαίνουν, μετέτρεψε την εκλογική αναμέτρηση της 28ης Μαΐου σε δημοψήφισμα για να συσπειρώσει σ’ ένα ενιαίο μέτωπο τους ψηφοφόρους που δεν θέλουν τον Ερντογάν στην εξουσία.
Όμως κι αυτό φαντάζει δύσκολο, καθώς και στον πρώτο γύρο, πέρα από τους εθνικιστές ψηφοφόρους του Ογκάν που δεν τον ψήφισαν, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης τάχθηκαν υπέρ του, για πρώτη φορά στην 100χρονη ιστορία της Τουρκίας.
Τι μπορεί να αλλάξει τώρα ώστε να πάρει περισσότερες ψήφους από τον Ερντογάν; Μόνο η συμμετοχή, δηλαδή πόσοι θα πάνε στις κάλπες. Αν και το 88,84% είναι ρεκόρ συμμετοχής σε προεδρικές εκλογές, υπάρχουν περιθώρια να βελτιωθεί αυτό το ποσοστό.
Θα πάνε όμως να τον ψηφίσουν ή απλά η αύξηση της συμμετοχής θα είναι η ταφόπλακα στις προσδοκίες του;
Ο Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει όλους τους κρατικούς και μη πόρους για να κινητοποιήσει τους πολίτες για να τον ψηφίσουν. Έχει τη δυνατότητα και τα μέσα να το κάνει αυτό. Επιπρόσθετα έχει μια συμπαγή συμμαχία από πίσω του που δεν τον αμφισβητούν ως ηγέτη, όπως συμβαίνει με τον Κιλιτσντάρογλου ο οποίος βρίσκεται υπό την εποπτεία των συμπροέδρων του.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο χαμένος, θα πάει σπίτι του, πολλώ δε ο Κιλιτσντάρογλου που αμφισβητείται πλέον ανοιχτά τόσο από το κόμμα του όσο και από τους συμμάχους του.
(Ο Σπύρος Σιδέρης είναι δημοσιογράφος)
