Ο Λαβρόφ έρχεται στην Αθήνα για να μετρήσει τη «θερμοκρασία» στις διμερείς ελληνορωσικές σχέσεις, να διαγνώσει προθέσεις και επιδιώξεις ( αν υπάρχουν), της ελληνικής κυβέρνησης και να πιστοποιήσει ότι η Μόσχα «είναι εδώ»!
Το πρωί της Δευτέρας, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου, φθάνει στην Αθήνα το αεροσκάφος με τη ρωσική διπλωματική αντιπροσωπεία και αργά το απόγευμα της ίδιας μέρας, αποχωρεί. Μέσα σε ένα 12ωρο περίπου, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας θα συνομιλήσει με τον έλληνα ομόλογο του, Νίκο Δένδια, θα γίνει δεκτός από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ θα έχει συνάντηση και με τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα!
Η συνάντηση με τον Τσίπρα δείχνει ότι Μόσχα επιδιώκει να κινείται στο πλαίσιο των λεγόμενων θεσμικών κανόνων, κάτι που έρχεται σε σαφή αντίθεση με την πρόσφατη επίσκεψη στην Ελλάδα, του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο! Και αυτό ο πρώην πρωθυπουργός και τα τότε κυβερνητικά του στελέχη υποθέτουμε ότι το αντιλαμβάνονται.
Άλλωστε ο Λαβρόφ είναι εκείνος που στις ζοφερές για τις διμερείς σχέσεις μέρες του Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 2018, στην εντυπωσιακή εκδήλωση, στη Μόσχα, για τα 190 χρόνια σύναψης των διπλωματικών σχέσεων (ουσιαστικά την ντε φάκτο αναγνώριση από τη Ρωσία του νεοελληνικού κράτους, το 1828), δήλωνε: οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται η φιλία και βαθιά ιστορική σχέση μεταξύ των λαών της Ελλάδας και της Ρωσίας παραμένει μέσα από τους αιώνες…
Σε πρώτο πλάνο οι δυο πλευρές θα σταθούν κυρίως στα θέματα συνεργασίας στο λεγόμενο «ανθρωπιστικό» τομέα. Προβλέπω να δίνεται στον υπερθετικό βαθμό ενημέρωση για το «κοινό ιστορικό έτος», 2021, έτος που θα τιμηθούν τα 200 χρόνια του ξεσηκωμού κατά του οθωμανικού ζυγού! Ήδη στην Αθήνα δόθηκε δημοσιότητα σε επίσκεψη Πούτιν μέσα στον επόμενο χρόνο. Οι Ρώσοι σε τόσο σοβαρά ζητήματα δεν βάζουν το… κάρο μπροστά από το άλογο! Πηγή στη ρωσική πρωτεύουσα εξηγούσε ότι «προς το παρόν» δεν υπάρχει τίποτα χειροπιαστό επ´ αυτού! Αν, επί παραδείγματι, η Αθήνα σκοπεύει να δώσει μια ιδιαίτερη λαμπρότητα στους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου, αν, όπως γράφτηκε, επιδιώκει ώστε να συμμετέχουν σε παρέλαση, τιμητικά στρατιωτικά αγήματα της Ρωσίας, Βρετανίας, Γαλλίας κ.α. μήπως έχει μείνει πίσω στην οργάνωση της όλης διαδικασίας; Είναι ερώτημα που τίθεται από πολλούς στη Μόσχα που έχουν εμπειρία από ανάλογες εκδηλώσεις…
Να υποθέσω ότι ο Λαβρόφ θα πάρει συγκεκριμένες απαντήσεις σε αυτό; Είδομεν…
Και, φυσικά, οι «βαθιές, ιστορικές ρίζες» πότε θα αρχίσουν να αποδίδουν… καρπούς στην ανάπτυξη των οικονομικών, εμπορικών κ.α. σχέσεων;
Υπάρχει το θέμα της ενεργειακής συνεργασίας που συνεχίζεται αλλά με ερωτηματικά. Οι Ρώσοι εκφράζουν προβληματισμό κατά πόσο η Αθήνα έχει δυνατότητα να αποφασίζει για θέματα που άπτονται της οικονομικής της ανάπτυξης μετά από μια δεκαετία… αποψίλωσης του οικονομικού και κοινωνικού της ιστού. Όταν σήμερα η βάση για ανάπτυξη είναι η φτηνή και ασφαλής προμήθεια σε ενεργειακούς πόρους. Θυμίζω ότι ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία στο ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, στήθηκε σε χρόνο ρεκόρ. Η διακλάδωση του προς τα Βαλκάνια και τη Νότια Ευρώπη όμως, είναι στον… αέρα! Η Ελλάδα είχε μοναδική προνομιακή θέση πριν μια πενταετία, να μετατραπεί σε πραγματικό μεγάλο διαμετακομιστικό κέντρο φυσικού αερίου ( αρχικά με μεταφορά 15,75 δις κυβικά!). Ωθήθηκε ωστόσο να αλλάξει ρότα και να φτάσει να διαφημίζει σήμερα το ίδιο ρόλο της για ποσότητες μέχρι δέκα φορές… υποπολλαπλάσιες!!!
Ας είναι, όλα αλλάζουν, πολλά διορθώνονται αρκεί να υπάρχει βούληση, σωστή εκτίμηση και κυρίως… τσαγανό έναντι πιέσεων!
– Το πρόβλημα με την Ελλάδα, συνολικά με την Ε.Ε. τονίζουν πηγές στη Μόσχα, είναι ότι μόνη της έχει βάλει εμπόδια στη διμερή ανάπτυξη των σχέσεων με τη Ρωσία, μέσω ενός δικτύου ευρωπαϊκών κυρώσεων και περιορισμών έναντι της Μόσχας!
Έτσι, σε κάθε προσπάθεια διεύρυνσης της συνεργασίας στον ένα ή τον άλλο τομέα, συνήθως αυτή προσκρούει στον τοίχο των… απαγορεύσεων!
Τούτων δεδομένων, ο ρώσος ΥΠΕΞ Λαβρόφ, φθάνει στην Αθήνα όταν τριγύρω στριφογυρίζουν ζουζουνίζοντας η μια μετά την άλλη οι τουρκικές NAVTEX, και οι θαλάσσιες ερευνητικές περιοδείες στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο.
Η Μόσχα, εν όψει της επίσκεψης Λαβρόφ, και στο φόντο των αιματηρών εξελίξεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, φρόντισε να στείλει μηνύματα:
– Ο Λαβρόφ ξεκαθάρισε ότι «δεν είπαμε ποτέ ότι έχουμε στρατηγική συμμαχία με την Τουρκία…».
– Το Κρεμλίνο, μέσω της πρεσβείας στην Αθήνα, δημοσιοποίησε τη θέση αρχών θυμίζοντας ότι με βάση το Δίκαιο της θάλασσας του 1988 είναι δικαίωμα κάθε χώρας η επέκταση των χωρικών υδάτων της στα 12 ναυτικά μίλια, εκεί όπου είναι δυνατόν.
– Η Ρωσία και όχι η Ελλάδα, θύμισε πρόσφατα τη συντριβή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, τον Οκτώβρη 1827 στον κόλπο του Ναυαρίνου… κάνοντας τουρκικά ΜΜΕ να «βγουν από τα ρούχα τους»!
Κυρίως, όμως, η επίσκεψη γίνεται σε μια εν δυνάμει εξέλιξη της συσσώρευσης «συννεφιάς» στις ρωσοτουρκικές σχέσεις:
– Στη Ρωσία, με βάση τα στοιχεία από τις μυστικές τους υπηρεσίες, είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία αποτελεί το βασικό «σπόνσορα» στρατολόγησης και μεταφοράς στην περιοχή του Καραμπάχ, μισθοφόρων από τη Συρία και τη Λιβύη…
– Ο Πούτιν μιλάει με τον Ερντογάν και εκείνος επιδιώκει να βρει τρόπο να χωθεί στον Καύκασο. Προτείνει στο Ρώσο ηγέτη ένα μοντέλο συνεργασίας, όπως αυτό στη Συρία. Ο Λαβρόφ όμως ξεκαθάρισε ότι οι προθέσεις των δυο πλευρών είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Η Τουρκία, μέσω του Αζερμπαϊτζάν, επιδιώκει να αλλάξει το στάτους κβο στο πρόβλημα του Καραμπάχ και να δώσει στρατιωτική λύση. Τη Ρωσία, αντίθετα, δεν τη συμφέρει κάποια αλλαγή, κυρίως δεν έχει κανένα συμφέρον από μια γενικευμένη σύρραξη. Και, φυσικά δεν «ενθουσιάζεται» από μια τουρκική παρουσία στον Καύκασο!
– Την περασμένη βδομάδα η Τουρκία εγκατέλειψε μέχρι πέντε καλά εξοπλισμένα φυλάκια σε περιοχή γύρω από το Ιντλίμπ τα οποία βρέθηκαν αποκλεισμένα από το συριακό στρατό και χωρίς δυνατότητες τροφοδοσίας. Ο τούρκος αναλυτής, Αϊντιν Σεζέρ, εκτιμά ότι η απομάκρυνση των φυλακίων μπορεί να έγινε αφού η Μόσχα δεν πήγε σε κανένα συμβιβασμό με την Άγκυρα με την οποία συνεργάζεται στην περιοχή, και αυτό, εκτιμά, αυξάνει την ένταση ανάμεσα στις δυο χώρες.
Και βέβαια, τονίζουν παρατηρητές στη Μόσχα, υπάρχει και η… ιστορία! Η Ρωσία δεν πολέμησε με κανέναν άλλον τόσες φορές όσες με τους Τούρκους! Η φράση αυτή που είπε ο αναλυτής, Φιόντορ Λουκιάνοφ, και την αποδίδει στο Λαβρόφ, είναι και ένα μήνυμα ότι η Μόσχα έχει ιδιαίτερα εκνευριστεί με τη συμπεριφορά της Τουρκίας στον Καύκασο. Και όχι μόνο….
Η συγκυρία, λοιπόν, της επίσκεψης Λαβρόφ στην Αθήνα είναι, αν μη τι άλλο… ενδιαφέρουσα!
Υπό την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιηθεί προς ουσιαστική συμβολή σε θέματα που άπτονται του εθνικού μας συμφέροντος. Άλλωστε η Μόσχα έχει προτείνει στην Αθήνα υπηρεσία «καλής θέλησης» στην απομείωση της έντασης με την Τουρκία. Αν της ζητηθεί…
Ο έμπειρος Λαβρόφ, είναι πιθανό να ρωτήσει τους συνομιλητές του κατά πόσο η Αθήνα ασπάζεται την αμερικανική θέση ότι «η ασφάλεια στη Μεσόγειο απειλείται από τη… ρωσική επιθετικότητα»!
Τέλος, είναι επίσης πιθανό να γίνει ενημέρωση για την πορεία έκδοσης και μαζικής παραγωγής στη Ρωσία και άλλες χώρες, δυο, προς το παρόν εμβολίων κατά του κορονοϊού… Ίσως και να υπάρξει διερευνητική συζήτηση αν και τι θα ήθελε η Αθήνα πάνω στο θέμα αυτό; Θέμα που «καίει» τις τελευταίες μέρες!
Ο Δημήτρης Λιάτσος είναι δημοσιογράφος-ανταποκριτής στη Μόσχα
