Μια καλή σκέψη για να αφουγκραστούμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον είναι να εξετάσουμε τις εξελίξεις μέσα από την Ιστορία. Και μπορεί η Ιστορία να μην επαναλαμβάνεται πλην όμως διδάσκει.
Στη γειτονική Ιταλία η Αριστερά μετά το 1921 ποτέ δεν ξεπέρασε το 5% της λαϊκής ψήφου. Το 1940 υπήρχαν περί τους 3.000 μέλη του PCIπου βρίσκονταν διασκορπισμένοι ανά τον κόσμο ή στη φυλακή. Μεταξύ αυτών που βρίσκονταν στη φυλακή και ο ηγέτης της Αριστεράς Αντόνιο Γκράμσι, μέχρι τον θάνατό του το 1937.
Το περίεργο είναι η αδυναμία της Αριστεράς στη διάρκεια της φασιστικής περιόδου και η απίστευτη ανάπτυξή της στη διάρκεια της Αντίστασης και μετέπειτα.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου η αντιστασιακή δράση (όχι μεγάλη σε σχέση με άλλες χώρες) και αμέσως μετά ο αντιφασισμός έδωσαν το έναυσμα για εκτίναξη της Αριστεράς στα 400.000 μέλη τον χειμώνα του 1944-45 και αργότερα στα 1,8 εκατομμύρια.
Στη συνέχεια βέβαια τα πράγματα οδηγήθηκαν στην κορύφωση της Αριστεράς με τον Μπερλιγκουέρ μέχρι το 1984 και στο 34% και στη συνέχεια στη σταδιακή αποδυνάμωση με την πλήρη ένταξη της Αριστεράς στα τυχοδιωκτικά παιγνίδια των πολέμων στη Γιουγκοσλαβία και την υιοθέτηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών που τελικά αποδυνάμωσαν ακόμη και την ισχυρή καπιταλιστική βάση της Ιταλίας, οδήγησαν στην αποβιομηχάνιση και τελικά στην άνοδο του αυτοκράτορα των ΜΜΕ Μπερλουσκόνι και στη συνέχεια της ακροδεξιάς Μελόνι.
Η αποβιομηχάνηση στέρησε τους εργοστασιάρχες από κέρδη και τους εργάτες από ψωμί και αγωνιστική συνείδηση. Τώρα το καταλαβαίνει η Μελόνι και προσπαθεί να αποτρέψει την κινεζική διείσδυση στην βιομηχανία ελαστικών Pirelli. Ίσως βέβαια είναι πολύ αργά.
Η άνοδος της Ιταλικής Αριστεράς, κύρια στη βόρεια Ιταλία, στηρίχτηκε στους αντιφασίστες που πολέμησαν στην Ισπανία και στους Ιταλούς εργάτες και αγρότες που μετέφεραν την αγωνιστική αντίληψη στο εργοστάσιο και την κοινωνία.
Όμως η περιουσία εύκολα σπαταλιέται. Η Αντίσταση και ο πόλεμος ξεχάστηκαν, τα εργοστάσια και οι βιομηχανίες έκλεισαν. Οι επιχειρήσεις τύπου ΜΜΕ κυριάρχησαν και επέβαλαν την ελαφρότητα και τον αποπροσανατολισμό.
Οι εργαζόμενοι απογοητεύτηκαν και πήγαν πάλι ακροδεξιά.
Εδώ δεν είμαστε Ιταλία. Έχουμε ισχυρή αριστερή και δημοκρατική παράδοση. Μετά την μεταπολίτευση η κοινοβουλευτική Δημοκρατία με τα προβλήματά της λειτουργεί. Όμως τίποτα δεν είναι σίγουρο και δεν διαρκεί για πάντα. Ούτε εδώ η περιουσία διατηρείται από μόνη της για όλες τις επόμενες γενιές.
Η απογοήτευση από την Αριστερά, η έλλειψη παραγωγικής βάσης, τα προβλήματα στον κρατικό μηχανισμό που υπολείπεται των αντίστοιχων ευρωπαϊκών, η αδυναμία ύπαρξης μαζικού κινήματος και τα λάθη των ηγεσιών, οδηγούν στην απόσυρση από την ενεργό δράση και την ιδιώτευση.
Η Δεξιά που κόπτεται για την ανάπτυξη είναι αυτή που οδήγησε στην αποβιομηχάνιση και στην εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Η πολιτική που θα ακολουθήσει η Ν.Δ. και αυτό είναι φανερή πολιτική, θα στοχεύσει στις ιδιωτικοποιήσεις και στη μείωση του κράτους ακόμη και από τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Θα βρεθούν οι εργαζόμενοι χωρίς σωσίβιο σε φουρτουνιασμένους, παγκόσμια, καιρούς.
Η ανάπτυξη και η παραγωγική βάση είναι αμφίβολο αν προχωρήσουν εκτός από τομείς γρήγορης κερδοφορίας όπως η ενέργεια ενώ ακόμη και ο τουρισμός αρχίζει και κλονίζεται. Οι υπηρεσίες από μόνες τους χωρίς βιομηχανική, αγροτική και υψηλής τεχνολογίας παραγωγή δεν μπορούν να απορροφήσουν το μορφωμένο εργατικό δυναμικό.
Η απογοήτευση, το επιταχυνόμενο braindrain και η γήρανση του πληθυσμού είναι προ των πυλών.
Η κοινωνία κουρασμένη από τα μνημόνια και τα χρόνια προβλήματα έχει αφεθεί στη τύχη της.
Η σοσιαλδημοκρατία αποδυναμωμένη, έτοιμη να σφαχτεί ή να οδηγηθεί στον καναπέ.
Η παραδοσιακή Αριστερά απομονωμένη. Να θυμίσω ότι όταν υποχωρεί ένας πολιτικός χώρος έχει επιπτώσεις και στους όμορους και συγγενικούς χώρους.
Η Δεξιά παντοδύναμη αλλά χωρίς λύση στα προβλήματα. Δεν την συμφέρει η αυτόνομη άνοδος της Ακροδεξιάς αλλά δεν μπορεί να την αποτρέψει.
Τυχοδιώχτες κάθε είδους πουλούν ‘’κηραλοιφές’’, θρησκευτική πίστη και κάθε πραμάτεια που έχουν πρόχειρη.
Η Ακροδεξιά καιροφυλακτεί. Όμως πέρα από το μίσος, τον φανατισμό και την ξενοφοβία δεν υπόσχεται τίποτα. Είναι πιο παραδομένη στο μεγάλο κεφάλαιο και τον νεοφιλελευθερισμό από οποιονδήποτε. Είναι πιο σύστημα από το ίδιο το σύστημα. Κερδίζει όμως έδαφος.
Δεν χρειάζεται λογική, αρκούν τα μεγάλα λόγια. Τους στρώνουν το έδαφος άλλοι. Έρχονται με το χαμόγελο, θα επικρατήσουν με την ξιφολόγχη και θα φύγουν με τη στάχτη. Όπως συνήθως.
Μετά την κοινοβουλευτική Δεξιά και την νεοφιλελεύθερη πολιτική θα έχουν σειρά οι δυνάμεις εκείνες που θα εφαρμόσουν μια προοδευτική για την κοινωνία και τα ασθενέστερα στρώματα πολιτική ή θα έρθει η Ακροδεξιά για να προκαλέσει εθνικές και κοινωνικές τραγωδίες;
Θα έχουν μείνει αντοχές στην Αριστερά για να εφαρμόσει ένα παραγωγικό-ρεαλιστικό πρόγραμμα για την κοινωνία και να επαναφέρει τα κοινά αγαθά στον κοινωνικό έλεγχο ή θα έχουν παραδοθεί όλα, ακόμη και οι συνειδήσεις ώστε να μη μπορούν να επανέλθουν;
Χρειάζεται και πυξίδα και κουράγιο.
Προφήτες δεν υπάρχουν, σπορείς όμως και σκαφτιάδες ας υπάρξουν…
(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)
