Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις κάλπες της 25ης Ιουνίου 2023 μπορεί να έχουν πολλές αναγνώσεις, αλλά όχι διαφορετικές. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η «νέα» Νέα Δημοκρατία είναι κυρίαρχοι του πολιτικού παιχνιδιού έχοντας καταλάβει έναν χώρο από την κεντροαριστερά έως και τους πρόποδες της ακροδεξιάς. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ηττήθηκε βαριά και οι δυνάμεις του συρρικνώθηκαν κάτω από το 20% των εκλογέων, ποσοστό χαμηλό για κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης και παραμένοντα βασικό πόλο των με κλασικούς όρους προοδευτικών δυνάμεων. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ανέβηκε αισθητά από το 2019, αλλά η οριακή αύξηση από τις εκλογές του περασμένου Μαΐου μετρίασαν προς το παρόν τις προοπτικές και τις προσδοκίες. Το ΚΚΕ πανηγυρίζει για την άνοδο του και για τις συνθήκες που δεν ωρίμασαν, ενώ τα υπόλοιπα τέσσερα κόμματα, οι Σπαρτιάτες, η Νίκη, η Ελληνική Λύση και η Πλεύση Ελευθερίας, σκιαγραφούν επί τα χείρω τη νέα κοινοβουλευτική πραγματικότητα.
Και λέμε επί τα χείρω, γιατί τα τρία πρώτα από αυτά τα κόμματα είναι υπερσυντηρητικά, με τους Σπαρτιάτες να αναφέρονται στον καταδικασμένο νεοναζί ως μέλος της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή Κασιδιάρη, τη Νίκη να συνδέει σε κοινοβουλευτικό επίπεδο τις πιο ακραίες εκφάνσεις του εν Ελλάδι συντηρητισμού με τον παραθρησκευτικό φονταμενταλισμό και την Ελληνική Λύση να διεκδικεί τος δάφνες μιας πιο ήπιας έκφρασης της συνωμοσιολογικής ακροδεξιάς. Όσον αφορά δε την Πλεύση Ελευθερίας, που ίσως πολλοί καλοπροαίρετοι αναγνώστες μας αναρωτηθούν για ποιο λόγο συγκαταλέγεται στη νέα επί τα χείρω κοινοβουλευτική πραγματικότητα, φτάνει μόνο να υπενθυμίσουμε τη συμπεριφορά της επικεφαλής της ανάμεσα στις πρώτες και τις δεύτερες εκλογές του 2023 προς τους πρώην υποψήφιους του κόμματός της, τις δηλώσεις το βράδυ των εκλογών, ότι κάνει για 100 βουλευτές(!), αλλά κυρίως τη δεξιόστροφη αντισυστημική ρητορική της, που την ελάφρυνε με τις επικοινωνιακές δαχτυλικές της καρδούλες.
Αναλογιζόμενοι, επίσης, τι συνέβη την προηγούμενη δεκαετία στο ελληνικό κοινοβούλιο με τη Χρυσή Αυγή εντός και την κυρία Ζωή Κωνσταντοπούλου κήνσορα των πάντων χωρίς να είναι αρχηγός κόμματος, και διευκρινίζοντας ότι δεν συμψηφίζουμε ούτε συνδέουμε σε καμιά περίπτωση την πρώην ΠτΒ και το κόμμα της με το νεοναζιστικό μόρφωμα, μπορούμε να φανταστούμε τις εικόνες από το άμεσο μέλλον. Και όχι μόνον από τους μόλις παραπάνω προαναφερθέντες, αλλά και από τους αυτόκλητους «εκπροσώπους του Θεού» της Νίκης, που όταν θα τίθεται κάποιο ζήτημα όπως λόγου χάρη κάτι που σχετίζεται με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα ή τα δικαιώματα των γυναικών για αυτοδιάθεση του σώματός τους, θα ακούμε πύρινους λόγους που θα εγείρουν περαιτέρω τα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας, πλαισιωμένα από τις κηραλοιφές και τις «επιστολές του Ιησού» που προωθεί και επικαλείται αντίστοιχα ο αρχηγός της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος.
Και εδώ τίθεται το ερώτημα τι θα πράξουν οι δημοκρατικές δυνάμεις του τόπου. Από τα πρώτα δείγματα εκτιμάμε ότι ο κ. Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία για πολιτικούς και κομματικούς λόγους δείχνουν ότι θα ακολουθήσουν τη συνταγή Σιράκ και Μακρόν, που λόγω των εκλογικών συσχετισμών βάφτισαν τους εαυτούς υπερασπιστές της δυτικής δημοκρατίας απέναντι στην ακροδεξιά και τον λαϊκισμό, τον οποίο καταλογίζουν και στην Αριστερά. Οι προοδευτικές δυνάμεις, πιο ιστορικά και πολιτικά συνειδητοποιημένες απέναντι στο φαινόμενο, αλλά αδύναμες εκλογικά, θα αναζητούν βήματα για να διεισδύσει περισσότερο η φωνή τους μέσα στην κοινωνία, με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να το επιχειρεί με θολό ίσως συνδυασμό ριζοσπαστικού και θεσμικού λόγου, ενώ το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, με πιο συστημική και «θεσμολάγνα» θεώρηση των πραγμάτων. Τέλος, το ΚΚΕ θα χρίσει τον εαυτό του τον μόνο ιδεολογικό αντίπαλο της ακροδεξιάς, τσουβαλιάζοντας ταυτόχρονα και το υπόλοιπο δημοκρατικό τόξο με τους διόλου πια «εξωτικούς» ακροδεξιούς.
Αν έστω και μερικώς επιβεβαιωθούν τα παραπάνω τότε η κατάσταση που διαμορφώνεται στη χώρα μας προοιωνίζεται για το επόμενο διάστημα μια κοινωνικοπολιτική δυστοπία. Η Ελλάδα τοποθετείται και αυτή με τη σειρά της ως ένα μεγάλο κομμάτι, λόγω της υπερτεσσαρακονταετούς ευρωπαϊκής της πορείας, στο παζλ μιας σύγχρονης «πανευρωπαϊκής Βαϊμάρης» που η άνοδος της ακροδεξιάς από τη μια στρέφει το καράβι της διακυβέρνησης δεξιότερα και από την άλλη κατακερματίζει τον δημοκρατικό κόσμο μέσα από τις επιμέρους έριδες, αποδυναμώνοντας την υπόσταση της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας. Και η ευθύνη είναι όλων μας. Πρωτίστως αυτών που κυβερνούν, στη συνέχεια των πολιτικών φορέων, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών, η οποία αρέσκεται να διχάζεται από τις «αντί» θέσεις. Και όπως αποδείχτηκε περίτρανα με τη λεγόμενη υπόθεση της τροπολογίας για την απαγόρευση του κόμματος του καταδικασμένου νεοναζί Κασιδιάρη, προφανώς και οι θεσμοί έχουν τον πρώτο λόγο -αρκεί οι αποφάσεις τους να μην διαστέλλουν τους νόμους και το σύνταγμα κατά το δοκούν-, αλλά η δημοκρατία κερδίζεται μέσα στην κοινωνία και με την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και του ανθρωπισμού μέσω της γνώσης της ιστορίας. Μια διαπίστωση που όλη η Ευρώπη, αν σκεφτούμε ποιοι κυβερνούν σε κάποια κράτη-μέλη της ΕΕ, φαίνεται να την προσπερνά επιδεικτικά…
(Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος και ιστορικός)
