Κάθε φορά που τα τελευταία τέσσερα χρόνια «στράβωνε κάτι στη βάρδια» της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού οι προσπάθειες των επικοινωνιολόγων του μας θύμιζαν το κλασικό βιβλίο του WalterLippman, Κοινή Γνώμη (εκδόσεις Κάλβος, πρώτη έκδοση στα αγγλικά 1922) και συγκεκριμένα το σημείο που αναφέρεται στην επίκληση «της συλλογικής ψυχής, της εθνικής διάνοιας, του πνεύματος της εποχής που επιβάλλει τάξη πάνω στην τυχαία γνώμη» και την επικοινωνιακή ανάγκη μιας «υπερψυχής» γιατί «τα αισθήματα και οι ιδέες στα μέλη μιας ομάδας δεν περιέχουν τίποτα τόσο απλό και τόσο διαυγές όσο τη διατύπωση που τα ίδια εκείνα άτομα θα δεχτούν σαν αληθινή διατύπωση της Κοινής τους Γνώμης».
Και μόνο με αυτή τη λογική μπορούμε να ερμηνεύσουμε την αρχική και εσπευσμένη απόδοση ως κύριας αιτίας για το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη το «ανθρώπινο λάθος», δηλαδή τη σπουδή να περάσει από τις πρώτες ώρες το μήνυμα ότι δεν υφίσταται καμιά ευθύνη για την κυβέρνηση και τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη και ότι όλα, μέχρι να κάνει το αδιαμφισβήτητο ανθρώπινο λάθος ο μοιραίος σταθμάρχης, ήταν καλώς καμωμένα. Μια θέση που υιοθέτησαν αμέσως και εξέφρασαν δημόσια συνάδελφοι δημοσιογράφοι, με έναν από αυτούς να μιλάει για σύγκριση της επίσης τραγικής υπόθεσης στο Μάτι με αυτό που έγινε στα Τέμπη, με φόντο τις επικείμενες εθνικές εκλογές.
Ωστόσο, αυτή η bythebook, τόσο με τη θεωρία όσο και με την αποφυγή των επικοινωνιακών λαθών που έγιναν από την προηγούμενη κυβέρνηση το 2018, επικοινωνιακή αντιμετώπιση της κατάστασης, φαίνεται ότι δεν απέδωσε. Και ο λόγος είναι απλός. Όπως πριν από τεσσεράμισι χρόνια, έτσι και στα Τέμπη αυτό που μετράει πάνω απ’ όλα είναι η αξία της ανθρώπινης ζωής. Γι’ αυτό και το βασικό ερώτημα των πολιτών και των δημοσιογράφων που σέβονται ακόμη το επάγγελμά τους και τον εαυτό τους, είναι τι έκανε η οργανωμένη πολιτεία για να τους προστατεύσει. Και σε αυτό το ερώτημα όταν οι πολίτες οργισμένοι πενθούν, η ευθύνη, ακόμη κι αν υπάρχει πραγματική βάση, δεν μπορεί να μεταβιβάζεται μόνο αλλού, γιατί η απάντηση δεν πείθει.
Αυτό μάλλον κατάλαβε το επικοινωνιακό επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου και μετά από πέντε(!) ολόκληρες ημέρες ο πρωθυπουργός άλλαξε γραμμή επικοινωνιακής πλεύσης προβαίνοντας στην ηλεκτρονική συγγνώμη «τόσο προσωπική, όσο και στο όνομα όλων όσοι κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και χρόνια». Μια κίνηση, που όμως σκιαγραφεί ως σκοπό να διαμοιράσει τα βάρη, αφού χωρίς να ρωτήσει τους προκατόχους του θέλει να καταστήσει τον εαυτό του ως τον μοναδικό «αίροντας τας αμαρτίας» και τις παραλείψεις του συνόλου του πολιτικού προσωπικού της Μεταπολίτευσης, αποσπώντας ως «υπερψυχή» των Ελλήνων πολιτικών τη σιωπηρή συναίνεση της κοινής γνώμης και της στοίχισης της πίσω από το πρόσωπό του.
Τέλος, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο κλείσιμο της ανάρτησής του πέρασε από τον εαυτό του ως «υπερψυχή» του Έθνους και των πολιτικών στην υπέρ των ψυχών των αδικοχαμένων ανθρώπων προτροπή για απότιση φόρου τιμής στη μνήμη τους. Μια επιβεβλημένη κατακλείδα ανθρωπιστικής παραίνεσης με σύμβολα την Κυριακή της Ορθοδοξίας και το αναμμένο κερί, που εκείνη τη στιγμή αυθόρμητα είχαν κάνει φωτό προφίλ τους, ανάρτησης ή cover, οι περισσότεροι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Κάτι όμως που όσο ειλικρινές -και δεν θα θέλουμε να το αμφισβητήσουμε- να είναι από την πλευρά του πρωθυπουργού, δεν μπορεί να αλλάξει την πεποίθηση ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια κυβερνά πρωτίστως η επικοινωνία και όχι η πολιτική.
(Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος και ιστορικός)
