Η UEFA, πριν δέκα ημέρες ανακοίνωσε ότι πρόκειται να ανοίξει μία διαβούλευση, όπου θα συζητηθούν πολλά σημαντικά θέματα, που αφορούν στη βιώσιμη ανάπτυξη του αθλήματος, τη διανομή των κερδών και το γυναικείο ποδόσφαιρο. Πολλοί μιλούν για ένα «newdeal», στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.
Ο αθλητισμός το έχει αυτό… Με το που τελειώνει μία διοργάνωση, η χαρά του νικητή γίνεται προβληματισμός, για το πώς θα διατηρηθεί στο θρόνο του. Η απογοήτευση του ηττημένου γίνεται πείσμα για να πάρει τη ρεβάνς. Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο έριξε την αυλαία, σε επίπεδο συλλόγων, και ετοιμάζεται για την επόμενη μέρα. Στη σεζόν που μόλις έληξε, το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο κέρδισε τη μάχη με τους ισχυρούς, που θέλησαν να το πλήξουν. Η UEFA αναδείχθηκε νικήτρια, αλλά δεν έχει το δικαίωμα να επαναπαύεται, ούτε να κλείσει τα μάτια στα πραγματικά προβλήματα, που προϋπήρχαν και απλώς διογκώθηκαν, λόγω της πανδημίας.
Άλλωστε, ό,τι δεν εξελίσσεται είναι καταδικασμένο να πεθάνει και οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το άθλημα είναι μεγάλες και όλες μπροστά μας. Η UEFA, πριν δέκα ημέρες ανακοίνωσε ότι πρόκειται να ανοίξει μία διαβούλευση, όπου θα συζητηθούν πολλά σημαντικά θέματα, που αφορούν στη βιώσιμη ανάπτυξη του αθλήματος, τη διανομή των κερδών και το γυναικείο ποδόσφαιρο. Πολλοί μιλούν για ένα «newdeal», στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μία ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία, όπου θα κληθούν να λάβουν μέρος όχι μόνο τα μέλη της, δηλαδή οι εθνικές ομοσπονδίες, αλλά και οι λίγκες (οι ενώσεις των σωματείων που διοργανώνουν τα εθνικά επαγγελματικά πρωταθλήματα), τα σωματεία, οι ποδοσφαιριστές, οι προπονητές, αλλά και οι φίλαθλοι και οι ατζέντηδες. Ως προς την πρόθεση αυτή, εύλογα προκύπτουν τα πρώτα ερωτήματα.
Δύσκολες ισορροπίες σε στενό θεσμικό πλαίσιο
Η UEFA είναι μία συνομοσπονδία με σωματειακή δομή. Μέλη της είναι οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες των Ευρωπαϊκών χωρών (κατ’ εξαίρεση και του Ισραήλ). Με ποιον τρόπο, θα μπορέσει να συμπεριλάβει στη διαβούλευση όλους αυτούς τους νέους παράγοντες που καλούνται στο διάλογο; Μέσω ποιων οργάνων θα καταστεί δυνατή η εκπροσώπησή τους;
Ποια θα είναι η νομιμοποίηση τους και από πού προκύπτει ότι όσοι παρασταθούν θα έχουν την αντίστοιχη εξουσιοδότηση; Το θέμα φυσικά, δεν είναι νομικό, αλλά ουσιαστικό. Η ουσία βρίσκεται στο πώς θα συγκεραστούν οι διαφορές και θα συμβιβαστούν τα αντικρουόμενα συμφέροντα.
Και περαιτέρω: Πώς θα εξασφαλιστεί η παρέμβαση όλων αυτών θα αποκτήσει ένα μόνιμο και θεσμικό χαρακτήρα και δε θα παραμείνει περιστασιακή;
Αναγκαίο ένα νέο καταστατικό
Την απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα μπορεί να τη δώσει μία αλλαγή στο καταστατικού της UEFA. Μία τροποποίηση, που θα της επιτρέψει να ανοίξει τη σωματειακή δομή της σε νέα μέλη, με διαφορετικές ιδιότητες, με ισότιμο περιθώριο παρέμβασης και ουσιαστική συμμετοχή στις αποφάσεις. Αναφερόμαστε σε μία βαθιά θεσμική αλλαγή, μέσω της οποίας αυτοί που κατέχουν την εξουσία θα εκχωρήσουν ένα μέρος της σε εκείνους που ούτως ή άλλως είναι οι βασικοί συντελεστές του αθλήματος.
Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο αποφέρει κέρδη που αγγίζουν τα δισεκατομμύρια. Αν αναλογιστεί κανείς αυτή την πραγματικότητα, η εκχώρηση εξουσιών, ακούγεται ουτοπική. Αν όμως, αναλογιστούμε ότι για να μπορέσει η UEFA να χτυπήσει τα μεγάλα ευρωπαϊκά club, στην πρόσφατη κρίση ,χρειάστηκε τη συνδρομή των ποδοσφαιριστών και των φιλάθλων, θα καταλάβει ότι η ουτοπία δεν απέχει πολύ από το ρεαλισμό.
Ας μη γελιόμαστε. Ένα βήμα, προς αυτή την κατεύθυνση είναι εξαιρετικά δύσκολο και δεν έχει τεθεί καν προς συζήτηση. Ωστόσο, δεν μπορεί να μην επισημαίνεται ότι μία ποιοτική αναβάθμιση του αθλήματος, δεν μπορεί να γίνει χωρίς να εκπροσωπούνται όλοι οι παράγοντες του παιχνιδιού. Πολλώ δε μάλλον οι ποδοσφαιριστές και οι φίλαθλοι.
Τα στεγανά της ΔΟΕ
Ο εκδημοκρατισμός στις αθλητικές ομοσπονδίες δεν αφορά μόνο το ποδόσφαιρο. Όσο πιο δημοφιλές είναι ένα άθλημα, τόσο πιο πολλά προνόμια έχουν αυτοί που το διαφεντεύουν και τόσο πιο δύσκολο είναι να παραχωρήσουν τα κεκτημένα. Παράλληλα, στα λιγότερο δημοφιλή αθλήματα, η παρέμβαση των αθλητών είναι πολύ πιο δύσκολη, καθώς η αναγνωρισιμότητα τους και, επομένως, η επιρροή τους στην κοινή γνώμη είναι μικρή.
Και αν οι Διεθνείς Ομοσπονδίες των αθλημάτων έχουν μία κατ’ επίφαση δημοκρατική δομή, εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κάποιος πόσο δύσκολο είναι να αναζητηθεί η δημοκρατία, στους κόλπους του Ολυμπιακού Κινήματος. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή είναι μία λέσχη 103 ανθρώπων που στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι ισόβια μέλη.
Για να αποκτήσει κάποιος την… αθανασία πρέπει να προταθεί από κάποια Εθνική Ολυμπιακή μίας χώρας και η υποψηφιότητα να γίνει δεκτή από τα υφιστάμενα μέλη. Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει δηλαδή.
Η ΔΟΕ είναι η πλήρης κυρία, νομέας και κάτοχος των όλων των δικαιωμάτων που αφορούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτή η εν λευκώ ανάθεση, αποτελεί χειροπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη του Ολυμπιακού Κινήματος και του αθλητισμού, γενικότερα.
Πέρα από τα όρια
Και όμως, στο γενετικό υλικό του αθλητισμού, υπάρχει η αξιοκρατία, η δημοκρατία και η ισότητα. Λίγο πριν τη σέντρα, το αποτέλεσμα είναι 0-0 και, προκειμένου να κερδίσει η ομάδα, πρέπει οι ρόλοι να κατανεμηθούν αξιοκρατικά. Όλες οι ικανότητες είναι χρήσιμες, για να κατακτηθεί η νίκη. Ταχύτητα, δύναμη, εξυπνάδα, πονηριά, τακτική… Ούτε η θρησκεία, ούτε οι πολιτικές ιδέες, ούτε το χρώμα, ούτε οι σεξουαλικές προτιμήσεις του αθλητή δε δικαιολογούν τον αποκλεισμό του από το παιχνίδι. Το μεγάλο παράδοξο είναι ότι αυτό το γενετικό υλικό δεν υπάρχει στις αρχές που τον κυβερνούν. Ούτε στις Ομοσπονδίες ούτε στη ΔΟΕ.
Το σπάσιμο του παράδοξου, φαντάζει για τον παγκόσμιο αθλητισμό, σαν ένα μεγάλο αξεπέραστο όριο. Αυτό όμως είναι και το ζητούμενο των αθλητών. Η διαρκής προσπάθεια να ξεπεράσουν κάθε όριο, όσο ανυπέρβλητο και αν φαίνεται…
Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές μάστερ αθλητικού δικαίου και μάνατζμεντ – Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών CIES – FIFA
