Το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη και του Υπουργού Εσωτερικών κ. Βορίδη, μπορεί να φέρει το βαρύγδουπο τίτλο: «Σύστημα στοχοθεσίας, αξιολόγησης και ανταμοιβής για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης και άλλες διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα», αλλά αυτό που δεν φέρει είναι καινοτομία και ανάπτυξη στο πεδίο της Δημόσιας Διοίκησης και της πρακτικής λειτουργίας του Δημοσίου.
Από το ν. 3230/2004, μέχρι το ν. 4369/2016 (νόμος Βερναρδάκη) και το ν. 4622/2019, οι όροι «στοχοθεσία» και «στόχοι ανά τομέα πολιτικής», αλλά και η έννοια της αξιολόγησης, ως μέσου εφαρμογής και μοχλού επίτευξης των επιμέρους επιδιωκόμενων στόχων, υπήρχαν σε όλα τα νομοθετήματα που αφορούσαν τη βέλτιστη διοικητική λειτουργία του Δημοσίου. Επομένως, η ΝΔ δεν εισάγει σήμερα τίποτα νέο στη νομοθετική δέσμη του Δημοσίου.
Αυτό που είχε την ευκαιρία να εισάγει, είναι μία πρόταση βέλτιστης αξιοποίησης αλλά και εφαρμογής του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου αναφορικά με τη λειτουργία των διοικητικών δομών του Δημοσίου, με στόχο τη βέλτιστη ανάπτυξη των δεξιοτήτων των υπαλλήλων, την καλύτερη και αποτελεσματικότερη συνδεσιμότητα των τμημάτων και εν τέλει την αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών.
Τι κάνει αντ΄αυτού η κυβέρνηση; Εισάγει ένα πρόχειρο, αποσπασματικό και αυταρχικό μοντέλο αξιολόγησης, βασισμένο στην αντίληψη του ελέγχου απόδοσης εκ των άνω, και όχι στη συνεργασία και τη συνδιαμόρφωση στόχων, με τη συμμετοχή και εμπλοκή του υπαλληλικού σώματος.
Η αξιολόγηση των προσώπων και η ατομική υπαλληλική επίδοση αναγορεύεται σε μοναδικό δείκτη αποδοτικότητας των υπηρεσιών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η υπηρεσιακή δυναμική και δυνατότητα των οργανικών μονάδων, οι πάγιες ελλείψεις των δομών, αλλά και η πρακτική ανεπάρκεια των ίδιων των οργανωτικών προϋποθέσεων. Οι υπάλληλοι αξιολογούνται ανεξάρτητα από την υλικοτεχνική υποδομή των υπηρεσιών τους, ανεξάρτητα από την επαρκή ή μη στελέχωση και οργάνωση των τμημάτων τους και τελικά ανεξάρτητα από την πραγματική λειτουργική δυναμική των δημοσίων δομών.
Η ίδια η διαδικασία αξιολόγησης, βασίζεται σε ασαφείς και αόριστες έννοιες, που συνδέονται με υποκειμενικές κρίσεις των αξιολογητών για εσωτερικές στάσεις και προδιαθέσεις των υπαλλήλων και δεν στηρίζονται σε απτά, μετρήσιμα στοιχεία και αποτελέσματα. Με τον τρόπο αυτό η διαδικασία δημιουργεί «πρόσφορο έδαφος» για φαινόμενα ευνοιοκρατίας και πελατειακές σχέσεις στον δημόσιο τομέα.
Μετά από χρόνια κρίσης, δημοσιονομικής προσαρμογής και παγώματος μισθών και ωριμάνσεων στο Δημόσιο, η κυβέρνηση αντί να σχεδιάσει μία πολιτική αναδιανομής του εισοδήματος των δημοσίων υπαλλήλων προς τα πάνω, ώστε να συμπαρασύρει και το εισόδημα των ιδιωτικών υπαλλήλων, εισάγει με το νομοσχέδιο τη λογική των προσωρινών bonus και πριμ που ακολουθούν μία ευνοϊκή αξιολόγηση, μόνο όμως για πολύ συγκεκριμένες και περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο κατηγορίες υπαλλήλων.
Με τον τρόπο αυτό, δημιουργεί προνομιούχους και μη προνομιούχους υπαλλήλους, πυροδοτεί αίσθημα αδικίας ανάμεσα στο δημοσιοϋπαλληλικό κόσμο και εκπαραθυρώνει με συνοπτικές διαδικασίες την όποια συζήτηση συνολική μισθολογική αναβάθμιση στο Δημόσιο.
Πρόκειται για ένα νομοθέτημα, το οποίο αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει στην ουσία τις δυσλειτουργίες του δημόσιου τομέα και με τον τρόπο αυτό χάνει την ευκαιρία να συνδράμει στην αναβάθμιση της καθημερινής διοικητικής πρακτικής και την ενίσχυση της παραγωγικότητας του δημόσιου.
Η ΝΔ αρκείται για μία ακόμη φορά σε προσχηματικές ρυθμίσεις, που διχάζουν τον δημοσιοϋπαλληλικό κόσμο, ενισχύουν τη δυσπιστία απέναντι σε υπάρχουσες υπηρεσίες και δομές, εισάγουν την αυστηρότητα και την αυταρχικότητα, αντί για τη συμπερίληψη και τη συνεργασία, και τελικά δεν συμβάλλουν στην έμπρακτη ενίσχυση της παραγωγικότητας και της αναβάθμισης του Δημοσίου.
(Ο Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος είναι Βουλευτής Μαγνησίας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – Προοδευτική Συμμαχία και Εισηγητής επί του νομοσχεδίου του πουργείου Εσωτερικών για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων)
