Το καλοκαίρι που πέρασε, η Ρεάλ Μαδρίτης επιχείρησε να κάνει δικό της τον επιθετικό της Παρί Σεν-Ζερμέν Κιλιάν Μπαπέ. Όλα έδειχναν ότι θα γινόταν η μεταγραφή η Βασίλισσα θα αποκτούσε τον ποδοσφαιριστή. Συνηγορούσαν ως προς αυτό, τα 200 εκ. Ευρώ που προσέφερε, η θέληση του ίδιου του παίκτη και, κυρίως, το γεγονός ότι το συμβόλαιό του λήγει το επόμενο καλοκαίρι. Επομένως, οι Γάλλοι θα τον χάσουν σε λίγους μήνες χωρίς να πάρουν δεκάρα. Παρόλ’ αυτά, δεν έγινε το χατίρι της «Βασίλισσας», γιατί η συγκεκριμένη μεταγραφή δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα επεισόδιο στα παιχνίδια εξουσίας που έχουν ανοίξει στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Όταν το 2011 ο καταγόμενος από το Κατάρ Νασέρ Ελ Κελαϊφί απέκτησε την Παρί Σεν-Ζερμέν, ως Πρόεδρος της «Qatar Sports Investment» δεν αποκτούσε απλώς μία μεγάλη ποδοσφαιρική ομάδα. Εξασφάλιζε πρόσβαση στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Και η πρόσβαση αυτή, δεν αποσκοπούσε μόνο στο να χαρίσει στην ομάδα του το Τσάμπιονς Λιγκ, αλλά εντασσόταν στην προσπάθεια των Αράβων, και δη του Κατάρ, να ελέγξει το ευρωπαϊκό, αλλά και το παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Κάπως έτσι, ξεκίνησε η χρηματοδότηση… Μεταξύ άλλων, το 2012 έδωσε 100 εκ. για να αγοράσει τον Καβάνι και τον Λαβέτσι από τη Νάπολι. Το 2015 έδωσε 63 εκ. Ευρώ για να αγοράσει από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ τον Ντι Μαρία. Το 2017 έσπασε τα ταμεία δίνοντας 222 εκ. Ευρώ στην Μπαρτσελόνα, για να αγοράσει τον Νεϊμάρ και το 2018 145 εκ. για να αποκτήσει τον Μπαπέ από τη Μονακό. Πρόκειται για εξωπραγματικά ποσά, με τα οποία οι Άραβες ιδιοκτήτες δε βγήκαν απλώς στην αγορά, αλλά της έριξαν άφθονο χρήμα. Τη βοήθησαν να καλύψει τα χρέη της και της έδωσαν ρευστό για να κινηθεί η αγορά.
Παράλληλα με τα χρήματα που έριξαν στην ευρωπαϊκή αγορά, ανέλαβαν και τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το 2024, που θα γίνει στο Κατάρ. Αν αναλογιστεί κανείς τα χρήματα που δαπανούνται για τη συγκεκριμένη διοργάνωση αντιλαμβάνεται ότι τα 200 εκ. της Ρεάλ για τον Μπαπέ είναι ψίχουλα. Και όχι μόνο. Η Ρεάλ έδωσε την ευκαιρία στους Άραβες να δείξουν ότι την περιφρονούν και ότι αυτοί είναι οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού.
Αυτός, άλλωστε, ήταν ο λόγος, που ο Κελαϊφί αντιτάχθηκε στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Σουπερλίγκ. Ο Καταριανός μεγιστάνας συμμάχησε με την Μπάγερν και αντιτάχθηκε στο σχέδιο, που θα έβαζε ευθέως στο παιχνίδι, έναν ανταγωνιστή που θα αμφισβητούσε την κυριαρχία του.
Η… πίσω πόρτα
Οι απειλές όμως, είναι πολλές και σοβαρές. Και αν οι Αμερικάνοι επιχείρησαν άγαρμπα, να εισβάλλουν στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, τον τελευταίο καιρό επιχειρείται μία δεύτερη εισβολή, πολύ πιο σοβαρή, πολύ πιο οργανωμένη και με πιο ισχυρούς συμμάχους: Η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΦΙΦΑ) προτείνει ευθέως τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου κάθε δύο έτη, αντί κάθε τέσσερα που γίνεται μέχρι τώρα. Βάζει στο τραπέζι μία επιπλέον διοργάνωση υψηλού επιπέδου, που θα διαλύσει το ήδη βαρύ υφιστάμενο καλεντάρι αγώνων και θα φορτώσει τους ποδοσφαιριστές με αδιανόητη κούραση.
Επικεφαλής της Επιτροπής της ΦΙΦΑ που προωθεί αυτό το σχέδιο είναι ο πρώην προπονητής της Άρσεναλ, Αρσέν Βενγκέρ. Εκείνος που, ως προπονητής, παραπονιόταν ότι το πρόγραμμα των παικτών είναι πολύ βαρύ, σήμερα, υπερθεματίζει υπέρ αυτής της παρανοϊκής ιδέας. Εύκολα θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι «ου γαρ έρχεται μόνον», αναλογιζόμενος την ηλικία του Αλσατού (71 χρόνων). Τα πράγματα όμως, είναι πιο σύνθετα. Πίσω από αυτή τη… φαεινή ιδέα κρύβεται ο Πρίγκηπας της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο οποίος φιλοδοξεί να δει την Εθνική ομάδα της χώρας του να κατατάσσεται ανάμεσα στις μεγαλύτερες δυνάμεις του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Και θεωρεί ότι ένα από τα πρώτα βήματα, για να το πετύχει είναι η ανάληψη της διοργάνωσης από τη χώρα του. Κυρίως, όμως, φιλοδοξεί να εισβάλλει και να ελέγξει την παγκόσμια βιομηχανία του ποδοσφαίρου.
Για να το πετύχει αυτό προσεταιρίστηκε τον Πρόεδρο της ΦΙΦΑ Τζιοβάνι Ινφαντίνο. Η ΦΙΦΑ ελέγχει το παγκόσμιο ποδόσφαιρο σε μεγάλο βαθμό και, κυρίως, επηρεάζει τις περισσότερες εθνικές ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες. Η ΟΥΕΦΑ, εδώ και πολλά χρόνια, δεν μπορεί να ελέγξει το παιχνίδι σε παγκόσμιο επίπεδο (όπως συνέβαινε κάποτε), γιατί από την εποχή του Ζοάο Χαβελάνζε, η Παγκόσμια Ομοσπονδία έχει μεταφέρει το βάρος στις πολυπληθείς ομοσπονδίες της Ασίας και της Αφρικής.
Έτσι, παρά τον παραλογισμό του σχεδίου, η ΦΙΦΑ έχει πολλές πιθανότητες να επιτύχει τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου κάθε δύο έτη, τινάζοντας στον αέρα όλες τις υπόλοιπες διεθνείς διοργανώσεις, όπως το EUROκαι κυρίως το «Κόπα Αμέρικα», που διεξάγεται κάθε δύο χρόνια. Η ΟΥΕΦΑ αντιδρά. Η Συνομοσπονδία της Λατινικής Αμερικής ακόμα δεν έχει εκφραστεί.
Η προσφορά και η ζήτηση
Με όρους «μάρκετινγκ», το σχέδιο της ΦΙΦΑ αμφισβητείται βάσιμα. Η αύξηση της προσφοράς (περισσότεροι αγώνες) δε σημαίνει ότι θα αποφέρει και αύξηση της ζήτησης (περισσότεροι θεατές ή τηλεθεατές). Η ανάπτυξη, η γοητεία και οι μύθοι που δημιουργήθηκαν γύρω από το Παγκόσμιο Κύπελλο σχετίζονται και με το γεγονός ότι η συγκεκριμένη διοργάνωση διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια. Η συγκεκριμένη περιοδικότητα καθιστά το τρόπαιο πιο σπάνιο και, γι’ αυτό, πιο πολύτιμο.
Αλλά, η αμφισβήτηση είναι βάσιμη και σε αγωνιστικό επίπεδο. Η ποιότητα του προϊόντος εξαρτάται από τους πραγματικούς πρωταγωνιστές του αθλήματος, δηλαδή τους ποδοσφαιριστές.
Οι περισσότεροι από αυτούς, ήδη, ακολουθούν ένα εξοντωτικό πρόγραμμα αγώνων, με συνεχή ταξίδια, πολλές φορές και υπερατλαντικά και με την προσθήκη των δυσκολιών που έχει προσθέσει η πανδημία.
Τα παιχνίδια της εξουσίας που υποκρύπτονται πίσω από όλα αυτά, οδηγούν σε αδιέξοδο…
Η αναδιοργάνωση του προγράμματος των αγώνων φαντάζει ως αναπόφευκτη το επόμενο χρονικό διάστημα. Το ποδόσφαιρο περνάει σε μία φάση περαιτέρω διεθνοποίησης. Ο ανταγωνισμός δεν είναι μεταξύ των ομάδων, αλλά μεταξύ των διοργανώσεων. Με άλλα λόγια, δεν τίθεται ζήτημα επιβίωσης μόνο των σωματείων, αλλά και των εθνικών πρωταθλημάτων και των διεθνών διοργανώσεων.
Υπάρχουν πρωταθλήματα που δε θα μπορέσουν να σταθούν σε αυτόν τον ανταγωνισμό (το ελληνικό θα είναι από τα πρώτα, αλλά ούτως ή άλλως αυτό εμφανίζει αυτοκτονικές τάσεις).
Κάποια θα εξαφανιστούν από το χάρτη, κάποιες ομάδες που θα τα καταφέρουν, θα ενταχθούν σε άλλες υπερεθνικές λίγκες που θα σχηματιστούν. Για παράδειγμα, η (πολύ) πιθανή διάλυση του ελληνικού πρωταθλήματος να οδηγήσει τις ισχυρές ελληνικές ομάδες, σε λίγκες υπερεθνικές που θα σχηματιστούν με κυπριακές, σέρβικες ή κροατικές ομάδες. Η συγκεκριμένη ιδέα έχει «πέσει» εδώ και πολύ καιρό στο τραπέζι και ακούγεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον…
Η μάχη για τον έλεγχο της εξουσίας στο ποδόσφαιρο έχει ανάψει για τα καλά και όλοι εμείς είμαστε θεατές των παιχνιδιών εξουσίας που έχουν στηθεί γύρω από αυτό το υπέροχο άθλημα. Προβλέψεις για την έκβαση δεν μπορούν να γίνουν. Μπορεί, ωστόσο, με βεβαιότητα να ειπωθεί ότι όσο οι πραγματικοί ποδοσφαιριστές δε θα υπολογίζονται, τα περιθώρια για αίσια έκβαση είναι μικρά.
Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές μάστερ αθλητικού δικαίου και μάνατζμεντ – Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών CIES– FIFA
