Παρακολουθώντας τη συνέντευξη που παραχώρησε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας στον τηλεοπτικό σταθμό ALPHA και τη Σταματίνα Τσιμτσιλή, το ενδιαφέρον μας προκάλεσε μεταξύ άλλων η αναφορά του στα βιβλία και την ανατροφή των παιδιών τους με τη σύντροφό του περιστέρα Μπαζιάνα, λέγοντας χαρακτηριστικά «μια μάχη που επίσης έχουμε χάσει με τα αγόρια μου είναι να αγαπήσουν το βιβλίο. Γιατί όταν έχουν τη δυνατότητα να δούνε μια ταινία από το να διαβάσουν ένα βιβλίο, πάνε στην ταινία». Πέρα από τη γλαφυρότητα που έχουν αυτού του είδους οι συνεντεύξεις και οι αναφορές, αφού επικεντρώνονται περισσότερο στην προσωπική ζωή του καλεσμένου, ο κ. Τσίπρας είπε μια αλήθεια που έχει στιγματίσει τον σύγχρονο τρόπο ζωής και αποτελεί μια συχνά εξομολογούμενη «ενοχή».
Ωστόσο, είτε ως άτομα είτε ως οργανωμένη πολιτεία μένουμε μόνο στην «εξομολόγηση» γιατί η καθημερινότητα συνθλίβει τον ελεύθερο χρόνο που θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε σε ένα βιβλίο και ίσως γιατί η επιθυμία μας να διαβάσουμε και να ξεφυλλίσουμε ένα βιβλίο είναι «πουκάμισο» αδειανό, μια μισοσβησμένη μαρκίζα της υποτιθέμενης κουλτούρας μας. Και μένουν μόνο κάτι επέτειοι, όπως η παγκόσμια ημέρα βιβλίου, που τη γιορτάζουμε στις 23 Απριλίου, για να μας θυμίσει, μέσω βέβαια της οθόνης του κινητού μας, ότι το βιβλίο έχει υπάρξει ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού. Ένα «χώρος» αποθήκευσης, ένα «εργαλείο» διατήρησης και ένας δίαυλος μετάδοσης της γνώσης, στον «μηχανισμό» του οποίου στηρίχθηκαν όλες οι σύγχρονες εφαρμογές της τεχνολογίας που μεταδίδουν τη γνώση και την πληροφορία.
Στη φετινή όμως παγκόσμια ημέρα βιβλίου έριξε βαριά τη σκιά της η αποδημία ενός ανθρώπου, της Μυρσίνης Ζορμπά, που συνέδεσε τη ζωή της με το βιβλίο και πάλεψε για να συνεχίσει να υπάρχει σε έναν κόσμο τεχνολογικά διαρκώς μεταβαλλόμενο, που η επαφή με τον όγκο των δεδομένων και των πληροφοριών τείνει να αντικαταστήσει την ανάγκη για μάθηση και διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων μέσω της ανάγνωσης. Η Μυρσίνη Ζορμπά ως υπουργός Πολιτισμού είχε πει στις 23 Απριλίου του 2019 ότι «πρέπει να ξαναπιστέψουμε ότι το βιβλίο μπορεί να αλλάξει τον κόσμο» και να ανακαλύψουμε τους νέους τρόπους που μπορεί να γίνει αυτό στη νέα εποχή, «με όραμα, συνεργασία, οργάνωση και μέθοδο». Πόσο οραματική αλλά και πόσο κοινωνική ήταν αυτή η δήλωσή της, που θα μπορούσε ίσως να έχει βρει την πραγμάτωσή της στον νέο «Οργανισμό Βιβλίου και Πολιτισμού», που είχε σχεδιάσει και προχωρήσει το 2019, αλλά την πρόλαβαν οι εκλογές και η αλλαγή κυβέρνησης.
Και αντί πάνω σε αυτήν την κληρονομιά και την αλλαγή που είχε συντελεστεί με την επαναφορά της ενιαίας τιμής βιβλίου, πάλι επί υπουργίας Ζορμπά και διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, να χτιστεί η πολιτική για το βιβλίο, η τρέχουσα ηγεσία του ΥΠΠΟΑ έσπευσε να παραπέμψει στις ελληνικές καλένδες την όποια προσπάθεια, επικαλούμενη τυπικούς, αλλά πρωτίστως ιδεολογικούς λόγους. Μια στάση που φυσικά δεν συνάδει με το όραμα της «πολιτισμικής δημοκρατίας» που οραματιζόταν η Μυρσίνη Ζορμπά αλλά και που έχει ανάγκη η ελληνική πολιτιστική πραγματικότητα και ο χώρος του βιβλίου. Κι επειδή η μιζέρια δεν ταιριάζει ούτε στη σημαντική εκλιπούσα, αλλά ούτε και στον ίδιο τον «θεσμό» του βιβλίου, εμείς θέλουμε μόνο να θυμίσουμε παραφράζοντας κατ’ ελάχιστο τον Σταντάλ ότι «ένα καλό βιβλίο είναι πάντα ένα γεγονός στη ζωή»…
(Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος – ιστορικός)
