Από το σύνολο της αρθρογραφίας γύρω από την επίσκεψη του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στο Σότσι, βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι βασικό θέμα της συζήτησης είναι η επιδίωξη της Αθήνας να βρει τρόπο μείωσης της τιμής του φυσικού αερίου που προμηθεύεται η χώρα μέσω αγωγών, από τη Ρωσία.
Φαντάζει λογικό μέσα στον ορυμαγδό της φρενήρους κούρσας της τιμής φυσικού αερίου (φ.α.) στις αγορές που προώθησαν πριν λίγα χρόνια «αρπακτικά» των χρηματιστηρίων…
Η «κούρσα» αυτή ανέβασε την τιμή κοντά στα 1985 δολ/1000 κυβικά και μειώθηκε μόνο μετά από μια δήλωση του… Πούτιν ότι η ΓΚΑΖΠΡΟΜ θα αυξήσει τις προμήθειες, πέρα των προβλεπόμενων από τα συμβόλαια! Ωστόσο εξακολουθεί να κινείται πάνω από 1000 δολ χωρίς άμεση προοπτική να μειωθεί. Χαρακτηριστικά, οι τιμές στο ολλανδικό διαμετακομιστικό κέντρο (hub) ΤΤΙ, για το Δεκέμβριο έκλεισαν στα… 1150 δολ/1000 κυβικά!
Κορυφαία στελέχη της ΓΚΑΖΠΡΟΜ εκτιμούν ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις ώστε τους επόμενους μήνες να δούμε μια γενναία μείωση της τιμής στο φ.α.
– Παρ´όλο ότι η ΓΚΑΖΠΡΟΜ είναι αποδέκτης μεγάλων κερδών από την υψηλή αυτή τιμή, δεν θεωρούμε ότι η κατάσταση στο χώρο των προμηθειών σε φ.α. είναι σταθερή, εξηγεί ο τοπ μάνατζερ του Ομίλου, Αλεξάντρ Ιβάννικοφ.
Και αυτό «ανησυχεί» το ρωσικό γίγαντα φ.α….
Σταθερή παροχή ή αισχροκέρδεια;
Η Ρωσία, ως μεγάλος παραγωγός φ.α επιζητεί μέσες σταθερές τιμές που να εξυπηρετούν και τον προμηθευτή και τον καταναλωτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό επιζητούν και οι επενδυτές στον τομέα μεγάλων έργων…
Στην προσπάθεια να πληγεί το ρωσικό σύστημα προμηθειών μέσω των αγωγών και με σταθερά, πολύχρονα συμβόλαια και τιμές, προωθήθηκε η δημιουργία «ελεύθερης» αγοράς εμπορίου, κυρίως του υγροποιημένου LNG… Το 2011-2014, η διαφήμιση γύρω από τη… θαυματουργό δράση του υγροποιημένου (LNG), κέρδισε εν μέρει τα μυαλά αρκετών καταναλωτών. Ήταν τότε που κάποιοι αθετούσαν συμβόλαια πληρωμών με την ΓΚΑΖΠΡΟΜ στη βάση του take or pay, δηλαδή, παίρνεις τις ποσότητες που έχουν συμφωνηθεί ή πληρώνεις… Το 2012 οι πωλήσεις της ρωσικής ΓΚΑΖΠΡΟΜ στην Ευρώπη έπεσαν στα 151 δις κυβικά από τα 180 δις που ήταν το 2011… Οι κόντρες της με αρκετές ευρωπαϊκές εταιρίες ( μαζί και της ΔΕΠΑ), είχαν ως συνέπεια η ΓΚΑΖΠΡΟΜ να αναγκαστεί να μειώσει τη φόρμουλα take or pay απο το 80-85% των προμηθειών που αναφέρονταν στα συμβόλαια, στο 70%!
Τώρα που η τιμή στις αγορές εκτοξεύτηκε οι εταιρίες ζητούν και διαπραγματεύονται με την ΓΚΑΖΠΡΟΜ να… επιστρέψουν στην προηγούμενη κατάσταση της σύνδεσης της τιμής φ.α με την τιμή του πετρελαίου! Σε αυτή τη φάση βρίσκεται και η ΔΕΠΑ και θα επιχειρηθεί με την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Ρωσία να βρεθεί τρόπος απομάκρυνσης από το φαύλο κύκλο της αστρονομικής τιμής της αγοράς!
Σε τηλεφωνική συνομιλία του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι με τον Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοινώθηκε η προετοιμασία υπογραφής νέου πολυετούς συμβολαίου προμήθειας φ.α από τη Ρωσία και μέσω του νέου αγωγού, North Stream-2.
Πριν το Μητσοτάκη στο Σότσι βρέθηκε ο Σέρβος πρόεδρος, Αλ. Βούτσις, ο οποίος μετά το τέλος των συνομιλιών με το Ρώσο πρόεδρο, πανηγύριζε τονίζοντας ότι κατάφερε να πάρει την καλύτερη τιμή στην Ευρώπη: Να κρατήσει δηλαδή για το επόμενο εξάμηνο τα 270 δολ/1000 κυβικά, που είχε μέχρι τώρα!
Ένα μήνα νωρίτερα και ενώ η δυτικόστροφη ηγεσία της Μολδοβίας αρνούνταν πεισματικά να υπογράψει τη συνέχιση των προμηθειών από τη Ρωσία, αφού έκανε μια βόλτα στην ευρωπαϊκή αγορά και πήρε….. ότι πήρε…. επέστρεψε και υπέγραψε τελικά με την ΓΚΑΖΠΡΟΜ νέο συμβόλαιο με τιμή αρκετά συμφέρουσα, 465 δολ/1000 κυβικά! Οι πιο κοντινές τιμές που υπήρχαν κυμαίνονταν στα 700-780 δολ!
Η δοκιμαζόμενη οικονομία της Τουρκίας μπορεί και να είχε καταρρεύσει αν ο Ερντογάν δεν φρόντιζε να έχει επάρκεια ρωσικού φ.α από τους αγωγούς με τιμές δυο και τρεις φορές χαμηλότερες από εκείνες των αγορών!
Για την Πολωνία και την Ουκρανία που ακόμα συνεχίζουν να κάνουν αντιρωσικά… καπρίτσια για γεωπολιτικούς λόγους, ο βασιλιάς χειμώνας σύντομα θα βάλει την παγωμένη σφραγίδα του.
Ευχολόγια αλλά χρειάζονται και έργα! Τι δείχνουμε στους Ρώσους;
Ευχόμαστε στον έλληνα πρωθυπουργό να πετύχει το καλύτερο δυνατό στην επιχείρηση μείωσης της τιμής φ.α. Ωστόσο, η πολιτική δεν χτίζεται πάνω σε ευχολόγια αλλά σε πολιτικές πρακτικές. Όταν ο ρώσος συνομιλητής του θέσει θέμα (όπως έχει ήδη θέσει), ανησυχίας των συμφερόντων του από το απεριόριστο χώρο (στρατιωτικό αποτύπωμα) που έδωσε η Αθήνα στην Ουάσιγκτον, θεωρεί κανείς ότι αρκεί μια απάντηση του τύπου: μην ανησυχείτε δεν έχει αντιρωσική χροιά το… αποτύπωμα;
Στην ενέργεια, θα μπορούσε, ας πούμε, να στηρίξει η Αθήνα μέσα στην Ε.Ε τη θέση να λειτουργήσει άμεσα ο αγωγός North Stream-2;
Εν κατακλείδι, η εικόνα στην αγορά ενέργειας είναι καθαρή: στο ολλανδικό hub, η τιμή κινείται σε ενεστώτα χρόνο στα 1150 δολ/1000 κυβικά! Οι μάνατζερς της ΔΕΠΑ ξέρουν πολύ καλά ποια είναι η ρωσική τιμή που πληρώνουν ως τώρα. Προφανώς κατανοούν και το ποιος είναι και ο πιο συμφέρων τρόπος προμήθειας και πληρωμής που εξυπηρετεί καλύτερα το ελληνικό δημόσιο συμφέρον!
Ο Δημήτρης Λιάτσος είναι δημοσιογράφος, ανταποκριτής στη Μόσχα ελληνικών μέσων
